Azərbaycan sülh masasında da qazandı So­sial şə­bə­kə­də ya­zı­lan­lar

Asif Nərimanlı, jurnalist:

- Vaşinqtonda Əliyev, Paşinyan və Tramp Azərbaycan-Ermənistan münasibətləri, ümumilikdə Cənubi Qafqazda yeni dövrün başlanğıcı hesab ediləcək Birgə Bəyannamə imzaladı. Bəyannamə rəsmi Bakının sülh sazişinə dair irəli sürdüyü bütün tələblərinin qəbul edilməsi deməkdir.

Birincisi, de-fakto mövcud olmayan Minsk qrupu de-yure arxivə göndərilir;

Bəyannamədə Azərbaycan və Ermənistanın Minsk qrupunun ləğv edilməsi məqsədilə ATƏT-in Baş Katibinə birgə müraciəti təsdiq olundu. Beləliklə, rəsmi Bakı istədiyinə nail oldu:

- Artıq mövcud olmayan Minsk qrupu de-yure də ləğv edilir;

- Keçmiş "Dağlıq Qarabağ" münaqişəsi məsələsi rəsmi şəkildə tamamilə bağlanır;

İkincisi, Ermənistan Konstitusiyası dəyişdiriləcək.

Bəyannamədə qeyd olunur ki, "biz Sazişin imzalanması və yekun olaraq ratifikasiyası üçün əlavə tədbirlərin görülməsinin davam etdirilməsinə ehtiyac olduğunu qəbul etdik". Bu o deməkdir ki, yekun sülh sazişinin imzalanması üçün "əlavə tədbirlər", yəni Ermənistan konstitusiyası dəyişdirilməsi təmin ediləcək, yalnız bundan sonra imzalar atılacaq.

Üçüncüsü, Zəngəzur dəhlizi reallaşır;

Bəyannamədə Azərbaycanın Naxçıvana maneəsiz çıxının təmin edilməsi - Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı iki qeyd yer alır.

1. "Azərbaycanın əsas hissəsi və onun Naxçıvan Muxtar Respublikası arasında maneəsiz bağlantı"dır.

2. "Ermənistan öz ərazisində "Beynəlxalq Sülh və Rifah naminə Tramp Marşrutu" (TRIPP) bağlantı layihəsi üçün çərçivənin müəyyən edilməsi məqsədilə ABŞ-la və qarşılıqlı müəyyən edilmiş üçüncü tərəflərlı əməkdaşlıq edəcəkdir" deyilir: burada "üçüncü tərəf" Azərbaycandır.

Layihə TRİPP adlandırılsa da, söhbətin məhz Zəngəzur dəhlizindən - Azərbaycanın Naxçıvana maneəsiz keçidindən getdiyi aydındır.

Dördüncüsü, sülh sazişinin paraflanmasıdır.

Bəyannamədə tərəflərin saziş mətninin parafladığı əksini tapır. Sazişin paraflanması yekun müqavilənin bağlanması demək olmasa da, irəliyə doğru ciddi addım kimi qəbul edilə bilər. Artıq yekun sülh müqaviləsinin önündə ciddi maneə qalmayıb.

- ATƏT-in Minsk qrupunun de-yure buraxılması ilə bağlı müraciət edildi;

- Azərbaycanın Naxçıvana maneəsiz keçidinin təmin edilməsi - Zəngəzur dəhlizi reallaşdırıldı;

- Həllini gözləyən məsələ Ermənistan Konstitusiyasının dəyişdirilməsidir.

Bölgədə yeni mərhələ başlayır və bu mərhələnin başlanğıcı olan Vaşinqton görüşünün nəticələrinə görə, müharibənin qalibi olan Azərbaycan sülh masasında da qazandı.

Fəridə Aslanova Rüstəmova, Azərbaycan Dövlət Akademik Musiqili Teatrının mətbuat katibi:

- "Tik-tok"un yaxşı cəhətləri çoxmuş, yaxşı tərəfdən baxanda. Gözəl xörək reseptlərindən tutmuş, hər şey var orada...

