Azad olunmuş ərazilərdə fermerlərə hansı güzəştlər verilir? Ekspert

(Yazı "Azad sahibkarlığın inkişafı və liberal iqtisadiyyatın təşviqi” mövzusu əsasında hazırlanıb)

Artıq Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi işğaldan azad olunmuş ərazilərdə kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların əkin məqsədi ilə istifadəyə verilməsi üçün müraciətlərin qəbuluna başlayıb. Müraciətlər Elektron Kənd Təsərrüfatı İnformasiya Sistemi (EKTİS) – eagro.az saytı vasitəsi ilə qəbul ediləcək.  Eyni zamanda işğaldan azad edilmiş rayonlarda torpaqların istifadəyə verilməsinə start verilir. 

Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların əkin məqsədli istifadəyə verilməsi ölkə Prezidentinin 27 noyabr 2024-cü il tarixli, 236 nömrəli fərmanı və Nazirlər Kabinetinin 26 dekabr 2024-cü il tarixli qərarı ilə təsdiqlənən "İşğaldan azad edilmiş ərazilərdə kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqların kənd və qəsəbə sakinlərinə güzəştli şərtlərlə icarəyə verilməsi Qaydaları”na əsasən həyata keçiriləcək.

Kənd təsərrüfatı təyinatlı torpaqlarda sahibkar və fermerlərə fəaliyyət göstərmək üçün hansı güzəştlər verilir?

İqtisadçı ekspert Akif Nəsirli Qaynarinfo-ya açıqlamasında bildirib ki, sahibkarların, kənar şəxslərin, iş adamlarının işğaldan azad edilən ərazilərdə torpaqların icarəyə götürülməsi prosesi çoxdan başlayıb:

"Əksər aqroparkların işğaldan azad olunmuş ərazilərdə icarəyə götürdüyü torpaqlar var. Bu torpaqların da icarə haqqı kifayət qədər aşağıdır. Hətta mən deyərdim, rəmzidir. Məndə olan məlumata görə bəzi hallarda həmin torpaqların bir hektarını aqroparklara və digər sahibkarlara 5 manata icarəyə veriblər. İndi əsas məsələ həmin ərazidə məskunlaşmış əhalinin torpaq icarəyə götürməsidir. Amma orada onlara veriləcək torpaqların icarə haqqı tarifləri barədə məlimatımız yoxdur”.

Akif Nəsirli deyir ki, bu gün işğaldan azad edilən ərazilərdə məskunlaşan əhalinin sayı azdır, amma orada torpaq sahələri çoxdur:

"Əhali tam məskunlaşana kimi həmin torpaqlar əslində ora köçən əhaliyə icarəyə verilməlidir. Qarabağa böyük qayıdış proqramı əsasında köçürülən əhali həmin ərazidə məskunlaşsın, torpağa bağlansın, işləsin və qazansın. Yəni, həm torpağa bağlansın, həm də ölkənin kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalına töhvə versin. Bu, əsas məsələdir. Qarabağda məskunlaşan əhaliyə birinci növbədə torpaq verilməlidir. Orada hər bir ailəyə il ərzində dolandıra biləcək torpaq sahəsi verilməlidir. Məsələn, adam başına 2-3 hektar torpaq sahəsi verilə bilər. Çünki orada əhali azdır, torpaq sahəsi isə çoxdur”.

Akif Nəsirli həmin ərazilərdə azad sahibkarlığın inkişafı üçün şəraitin olduğunu qeyd edib:

"Azad sahibkarlığın inkişafı üçün torpaq icarəyə görürən keçmiş məcburi köçkünlərimiz var. Torpaqla bağlı ancaq yerli bələdiyyələrə vergi verilir. Həmin ərazilərdə onsuz da bələdiyyələr yoxdur. Qalan vergilərdən Azərbaycanda vətəndaşlar azaddır. Hesab edirəm ki, işğaldan azad olunmuş ərazilərdə fəaliyyət göstərən məcburi köçkünlər həmin vergidən də azad olmalıdır. Hazırda hektarı 15 manatdır, amma hər halda puldur. Ona görə düşünürəm ki, bundan da azad olmalıdırlar. Bundan əlavə həmin məcburi köçkünlərə verilən güzəştli kreditlərə çıxış imkanları genişləndirilməlidir ki, onlar icarəyə götürdüyü torpaqları becərmək üçün kapitala sahiblənsinlər”.

Akif Nəsirli əlavə edib ki, işğaldan azad edilən ərazilərdə liberal iqtisadiyyatın inkişafı üçün gərəkən addımlar atılıb:

"Orada fəaliyyət göstərən şirkətlərə vergi, sığorta güzəştləri tətbiq edilib, onların güzəştli kreditlərə çıxış imkanları artırılıb. İstəlinən sahibkara həmin ərazidə fəaliyyət göstərmək imkanı verilməlidir. Bildiyim qədərilə, hər sahibkar işğaldan olunmuş ərazidə fəaliyyət göstərə bilmir. Burada maneələrin olduğu deyilir. Orada fəaliyyət göstərməyə maraq göstərənlər var. Hesab edirəm ki, orada fəaliyyət göstərmək üçün bütün imkanlar hamıya verilməlidir”.    

 Bahar Rüstəmli

Material Azərbaycan Respublikası Medianın İnkişafı Agentliyinin maliyyə dəstəyi ilə hazırlanmışdır.