Alimlər Kainatın formasını müəyyən ediblər

Beynəlxalq alimlər qrupu Kainatın mümkün formalarını tədqiq edib. Məlum oldu ki, kosmos adi üçölçülü reallıqdan qat-qat mürəkkəb ola bilər.
Oxuməni.az-ın “Gazeta.ru”-ya istinadən verdiyi xəbərə görə, bu barədə “The Conversation” portalı məlumat yayıb.
Kainatın forması elmin ən maraqlı sirlərindən biri olaraq qalır. Riyaziyyatçılar və fiziklər, yaşadığımız məkanın əslində necə ola biləcəyini anlamaq üçün həndəsi topologiya üsullarından istifadə edirlər.
İlk baxışdan ətrafımızdakı məkanın sonsuz və üçölçülü olduğu görünür. Bununla belə, elm adamları müxtəlif fərziyyələri nəzərdən keçirirlər: ola bilsin ki, Kainat nəhəng bir kürəyə, “bublik”ə və ya daha da ekzotik strukturlara bənzəyir.
Necə ki, insanlar bir vaxtlar səhvən Yerin düz olduğunu düşünürdülər, Kainat haqqında anlayışımız da natamam ola bilər. Müasir elm kosmosun qapalı, sonsuz və ya qeyri-adi topoloji xüsusiyyətlərə malik olduğunu müəyyən etməyə çalışır.
Fiziklər əlavə ölçülərin mümkünlüyünü də nəzərdən keçirirlər. Məsələn, sim nəzəriyyəsi kainatın onun forması haqqında fikirləri kökündən dəyişdirən dörddən çox ölçüləri (üç məkan və zaman) ehtiva edə biləcəyini təklif edir.
Alimlər qalaktikaların paylanmasını təhlil edir, kosmik mikrodalğalı radiasiyanı öyrənir və kosmosda mümkün strukturları modelləşdirir. Topoloji tədqiqatlar həmçinin kosmosun mikroskopik səviyyədə necə işlədiyini və daha yüksək ölçülərdə hansı formaların mövcud ola biləcəyini anlamağa kömək edir.
Elmdəki irəliləyişlərə baxmayaraq, kainatın dəqiq forması hələ də açılmamış bir sirr olaraq qalır. Bununla belə, riyaziyyat və fizikada yeni kəşflər bəşəriyyəti ən fundamental suallardan birinə cavab verməyə yaxınlaşdırır: biz hansı “səthdə” yaşayırıq?
Almaz Həsənli