Icma.az
close
up
RU
Bayramdan sonra... “Qızdır, ye!” süfrəsinin zərərləri

Bayramdan sonra... “Qızdır, ye!” süfrəsinin zərərləri

Ayna saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Dəfələrlə qızdırılıb boyat şəkildə yeyilən yeməklər orqanizmdə bir sıra fəsadlara səbəb ola bilər

Bayram süfrəsini hər kəs zəngin və təmtəraqlı etməyə çalışır. Həmin gün üçün çeşid-çeşid yeməklər, növbənöv salatlar və şirniyyatlar hazırlanır. Bayram vaxtı istehlak edilməyən yeməklər isə bəzən israf olunmaması üçün sonrakı günlərə saxlanılır. Lakin mütəxəssislər hesab edirlər ki, dəfələrlə qızdırılıb boyat şəkildə yeyilən yeməklər orqanizmdə bir sıra fəsadlara səbəb ola bilər.

Azərbaycan Qida Təhlükəsizliyi İnstitutunun əməkdaşlarının hazırladıqları elmi məqalədə qeyd olunub ki, hətta düzgün şəraitdə saxlanılsa da, termiki emal olunmuş qidaların tərkibindəki bitki və ya heyvan mənşəli qida maddələrinin parçalanma prosesi başlayır. Nəticədə isə əvvəlcədən toksiki olmayan maddələr zəhərli maddələrə çevrilir. Bu tip qidaların dadında dəyişiklik isə yalnız onların tərkibinin çox hissəsi korlandıqdan sonra aydın hiss olunur.

Ümumiyyətlə, yumurta, balıq, ət, toyuq, göbələk və digər riskli məhsullardan hazırlanmış yeməklər iki saatdan artıq açıq şəraitdə qalmamalıdır. Əgər həmin qidalar soyuducuya qoyulmadan otaq temperaturunda və açıq şəkildə qalırsa, yenidən qızdırılıb istehlak edilməsi tövsiyə olunmur.

Əvvəlki gündən qalmış xörəklərdən istifadə istehlakçılar üçün çox vaxt əlverişli ola bilər. Ancaq unutmaq olmaz ki, bəzi xörəklər yenidən qızdırıldıqda insan sağlamlığı üçün təhlükəli olur. Xüsusilə də saxlanma şəraiti düzgün olmayanda xörəklərin qalıqları bir çox mikroorqanizmlərin inkişafı üçün əlverişli mühitə çevrilir. Belə ki, soyuducuya yerləşdirilməzdən əvvəl bişirilmiş xörəklər otaq istiliyinə qədər soyudulmalıdır. İsti halda soyuducuya qoyulmuş qidalar rütubətin artmasına səbəb olduğundan onların tərkibində zərərli bakteriyaların çoxalması sürətlənir.

Təzə bişmiş yeməklərdən fərqli olaraq, soyuducudan çıxmış yeməyi qızdırdığımız zaman dadında hiss etdiyimiz dəyişikliyin səbəbi məhz elə həmin mikroorqanizmlərdir. Bundan başqa, qidalar soyuducuda çarpaz çirklənməyə də məruz qala bilir. Bəzi qidalar nə qədər çox saxlanılsa, tərkibində mövcud olan allergen xüsusiyyətli histaminin miqdarı bir o qədər artmış olur. Tərkibində histaminin çox olduğu qidaların istehlakı isə başağrısı, nəfəsalma və həzm sistemi problemləri, eləcə də qaşıntı kimi simptomların əmələ gəlməsinə səbəb olur. Ona görə də boyat olmaması üçün yeməkləri mütləq qədərində hazırlamaq lazımdır.

Həmçinin bişirilmə tarixini bilinməyən yeməklərdən istifadə olunmamalıdır, çünki bəzi yeməklər daha tez xarab olur. Məsələn, bir müddət saxlanıldıqda keyfiyyəti dəyişən qidalar arasında yumurta istifadə edilərək hazırlanan məhsullar (mayonez və s.) var.

El arasında belə bir fikir də var ki, “boyat plov daha dadlıdır”. Lakin boyat plovun yenidən isidilərək istehlak edilməsi də sağlamlıq üçün təhlükə yarada bilər. Belə ki, düyü bişirildikdə də onun tərkibindəki “Bacillus cereus” bakteriyalarının sağ qalma ehtimalı yüksək olur. Plov düzgün bişirilmədikdə və ya saxlanılmadıqda həmin bakteriyanın inkişafına əlverişli şərait yaranmış olur. İnkişaf edən bakteriyalar tərəfindən sintez olunan toksinlər nəticədə qida mənşəli xəstəliklərə, hətta qida zəhərlənməsinə səbəb olur.

