Dünya Bəşər Əsədin milyardlıq imperiyasının ovuna başlayıb The Wall Street Journal

"Bəşər Əsəd Suriyadan qaçan zaman dövlət xəzinəsindən 135 milyard dollar vəsait aparıb və dünyanın ən zəngin "qaçqınına" çevrilib..."

Suriyada diktator Bəşər Əsəd ailələrinin gizlədilmiş milyardlarla dollarının qlobal ovu başlayıb.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə "The Wall Street Journal" nəşri yazıb.

Məqalədə deyilir ki, bu, onun rejiminin bu yaxınlarda üsyançıların fəal hücumları nəticəsində süqutundan sonra mümkün olub.

Bu vəsaitlərin təqib edilməsi digər diktatorların xaricdə gizlədilən sərvətlərinin uzun illər ərzində geri qaytarılması cəhdləri nəzərə alınmaqla, ehtimal ki, mürəkkəb və uzunmüddətli olacaq, nəşr yazıb.

Analitiklər qeyd edir ki, Əsəd ailəsi Hafiz Əsədin 1970-ci ildə hakimiyyətə gəldiyi zamandan mürəkkəb investisiyalar və biznes-aktivlər şəbəkəsini yaradıb. Amerikanın sabiq məmurları nəşrə deyib ki, Bəşər Əsədin yaxın qohumlarının əldə etdikləri arasında Rusiyada daşınmaz əmlak, Vyanada (Avstriya) butik-mehmanxana və Dubayda (BƏƏ) özəl təyyarə də var.

Hal-hazırda hüquq müdafiəçiləri olan hüquqşünaslar bu aktivləri izləməyi və Suriya xalqına qaytarmağı planlaşdırır. "Rejimin aktivlərinə beynəlxalq səviyyədə ov ediləcək. Onların hər zaman "B" planı olub, ona görə də onlar indi sürgünə yaxşı hazırlaşıb", - bunu Ağ Evin sabiq məmuru Endrü Teybler izah edib.

Diktator Bəşər Əsəd müxalif qüvvələr sürətlə Dəməşqi ələ keçirən zaman dekabrın 8-də Suriyanı tərk edib, bununla da onun 24 illik rejiminə son qoyulub. Atası kimi onun özü də fəal şəkildə qohumlarını aktivlərinin xaricdə gizlədilməsinə cəlb edib. Bu sərvətin dəqiq miqdarı bəlli deyil, lakin ABŞ Dövlət Departamentinin 2022-ci il üçün hesabatına görə, bu sərvət 12 milyarda çata bilər.

Əsəd və qohumları öz sərvətlərini inhisarçılıq və qanunsuz ticarət, o cümlədən kaptaqon narkotik alveri vasitəsilə əldə edib və vəsaitlərin bir hissəsini beynəlxalq hüquqa şamil edilməyən yurisdikdsiyalara yenidən investisiya edib.

Eyni zamanda 2011-ci ildə başlanan vətəndaş savaşından əzab çəkən suriyalılar yoxsulluğa düçar edilib. Dünya Bankının 2022-ci ildə dəyərləndirməsinə görə, ölkə əhalisinin təxminən 70 faizi bu şəraitdə yaşayıb.

Nəşr yazır ki, diktatorun əsas şəxsləri arasında onun həyat yoldaşı seçilir, o, "JPMorgan" bankının sabiq əməkdaşı olaraq fəal şəkildə ailənin maliyyə əməliyyatları ilə məşğul olub. "Hakim ailə maliyyə cinayətlərində olduğu kimi, cinayət zorakılığında da ekspert olub", - bunu KİV-lərə şərhində vəkil Tobi Kedman bəyan edib.

Əsəd ailəsinin aktivlərini dondurmaq cəhdləri bir neçə il öncə başlayıb. O cümlədən, 2019-cu ildə Paris məhkəməsi Bəşər Əsədin dayısı Rüfətə məxsus olan və dövlət vəsaitlərinin yuyulması hesabına əldə edilən 90 milyon avro məbləğində əmlakını bloklayıb. Lakin Dubay və ya Rusiya kimi "vergi limanlarından" aktivlərin qaytarılması daha mürəkkəb məsələ hesab edilir.

Nəşr qeyd edir ki, Əsəd klanının aktivləri avtokratik hakimiyyətin onillikləri ərzində  toplanılıb. Ailə daşınmaz əmlak, mehmanxanalar və hətta Argentinada çay plantasiyalarına investisiya yatırıb. Bir çox aktivlərə saxta şirkətlər vasitəsilə nəzarət edilib, bu da onların izlənilməsini çətinləşdirir. Sanksiyalar və beynəlxalq araşdırmalara rəğmən, Əsəd ailəsinin bir çox üzvlərinin harada olduğu bəlli deyil.

İnsan haqları üzrə vəkil Uilyam Burdon bəyan edib ki, onlar "bu pulları Suriya xalqına qaytarmağa borcludur". Eyni zamanda qeyd edilir ki, bəzi suriyalılar bunu öz üzərinə götürərək Bəşər Əsəd ailəsinin mülklərini, o cümlədən lüks avtomobillər və incəsənət əsərləri olan qarajlarını talan etməyə başlayıb.

Xəbər verildiyi kimi, Suriya diktatoru Bəşər Əsəd Rusiyaya qaçan zaman özü ilə dövlət xəzinəsindən 135 milyard dollar vəsait aparıb, bu da onu dünyada ən zəngin "qaçqına" çevirib. O, Ukraynanın 40 milyard dollar oğurlayan sabiq prezident Viktor Yanukoviçi geridə qoyub.