Orada arada-bərədə bir xanımın videoları çıxır rastıma, hiss edirsən ki, pis insan deyil, camaatı maarifləndirmək istəyir ki, belə yeyin, elə geyinin. Hansı millətin nümayəndəsidir, heç onu da bilmirəm, amma bizim dildə danışmağa çalışır. Sözüm onda deyil.

Maraqlısı odur ki, o, hər sözünü sanki əzizləyərək kiçildərək ifadə edir.

Məsələn, "soda" əvəzinə "sodıçka" və "maç-maç, quc-quc" əvəzinə, "maçita-quçita" və s.

Hər sözün sonunda nə isə bir qoşma olur.

Onun bir-iki çıxışına baxandan sonra anladım ki, daim "Tik-tok"da oturanların çoxu niyə ağızlarını bura-bura danışırlar. Çünki özləri ola bilmirlər.

Bütün dünyanın əksər insanlarının kənar qıcığı qavrayışı, mənimsəməsi təxminən eynidir, sadəcə, özünə qarşı güclü tənqid hissi olanları əymək çətindir.

Bayaq uşağı yola salanda o xanımın  "maçita-quçita" sözü yadıma düşdü, uşağı əzizləmək üçün az qala istifadə edəcəydim, lakin  beynimdəcə dəfn etdim o ifadəni. Zarafatla da olsa, demədim. Lazımdır? Yox. 

Fikirlərimi qəribliyə salmayın, indiki bir çox insanların nitqlərinə dinləyəndə sosial şəbəkələrin yad təsirlərini görmək mümkündür. Düşünürəm ki, yalnız güclü bəndlər selə tab gətirə bilər.

Ətrafımızda olan insanların əksəriyyətinə fikir verirəm, elə bil hamı kimisə yamsılayır, əda ilə, mızıldana-mızıldana, pişik kimi miyoldaya-miyoldaya, ağızların bura-bura danışırlar. Sanki ləhcələrində nəyi isə səndən üstün olduqlarını gözə soxmağa çalışırlar.

Kiminsə ağzını əyə-əyə "ağzıəyri" qalıblar.

Xarici dil öyrənmək başqa, onu normal qarşılayıram, söhbət dilimizə bəzi tiktokerlərin uydurma ifadələr gətirməyindən gedir.

Ümumiyyətlə, bundan başqa, rastıma çıxan digər istifadəçilərin də ən çox işlətdikləri "Ah-le-le-le, ah-le-le-az"dır. O nə olan şeydir? Biri ağlayır, fonda o mızıltı, biri yıxılır, yenə fonda o...

Bəzən artıq informasiya beyni çürüdür, yaddaşı pozur. Lazımdır? Xeyr!

"Feybuk" hamısından yaxşıdır.

Fərid Pərdəşünas, texnobloger:

- Ümumiyyətlə, gender müzakirələrimiz çox cılız səpkidə aparılır. Gah baxırsan, 2-3 boylu-buxunlu kişi çıxır verilişdə, qadınları aşağılayıb reytinq üçün qeybət edir; gah da görürsən, gender aktivistləri kimisə işdən çıxartdırır,  bunu bayram kimi qeyd edirlər.

Biz cəmiyyətdə qadın və kişiləri qarşı-qarşıya qoyub qalib tərəf seçmirik. Kiməsə göz dağı vermirik. Biz dağıdıcı yox, yaradıcı cəmiyyət inşa etməliyik. Gender bərabərliyinin məqsədi kin qusmaq, dalaşmaq, qalib tərəfi müəyyən etmək deyil.

Biz Azərbaycanın niyə selektiv abortda lider ölkələrdən biri olduğunu müzakirə etməliyik. Biz doğulmayan qız uşaqlarının niyə doğulmadığını - qadınlı, kişili - birlikdə danışmalıyıq. Biz regionlarda əli qələm tutmayan qızlarımızın erkən nikahının qarşısını almaq üçün həllər tapmalıyıq.

Yoxsa iki qrup çıxıb, dalaşır - biri deyir qadın işləməlidir, biri də deyir qadına "işləmə" deyən işləməməlidir. Biz nəyin davasını edirik? Əminsiz, problem budur?

