Gələcəkdə bacı və qardaşlar evlənə bilər?

Azərbaycanda son zamanlar follikul donorluğuna maraq artıb. Bəzi ginekoloqlar sosial şəbəkələrdə qadınlara açıq şəkildə pul qarşılığında follikullarını satmağı təklif edir. Maraqlıdır, bu, gələcəkdə bir-birini tanımayan bacı və qardaşların doğulmasına və onların evlənməsi halında qohum evliliyinin fəsadlarına səbəb olmazmı?

Mama-ginekoloq Rəşad Sultan Metbuat.az-a açıqlamasında bildirib ki, qadınların yumurta ehtiyatının limiti var:

“Yəni hər bir qadının orqanizmində müəyyən sayda yumurta hüceyrəsi mövcuddur və bu yumurtalar zamanla, xüsusilə klimaks dövrünə yaxın tükənir. Bəzən isə müəyyən səbəblərdən bu ehtiyat daha erkən yaşlarda da tükənə bilər. Bu hal həm biz həkimlər, həm də ana olmaq istəyən qadınlar üçün ciddi bir problemdir. Məsələn, gec ailə quran qadınlar və ya yumurtalıq ehtiyatı erkən tükənən pasiyentlər bizə müraciət etdikdə artıq onların öz yumurtaları olmadığından alternativ yollar axtarmağa məcbur qalırıq. Belə hallarda donor yardımından istifadə olunur. Yəni başqa bir qadının yumurtası alınır, həmin qadının həyat yoldaşının spermatozoidləri ilə laborator şəraitdə mayalandırılır və sonradan həmin pasiyentin bətninə köçürülür ki, hamiləlik baş versin. Yumurtası istifadə olunan qadına "donor" deyirik”.

R.Sultan bəzən sağlam qadınların da müraciət edərək ehtiyacı olanlara öz yumurtalarını vermək istədiyini söyləyib:

“Biz bu qadınların yumurtalarını götürürük. Lakin belə bir vəziyyət ortaya çıxır ki, əgər bir donor bir neçə mərkəzə və bir neçə pasiyentə yumurta verərsə, nəticədə genetik baxımdan çox sayda övladı olmuş olur. Gələcəkdə bu övladların bir-birilə bilmədən ailə qurması riski yarana bilər. Belə halların qarşısını almaq üçün bu sahədə hüquqi baza yaradılmalıdır. Yəni reproduktiv funksiyalarla bağlı xüsusi qanun qəbul olunmalıdır. Hazırda "Reproduktiv sağlamlıq haqqında" qanun layihəsi hazırlanma mərhələsindədir. Təəssüf ki, bu layihə illərdir ki, hazırlanır, amma hələ də qəbul olunmayıb. Lakin bildiyim qədərilə son aylarda bu məsələ ilə daha ciddi şəkildə məşğul olunur və ümid edirəm ki, yaxın zamanda bu qanun qəbul ediləcək”.

Ginekoloqun sözlərinə görə, əsas gözləntiləri donorların qeydiyyatının aparıldığı bir reyestr sisteminin yaradılmasıdır:

“Yəni elektron portal vasitəsilə elə bir sistem qurulmalıdır ki, bir donor bir neçə mərkəzdə və bir neçə qadına eyni anda yumurta verməsin. Yalnız bu cür ciddi nəzarət və tənzimləmə ilə gələcəkdə yarana biləcək mənfi halların qarşısını almaq mümkündür. Bəziləri ümumiyyətlə donorluğun tamamilə yasaqlanmasını təklif edir. Amma bir anlıq təsəvvür edin, əgər yumurta donorluğu tamamilə qadağan olunsa, bu zaman 35–45 yaş arasında yumurta ehtiyatı tükənmiş qadınlar hansı çarəsiz vəziyyətdə qalacaqlar?”

“Həkim kimi mən yumurta donorluğunun tərəfdarıyam və onun yasaqlanmasının əleyhinəyəm. Çünki məhz donor yardımı ilə nə qədər qadın övlad sahibi olur. Sadəcə bu proses çox ciddi şəkildə həm qanunvericilik, həm də texniki vasitələrlə tənzimlənməlidir. Qeyd etdiyim reyestr sistemi də məhz bu məqsədə xidmət edir”, - deyə R.Sultan əlavə edib.

Sevinc İbrahimzadə / Metbuat.az