Moskvadan Qərbə xəbərdarlıq...

Ekspert: Hər hansı sərt addımın atılması da qeyri-realdır

Son zamanlar Avropa İttifaqının rəsmilərinin Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirə olunacağı ilə bağlı bəyanatlar səsləndirməsi Moskvada ciddi narahatlıq yaradıb. Belə ki, artıq Rusiya bununla bağlı Qərbə xəbərdarlıq etməyə başlayıb. Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinin sözçüsü Mariya Zaxarova mətbuat konfransında bəyan edib ki, Moskva Aİ-nin bu addımını sakit qarşılamayacaq - o, Aİ-nin rəsmilərinin, xüsusilə də Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun təhdid xarakterli bəyanatlarını şərh edərkən deyib ki, Rusiyanın Avropadakı dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsi xaosa səbəb olmayacaq, əksinə, Rusiyadan sərt cavab tədbirləri görüləcək. Qeyd edək ki, M.Zaxarova bundan əvvəl də həmin məsələ ilə bağlı Qərbə xəbərdarlıq edib. Rusiya XİN-nin mətbuat katibi jurnalislərin suallarını cavablandırarkən bildirmişdi ki, Rusiya dondurulmuş aktivlərinin Ukraynaya dəstək məqsədilə kapitala çevrilməsinə sərt reaksiya verəcək. “Biz bu və ya digər şəkildə Rusiyanı suveren ehtiyatlarından məhrum etmək cəhdləri ilə bağlı istənilən qeyri-dost addımlara sərt reaksiya verəcəyik. Qanuni hüquq və mənafelərimizin müdafiəsi ilə bağlı cavabımız həm hüquqi, həm də mənəvi cəhətdən əsaslandırılacaq”, - deyə Zaxarova vurğulamışdı.

Aİ-dən yeni plan

Avropa İttifaqı ölkələri Ukraynaya yardım üçün dondurulmuş Rusiya aktivlərindən istifadənin yeni variantını araşdırır. Qeyd edək ki, “Financial Times” qəzetinin məlumatına görə, Avropa İttifaqı ölkələri Belçikanın “Euroclear” depozitarında nağd pul qalıqları statusuna çevrilmiş vəsaitlərdən faizsiz istiqrazların alınmasında istifadəyə ümid edir. Qəzetin məlumatına görə, Rusiya Federasiyasının “Euroclear”da saxlanılan 194 milyard avroluq aktivinin 170 milyard avrosunun ödəmə vaxtı çatıb və vəsait pul qalıqları dərəcəsinə keçdikdən sonra Ukraynaya ötürüləcək. Sentyabrın 10-da Belçikanın xarici işlər naziri Maksim Prevo bildirib ki, Belçika Avropa İttifaqının hüquqi riskləri bölüşməsi şərti ilə Rusiyanın təxminən 200 milyard avro məbləğində dondurulmuş aktivlərinin istifadəsinə razılıq verəcək. Diplomatın sözlərinə görə, Brüssel ölkənin illik büdcəsinə ekvivalent məbləği ödəməyə məcbur edə biləcək hər hansı potensial iddiaya görə məsuliyyət daşıya bilməz.

Dondurulmuş aktivlər müsadirə olunacaq?

Məsələ ilə bağlı politoloq Rəşad Bayramov “Yeni Azərbaycan” qəzetinə şərhində qeyd edib ki, Aİ-də Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsi ilə bağlı hələ ki, heç bir tədbir nəzərdə tutulmayıb.

“Avropa İttifaqının hazırki tədbirlərində Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsi ilə bağlı hər hansı prosedur nəzərdə tutulmayıb. Sadəcə olaraq, sözügedən dondurulmuş aktivlərin bu və ya digər şəkildə xüsusi vəsaitlərə çevrilərək Ukraynaya ötürülməsi ətrafında müzakirələr aparılır. Həmin vəsaitlər də Ukraynada müharibə fəsadlarının aradan qaldırılmasına və ölkədə geniş yenidənqurma işlərinin aparılmasına yatırılacaq. Demək olar ki, artıq bu istiqamətdə addımlar atılmağa başlanılıb. Dondurulmuş aktivlərin müsadirəsinə gəlincə, bu hal o zaman mümkün ola bilər ki, beynəlxalq məhkəmələrdə Rusiyanın Ukraynaya vurduğu zərərə görə Kiyevə kompensasiya ödəməsi ilə bağlı qərar qəbul edilsin - Moskva kompensasiyanı ödəməkdən imtina etdiyi təqdirdə onun dondurulmuş aktivləri müsadirə edilə bilər. Amma bu gün belə bir halın baş verməsi qeyri-mümkündür. Aİ-nin heç bir üzv ölkəsində Rusiyanın dondurulmuş aktivlərinin müsadirəsi barədə qərar qəbul edilməyib. Bu, banklararası təhlükəsizlik sisteminə mənfi təsir göstərə bilər”, - deyə R.Bayramov bildirib.

Sərt tədbirlər nə qədər realdır?

“Moskva çox yaxşı bilir ki, onun dondurulmuş aktivlərindən necə istifadə olunacağı istiqamətində planların hazırlanması üzərində işlər aparılır. Kreml indiyə qədər öz aktivlərini qorumaq üçün heç bir addım atmayıb - ümumiyyətlə, hər hansı sərt addımın atılması da qeyri-realdır. Ona görə ki, Rusiyanın adevkat cavab vermək imkanları məhduddur - Moskva Qərbə qarşı iqtisadi cəhətdən sərt tədbirlər görmək iqtidarında deyil. Zaxarovanın hədə xarakterli bəyanatları sadəcə olaraq, daxili auditoriyaya hesablanıb. Sanksiyalar altında olan, beynəlxalq səviyyədə təcrid edilən və valyuta ehtiyatları tükənən bir ölkənin Aİ-yə qarşı sərt tədbirlər görməsi inandırıcı görünmür. Rusiyanı daha da ağır sanksiyalar gözləyir - növbəti mərhələdə Rusiyanın xam neftinin alışına məhdudiyyətlər qoyulacaq”. - deyə R.Bayramov vurğulayıb.

Yunis ABDULLAYEV