Ceff Bezosun şirkəti Marsa peyk daşıyan raket buraxdı

Milyarder Ceff Bezosun kosmik şirkəti "Blue Origin" Florida ştatının Kanaveral burnundan "New Glenn" raketini uğurla buraxdı və iki NASA peykini Marsa daşıdı. Bu barədə Oxuməni.az BBC Rus Xidmətinin məlumatına istinadla xəbər verir.
"Blue Origin" üçün təkcə "New Glenn" raketinin buraxılışı (tarixdə yalnız ikinci) böyük uğur deyil, həm də nəhəng birinci mərhələli gücləndiricinin Yerə təhlükəsiz qayıtması böyük uğur oldu.
17 mərtəbəli bina boyda olan raket bloku, startdan təxminən 10 dəqiqə sonra Atlantik okeanındakı üzən platformaya uğurla eniş etdi. Boosterə "Ulduz müharibələri" kinokinoepopeyasının qəhrəmanı Han Solonun məşhur ifadəsi olan və "Heç vaxt mənə şanslardan danışma!" kimi tərcümə oluna bilən "Never Tell Me the Odds" adı verildi.
Əvvəllər yalnız İlon Maskın "Blue Origin"in əsas rəqibi olan SpaceX şirkəti məşhur "Falcon" raketi ilə yüklərin kosmosa çatdırılma xərclərini əhəmiyyətli dərəcədə azaldan yuxarı pillələrin təkrar istifadəsini uğurla tətbiq etmişdi.
Gücləndirici raketin enişindən sonra Mask sosial media hesabı X-də Bezosu uğur münasibətilə təbrik edən qısa bir mesaj yazıb.
Bu ilin yanvar ayında “New Glenn”-in ilk buraxılışı zamanı raket uğurla kosmosa buraxılıb, lakin gücləndirici raket itib.
Mütəxəssislər ümid edirlər ki, Blue Origin artıq yuxarı pillələrdən istifadə edərək müntəzəm raket buraxılışlarını dəfələrlə həyata keçirə biləcək.
“New Glenn” raketi 60 ildən çox əvvəl Yer kürəsini orbitə çıxaran ilk Amerika astronavtı Con Qlennin adını daşıyır.
NASA peyklərini daşıyan “New Glenn”-in buraxılışı Blue Origin tərəfindən kosmosa buraxılan ilk uğurlu kommersiya yük çatdırılma missiyasıdır.
Raket 2027-ci ildə Marsa çatması və planet ətrafında elliptik orbitlərə çıxması planlaşdırılan “Blue” və “Gold” adlı iki peyk daşıyır.
“Reuters” agentliyinin məlumatına görə, onlar daha sonra planetin yaxınlığındakı kosmik hava şəraitini öyrənməyə 11 ay sərf edəcəklər: onların cihazları kosmik küləyin (Günəşin tacından gələn hissəciklərin daimi axını) Marsın nisbətən zəif maqnit sahəsi ilə qarşılıqlı təsirini qeyd edəcək. Alimlər bu cihazlardan istifadə edərək bu qarşılıqlı təsirin Mars atmosferinin tükənməsinə necə təsir edə biləcəyini anlamağa ümid edirlər.
2026-cı ilin payızında, Yer və Mars bir-birinə qarşı düzgün mövqedə olduqda, raket Yerin cazibə qüvvəsindən "itələnəcək" və Marsa səyahətinə başlayacaq.
Bu tip buraxılış, iki planetin mövqelərində (təxminən hər iki ildən bir açılan) düzgün "pəncərəni" gözləmək ehtiyacını aradan qaldırdığı üçün Marsa daha tez-tez missiyalar aparmağa imkan verə bilər.
“New Glenn” raketi SpaceX-in ən populyar yaradıcısı olan Falcon 9-dan daha güclüdür. O, həmçinin daha çox peyk daşıya bilər və Bezos bundan minlərlə aşağı hündürlükdə genişzolaqlı internet peykini yerləşdirməyi hədəfləyən “Kuiper” Layihəsinin bir hissəsi kimi istifadə etmək istəyir. Bu layihə birbaşa Maskın Starlink xidməti ilə rəqabət aparacaq.
Lakin, Maskın yeni raketi olan Starship, güc və yük daşıma qabiliyyəti baxımından New Glenn-i üstələyir.
Bəzi ekspertlər iddia edirlər ki, “New Glenn” raketinin uğuru iki şirkət arasında real rəqabət yaradacaq və kosmik əməliyyatların xərclərini azalda bilər.
Almaz Həsənli