Yeri gəlmişkən, əksər hallarda qoxulamaq və ya dadmaqla yeməklərin xarab olub-olmadığını müəyyənləşdirməyə çalışırlar. Lakin qida zəhərlənməsinə səbəb olan bəzi bakteriyalar qidanın qoxusunu və dadını korlamadan da çoxala bilir. Dəniz məhsulları, süd və süd məhsulları, tortlar və şirniyyatlar da qida zəhərlənməsinə səbəb olan mikroorqanizmlər və onların toksinlərinin daşıyıcısı sayılır. Ona görə də həmin qidaların istehlakı zamanı daha diqqətli olmaq lazımdır.

Həmçinin bəzi qidaların isidilərək yenidən istehlakı tövsiyə olunmur. Məsələn, toyuq əti ya təzə bişmiş, ya da soyuq halda istehlak edilməlidir. Toyuqdan hazırlanmış yeməklərin yenidən isidilməsi zülal tərkibinin dəyişilməsinə səbəb olur və nəticədə həzm prosesinin pozuntusuna aparıb çıxarır.

Yumurta qaynadıldıqdan və ya müxtəlif üsullarla bişirildikdən sonra yenidən isidilərsə, qida zəhərlənməsi ilə nəticələnə bilər. Xüsusilə də tərkibində yumurta olan bir sıra sousların və ya yumurta ilə ədviyyatlı yeməklərin yenidən qızdırılması tövsiyə olunmur.

Göbələklər bişirildikdən sonra yenidən qızdırıldıqda qida dəyərini itirir və həzm sistemində problemlər yaradır. Göbələk bişəndən sonra soyuq şəkildə də istehlak edilə bilər.

Kartof da təzə bişmiş halda istehlak edilməlidir. Bişmiş kartof otaq temperaturunda uzun müddət saxlanıldıqda botulizm xəstəliyinə səbəb ola bilər.

İspanaq bişdikdən sonra dərhal istehlak edilməlidir, çünki onun yenidən isidilməsi zamanı ispanağın becərilməsində istifadə olunmuş nitrat qalıqları daha zəhərli maddə olan nitritlərə çevrilir. Xüsusilə də uşaqlara ispanaqdan hazırlanmış yeməklər verilərkən daha diqqətli olmaq lazımdır. Çuğundur və kərəvizin də bişirildikdən dərhal sonra istehlak edilməsi tövsiyə olunur.

Boyat qidalar kimi, boyat çayın da orqanizmə ziyanı var, çünki dəmlənmiş köhnə çay bütün faydalı xüsusiyyətlərini itirmiş olur. Dəmləndikdən sonra uzun müddət saxlanılmış çayın tərkibində bakteriya və göbələklər inkişaf edir. Bu da mədə turşuluğunun dəyişməsinə və ürək problemlərinə səbəb olur. Həmçinin boyat çayın istehlak edilməsi orqanizmdə su mübadiləsinə mənfi təsir edir və bu da bağırsaqların funksiyasının pozulmasına və qəbizliyə aparıb çıxarır.

Boyat çayın zərərlərindən biri də orqanizmdə dəmirin mənimsənilməsinin azalmasına səbəb olmasıdır. Bu, orqanizmdə qanazlığı və qanazlığı ilə əlaqədar digər xəstəliklərin yaranmasına aparıb çıxarır. Boyat çayın yenidən qaynadılması tərkibindəki antioksidantların məhvinə səbəb olur.

Sonrakı hadisələr barədə daha çox məlumat almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:127
embedMənbə:https://ayna.az
archiveBu xəbər 01 Yanvar 2025 17:28 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see182

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see149

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see140

Kreml Tramp Putin danışıqlarını dəyərləndirib

16 Oktyabr 2025 23:31see137

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see135

Finlandiyalı aktyor İsa Məsih obrazını canlandıracaq...

16 Oktyabr 2025 22:45see131

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see131

“Trampla 2 saatlıq danışıq zamanı Putin Moskvanın sülhün əldə edilməsində maraqlı olduğunu vurğulayıb” Uşakov

16 Oktyabr 2025 23:19see131

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see127

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see127

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see126

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see123

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see122

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see122

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see120
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri