Bakı 4 böyük mərkəzlə bir arada Yeni planın detalları

Son aylarda Azərbaycanın xarici siyasətində Asiya ölkələri ilə münasibətlərin inkişaf dinamikası diqqət çəkir. Çin, Vyetnam, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri (BƏƏ) və digər region ölkələri ilə qarşılıqlı səfərlər, iqtisadi-ticari razılaşmalar və siyasi dialoqlar Bakının xarici siyasətində yeni bir istiqamətin formalaşdığını göstərir.

Müşahidə olunan dinamikanın arxa planında yalnız iqtisadi maraqlar deyil, həm də dəyişən qlobal nizamda Azərbaycanın öz yerini daha dayanıqlı və balanslı şəkildə müəyyən etmək cəhdi dayanır. Ekspertlərin fikrincə, bu, daha genişmiqyaslı geosiyasi düzənin – post-Qərb dövrünün başlanğıcına adaptasiya kimi dəyərləndirilə bilər.

Bakı Asiya-Sakit Okean regionu ilə əməkdaşlığı, “Qlobal Cənub” anlayışı çərçivəsində yeni strateji xəttə çevirir. Bu, həm enerji təhlükəsizliyi, həm də nəqliyyat-logistika mərkəzi kimi Azərbaycanın rolunun gücləndirilməsi baxımından vacib hesab olunur.

Globalinfo.az-a danışan deputat Hikmət Babaoğlu bildirib ki, Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyev ölkəmizi “Qlobal Cənub”un tərkib hissəsi kimi təqdim edib:

“Qlobal Cənub” beynəlxalq münasibətlər sistemində tamamilə yeni statusda və yeni keyfiyyətdə təzahür edəcək coğrafiya olacaq. Ona görə də Azərbaycan Çin ağırlıqlı bu coğrafiyada bütün müstəvilərdə iştirak etməyə hazırdır.

Hikmət Babaoğlu

Bakı Pekin-London vektorunda çox mühüm layihələr həyata keçirir. Əlbəttə, bu, Azərbaycanın yalnız Çinlə əməkdaşlıq etdiyi mənasına gəlmir. Sözügedən müstəvidə açar ölkələrlə təmaslar qurulur, əməkdaşlıqlar inkişaf etdirilir. Pakistan və Çindən sonra Vyetnamla da əlaqələr güclənib. Azərbaycan yeni dünya nizamında özünə məxsus yer qazanaraq, iqtisadi və siyasi faktor kimi güc mərkəzinə çevrilmək istəyir.”

Politoloq Orxan Amaşov isə qeyd edib ki, Azərbaycanın Asiya ölkələri ilə əməkdaşlığı intensivləşdirməsi təbiidir:

“Bu, Bakının əvvəldən həyata keçirdiyi siyasi xəttin davamıdır. Sadəcə, hazırda dünyada geosiyasi nisbət dəyişir. Azərbaycanın Qarabağ müharibəsindəki qələbəsindən sonra bu məsələlər daha qabarıq nəzərə çarpır.

Azərbaycan üçün xarici siyasətdə kontr-balans yaratmaq, geosiyasi tarazlığı qorumaq həmişə prioritet olub. Bu siyasətin mahiyyəti Rusiya, ABŞ, Avropa İttifaqı (Aİ) və Çin ilə tarazlı münasibətlərin qurulması nəticəsində heç bir xarici gücün Cənubi Qafqazda hegemonluq qura bilməməsinə hesablanıb”.

Orxan Amaşov

Politoloq qeyd edib ki, son zamanlar Pekinin əhəmiyyətinin artmasının real səbəbi var:

“Birincisi, Çin günü-gündən güclənir. Lakin rəsmi Bakı Pekinin Cənubi Qafqazdakı maraqlarını öz maraqları ilə uyğunlaşdıraraq siyasətini formalaşdırır.

2024-cü ildə Çinlə strateji tərəfdaşlıq razılaşması imzalanıb. Ötən gün isə Vyetnam nümayəndə heyətinin ölkəmizə səfəri çərçivəsində də bənzər bir saziş imzalandı. Azərbaycan Qərbdən uzaqlaşmır, əksinə, Şərqdən gələn imkanları dəyərləndirərək, birinci tərəf üçün öz dəyərini artırmağa çalışır.

Bakının əlaqələri gücləndikdə, Orta Dəhlizin əhəmiyyəti daha da artır. Rəsmi Bakının geosiyasi balansda Asiyaya verdiyi dəyər artıb”.

Turan Rzayev
Globalinfo.az