Bizim hələ iş səviyyəsində danışmağımıza çox var axı. Biz hələ ana bətnindən başlamalıyıq ki, o qızlar doğulsun. Bir-iki marjinal podkast, münaqişə və nifrət yaradan atmacalar, şikayətlər, kiminsə işdən uzaqlaşdırılması - bunlar nə həll, nə də qələbədir.

Bununla uzaqbaşı sosial mediada özümüzü aldada bilərik. Azərbaycanda gender problemi, əmin olun, bu səpkidə deyil. Gender problemi yaradanlar ümumiyyətlə sosial mediada yoxdurlar.

Qafar Əsgərzadə, əməkdar jurnalist:

- Həmyerlilərimə müraciət!

Yaxşı məlumdur ki, yas mərasimlərininin keçirilməsi xalqın uzun illər ərzində formalaşmış adət-ənənələrinə əsaslanır. Lakin yas mərasimlərinin vətəndaşlarımızın ailə büdcəsinə vurduğu ziyan bu gün həmin mərasimlərin təşkili ilə bağlı yaranmış ənənənin dəyişdirilməsini, dəbdəbəli məclislərin keçirilməsinin qarşısının alınması istiqamətində əməli tədbirlərin görülməsini zəruri edir. Təsəvvürünüzə gətirin ki, çox halda müalicəsi və dərmanları üçün maliyyə tapa bilməyən ailələr, sonradan vəfat etmiş ailə üzvlərinin yas mərasiminə kredit və borc götürməklə böyük məbləğdə maliyyə vəsaiti sərf etməyə məcbur olur.

Bununla əlaqədar, bütün həmyerlilərimə, ailələrin və el-obanın ağsaqqallarına, Hacılara, Kərbəlayılara, Məşədilərə, din xadimlərinə, elm, təhsil, mədəniyyət, incəsənət, ədəbiyyat, idman, ictimai xadimlərə, ziyalılara, bir sözlə, bütün vətəndaşlara müraciət edərək, dəbdəbəli yas mərasimlərinin keçirilməsinə, isti xörək verilməsinə qadağa qoyulmasında söz sahibi olmağınızı xahiş edirəm. Gəlin sadə süfrə ilə (çay, halva, qənd və istina olaraq xurma və qoğalla) məclislərimizi yola verərək insanlarımızı bu bəladan, israfçılıqdan qoruyaq. Bunun üçün ilk növbədə özümüzdən başlayaq, nümunə olaq və təbliğatı işləri aparaq.

Allah hər birinizdən razı olsun!

Günel Balakişi, yazar:

- Elə indicə dəfn mərasimində Anarın çıxışını izlədim...

Daha doğrusu, 2 dəqiqəyə sığan Anar böyüklüyünü!

Əslində, bu 2 dəqiqəlik çıxış bütöv Azərbaycan ədəbiyyatının sonuncu danışan dili idi!

Mən Anar, Elçin, İlyas Əfəndiyev... və digər adları ilk dəfə anamın dilindən eşitmişəm. Anam hər gün işdən gəlib gözünün acısını alanda,

- Gülüm, get kitab rəfindən əlini at hansı kitab çıxsa gətir, deyirdi.

Balaca barmaqlarımla bir-birinə kip yapışmış, sıx kitabların qalın üz qabığından dartışdırıb ən nazik kitabı çıxara bilirdim. Daha çox, "Geriyə baxma qocanı"...

Anam da hər dəfə eyni cümləylə narazılığını ifadə edirdi:

- Yenə, "Geriyə baxma, qoca"? Eybi yox. Olsun...

Elçinin kitabları qalın olurdu. Gücüm çatmırdı. İçindən xəbərim olmasa da, üz qabıqları diqqətimi çəkir, uşaq təxəyyülümdə onu film qəhrəmanı kimi canlandırırdım.

Mən elə bilirdim ki, nə Anar, nə Elçin real həyatda mövcuddur. Elə bilirdim, onlar haradasa var, yaşayır. Amma adi insanlar arasında, bizim kimi deyil, başqa bir dünyadadırlar.

