Niyə emosional soyuq insanlara meyl edirik? Psixoloq

Psixologiyada "rədd edilmə travması” adətən erkən uşaqlıqda - 6 yaşa qədər formalaşır. 

Qaynarinfo xəbər verir ki kliniki psixoloq Stanislav Samburskinin gazeta.ru-ya açıqlamasına görə, problem zorakılıqdan yox, məhəbbətin yoxluğundan qaynaqlanır.

Onun sözlərinə görə, ailədə emosional əlaqə olmadığı halda, valideynlər qayğı göstərsə və vəzifələrini yerinə yetirsə belə, uşaq özünü görməzlikdən gəlinmiş kimi hiss edir. Uşağın həyatında "səninləyəm” mesajını həm sözlə, həm də hərəkətlə almağı - gülümsəmək, qucaqlamaq, saçına başını söykəmək - həyati əhəmiyyət daşıyır. Fiziki olaraq yaxın, amma emosional cəhətdən əlçatmaz valideynlər (yorğunluq, şəxsi travmalar, depressiya və ya emosional yetkinlik çatışmazlığı səbəbilə) uşağın "məni sevmirlər, çünki mən düzgün deyiləm” nəticəsinə gəlməsinə səbəb olur. Bu düşüncə böyüdükcə "mən sevgiyə layiq deyiləm” inancına çevrilir.

Travma yeniyetməlikdə və böyüklükdə də yarana bilər - məsələn, məktəb zorakılığı, valideynlərin boşanması, xəyanət və ya mühüm bir böyüyün qəfil laqeydliyi nəticəsində. Beyin bir dəfə "məni rədd edirlər” ideyasını qəbul etdikdə, bunu hər yerdə görməyə başlayır.

Rədd edilmə travması özünü dərin yetərsizlik hissi ilə göstərir. Bu, sadəcə tək qalmaq qorxusu deyil, münasibətlərdə, işdə və hətta tək olanda belə rahatlamağa imkan verməyən xroniki gərginlikdir. Belə insanlar özlərini yaxınlığa layiq görmür, əvvəlcədən imtina gözləyirlər. Onlar qeyri-müəyyənliyə dözümsüz olur, kiçik gecikmələri belə fəlakət kimi qavrayır, güvənməkdə çətinlik çəkirlər. İşdə perfektsionizm, "saxtakar sindromu” və sərt özünütənqid inkişaf edir. Kiçik tənqidlər belə kəskin qəbul olunur, yeni imkanlardan qorxaraq imtina edirlər. Əhval-ruhiyyə kəskin dəyişir: sakitlikdən qəzəb partlayışına və ya passiv aqressiyaya qədər. Çox vaxt emosional qapanma yeni ağrının qarşısını alma üsulu olur.

Münasibətlərdə iki əsas model formalaşır: asılılıq və ya əks-asılılıq. Birincidə insan tərk edilməmək üçün partnyoruna bağlanır, öz istək və sərhədlərindən imtina edir. İkincidə isə nümayişkaranə soyuqluq və məsafə saxlanılır - çox yaxın gəlməsinlər deyə.

Əsas ağrı isə münasibətin yoxluğu deyil, orada özün kimi ola bilməməkdir. Rədd edilmiş insan həddindən artıq emosional görünməkdən, zəif və ya yorucu sayılmaqdan qorxur. Nəticədə ya sevgiylə boğur, ya da soyuqluq maskası arxasında gizlənir - mahiyyət eynidir: bir vaxtlar uşaqlıqda olduğu kimi, yenidən görünməz qalmaqdan qorxmaq.

Psixoloq vurğulayır ki, rədd edilmə travması hökm deyil. O, münasibətlərdə yaranır və yenə münasibətlər vasitəsilə sağalır — partnyor, dost və ya psixoloqla. Amma yol başqalarına inamdan deyil, bir gün özünü rədd etməməkdən başlayır.

Aydın