Müasir dövrün tələbləri ilə ayaqlaşmayan banklar çox güman ki, rəqabətdə uduzub bağlana bilər

2024-cü ildə Azərbaycanın ən böyük 3 bankının həm kredit, həm də depozit portfeli üzrə təmərküzləşmə səviyyəsi artıb. Bu barədə Azərbaycan Mərkəzi Bankının (AMB) “Maliyyə Sabitliyi hesabatı"nda bildirilir. Sənədə əsasən, 2023-cü illə müqayisədə ən böyük 3 bankın kredit portfeli üzrə bazar payı 1,7 faiz bəndi artaraq 54,1 %, depozit portfeli üzrə bazar payı isə 1,8 faiz bəndi artaraq 67,4 % təşkil edib. Aktivlər üzrə isə ən böyük 3 bankın bazar payında nəzərəçarpan dəyişiklik olmayıb (63 %).

Bu vəziyyət ölkə iqtisadiyyatı və bank sektoru üçün nə vəd edir?

Azərbaycan Dövlət İqtisad Universitetinin dosenti Emin Qəribli Bizimyol.info xəbər portalına açıqlamasında bildirib ki, burada bir təhlükə yoxdur.

Emin Qəribli

Emin Qəribli bildirib ki, Türkiyə əhalisi Azərbaycandan təxminən yeddi dəfə çoxdur, amma bankların sayına baxsaq, bizdə 25, onlarda təxminən 60-dır.

“Bizdə əslində inhisar formalaşır. Gələcəkdə yeni banklar da yaranacaq. Təbii ki, dövrün tələbləri ilə ayaqlaşmayan banklar da çox güman ki, bağlana da bilər. Mən burada bir problem görmürəm.

Vaşinqton konsensusu var idi. Orada ayrı- ayrı problemlər vurğulanırdı. Xüsusən də burada iri müəssisələrin yaranmasını bizə qəbahət görürdülər. Araşdıraq: misal, telefon bazarı... Neçə faiz iri şirkətlər, xüsusən də Apple və digər şirkətlər bu bazarı zəbt ediblər? Kompüter və digər şirkətlər var ki, bir şirkət bir çox müəssisələrin səhmlərini alıb və bazarın da mühüm hissəsini onlar zəbt ediblər. Bu, o demək deyil ki, problem yaranacaq. Xeyr, güclü institutlar formalaşır. Kommersiya bankları yeni dövrə uyğun xarici investisiya cəlb eləmirlər. Adlarını çəkmək istəmirəm, amma elə kommersiya bankları var ki, bu gün artıq sazişlər imzalayıblar və xarici investorları cəlb etmək istəyirlər”-deyən Qəribli hesab edir ki, bunun özü bir stimuldur.

İqtisadçının fikrincə, bazarda qalmaq üçün yeni bazarın tələblərinə uyğun addım atılmalıdır.

“Bu gün Donald Trampın siyasətinə baxsaq görərik ki, iri rəqabət qabiliyyətli müəssisələrin sayının artırılmasına dair səylər göstərir. Mənə elə gəlir, bu, bizə yeridilən lüzumsuz ideologiyadır. Mən burada tam əksinə, yeni, güclü institutların, rəqabətqabiliyyətli müəssisələrin yaradılmasının tərəfdarıyam. Daxili bazarda bir çox məhsullar xaricdən gəlir. Bu xaricdə olanda bir təhlükə görmürük, amma daxildə olanda biz təhlükə görürük”-deyə iqtisadçı vurğulayıb.

Emin Qəribli qeyd edib ki, dünya iqtisadiyyatında ayrı-ayrı ölkələrin hansısa nomenklatura məhsullar üzrə kifayət qədər payı çoxdur və ya müəssisələrin payı çoxdur, amma heç kimə irad bildirilmir. İqtisadçı hesab edir ki, bu da normal prosesdir.

“Bank sistemi bizdə kifayət qədər inkişaf edir. Tövsiyə edərdim ki, banklar öz siyasətinə gələcəyə yönəlik yenidən baxsınlar”-deyə Emin Qəribli vurğulayıb.

İradə Cəlil, Bizimyol.info