Onların dünyasına yalnız Anar nəhəngliyində, Elçin boyda tək-tük adamlar sığır. Həmin dünyada bir-biri ilə öz dillərində danışır, buludların arasından, bizim kiçik dünyamıza baxıb vərəq-vərəq taleləri yazırlar!

Yoxdur səhvsiz insan!

Bu gün Anar, hətta, əyilmiş qaməti ilə də AYB daxilində, xaricində və nəhayət uzaq-yaxın ətrafından ona çamur atan bütün boş çoxluqlardan daha ucadadır! Haqlı və ya haqsız, hər dövrdə mövcud olan intriqalara, düşmənçiliklərə rəğmən, bunu etiraf edə biləcək qədər dürüstlüyə və ürəyə sahib olmaqdır əsl millətçilik, Azərbaycançılıq!

Nəzərə alsaq ki, bizim ölkədə hansısa kürsü sahibi haqqında bu etirafları etmək yaltaqlıqdır, bu illər ərzində mən də vətəndə ikən yaza bilmədiklərimi uzaqlarda könül rahatlığı ilə ifadə edirəm.

Bəli! Şopen, hazırda yaşadığım Polşa üçün kimdirsə, Anar Azərbaycan ədəbiyyatı üçün odur!

Anar Azərbaycan dilinin özüdür, özəyidir!

O, 2 dəqiqədə "edə bilmədiyi" çıxışla, illərdir Azərbaycan teleməkanında, radiolarında dilimizi şəkildən-şəklə salan "dil pəhləvanlarından" daha çox şey etdi. Əsl Azərbaycan dili, Ana dili, Anarın dilidir!

Böyük adam, dostluğunda da böyükdür!

Anar indi ən məhrəm hisslərini bölüşəcək, dilini anlayacaq kimsəsiz dünyasında təkdir. Dost əmanətinin dost çiyninə sığındığı fotoya, Anar ölümdən qorxur, özü üçün ağlayır şərhini yazmışdı "bir"i...

Əbədi yaşarlar, ölümdən qorxmazlar. Anar hər bir halda yaşayıb, yaşayacaq!

Ən sevdikləri, ən dostları əbədiyyata köçən biri, bundan sonra o nəhəng dünyasında təmtək darıxacaq. Bu qədər səmimi, bu qədər insani...

Bu gün hamıdan çox Anar Elçinsiz qaldı! Bizimsə bircə Anarımız qaldı!

"Geriyə baxma, qoca"... Darıxma, Anar!

Allah rəhmət etsin, Elçin.

Turan Etibaroğlu, Sumqayıt Dövlət Dram Teatrının mətbuat katibi:

- Bu gün Xalq yazıçısı Elçin Əfəndiyevin vida mərasimində jurnalistlər sabiq mədəniyyət naziri Əbülfəs Qarayevdən geniş müsahibə alıblar. O, Elçin müəllimlə bağlı xatirələrini, onun yaradıcılığı, şəxsiyyəti və ədəbi irsi haqqında dəyərli fikirlər səsləndirib.

Amma təəssüflə qeyd etməliyəm ki, bir çox media orqanları bu qiymətli fikirləri görməzdən gəlib, yalnız Əbülfəs Qarayevin son dönəmlərdə səslənən iddialarla və sonda səsləndirdiyi "Heç nə, yaşayıram" ifadəsini tirajlayıblar. Və cavabı min dona geydirib paylaşıblar. Bu cür ucuz başlıqlarla oxucu yığmaq cəhdləri nə jurnalistikanın adına yaraşır, nə də Elçin Əfəndiyev kimi böyük bir şəxsiyyətin vida gününə.

Yeganə istisna olaraq "Qafqazinfo" Elçin Əfəndiyevlə bağlı hissəni dərc edib və bu, peşəkar yanaşmanın nümunəsidir.

Böyük ədibin vida mərasimi - mənəvi dəyərlərin önə çəkildiyi bir gündə, jurnalist etikası ayaq altında qalmalı deyildi. Amma görünən odur ki, bəzi mətbuat nümayəndələri üçün Elçinin irsi deyil, sensasiya daha maraqlıdır.

Ayıbdır!