Prezidentin çıxışı Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdə tutduğu prinsipial mövqeyi bir daha aydın şəkildə nümayiş etdirdi

Prezident İlham Əliyevin BMT Baş Assambleyasının Nyu-Yorkda keçirilən 80-ci sessiyasındakı çıxışı Azərbaycan həqiqətlərini, ölkəmizin xarici siyasət prioritetlərini, əldə edilən nailiyyətləri və o cümlədən də ayrı-ayrı regional və qlobal proseslərə münasibətini beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətinə çatdırmaq baxımından olduqca əhəmiyyətli oldu.
Uzun illər ərzində BMT-nin Ali tribunasından Azərbaycana qarşı törədilmiş təcavüz, işğal və ədalətsizliklə bağlı, ölkəmizin üzləşdiri faciələr barədə çıxışlar edən cənab Prezident bu dəfə qələbəyə və sülhə aparan uzun yoldan, Azərbaycan tarixində yeni dövrün başlamasından, Vətən müharibəsi ilə işğala necə son qoyulduğundan, sülhün siyasi vasitələrlə necə təmin edilməsindən danışdı.
BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul etdiyi dörd qətnamədə Ermənistan silahlı qüvvələrinin işğal olunmuş ərazilərdən dərhal, tam və qeyd-şərtsiz çıxarılmasınını tələb olunmasına baxmayaraq bu Qətnamələrin heç vaxt icra olunmadığını deyən cənab Prezident 1992-ci ildə münaqişənin həlli üçün təsis edilmiş ATƏT-in Minsk qrupunun da üzərinə düşən vəzifəni icra etmədiyini BMT Ali tribunasından bir daha bəyan etdi.
Otuz ilə yaxın müddətdə davam edən səmərəsiz danışıqlardan sonra 2020-ci ildə Azərbaycan BMT Nizamnaməsinin 51-ci maddəsinə uyğun olaraq, özünümüdafiə hüququndan istifadə etməyə məcbur olduğnu deyən Prezident Ermənistanın müharibə zamanı şəhərlərimizə və kəndlərimizə ballistik raketlər atdığını, 100-dən çox günahsız mülki vətəndaşımızı qətlə yetirdiyini də xatırladaraq 44 günlük Vətən müharibəsi zamanı Silahlı Qüvvələrimizin işğal altındakı əraziləri azad etdiyini, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü beynəlxalq hüquqa və BMT Təhlükəsizlik Şurasının müvafiq qətnamələrinə uyğun olaraq bərpa etdiyini bildirdi. Əslində Prezidentin BMT-nin icra olunmayan Qətnamələri və ATƏT Minsk Qrupu ilə bağlı dedikləri özündə BMT-nin timsalında beynəlxalq ictimaiyyətin və danışıqlara, Qətnamələrin icrasına məsul olan Minsk qrupunun timsalında həmsədr ölkələrin məsuliyyətsizliyinin bəyan edilməsini ehtiva edirdi.
Prezident öz çıxışında həmçinin müharibədən sonra başlanan sülh danışıqlarının əsas təşəbbüskarının məhz Azərbaycan olduğunu vurğulayaraq danışıqlar yalnız ikitərəfli əsasda aparıldığını və məhz buna görə də müsbət nəticələr verdiyini bildirdi. Həqiqətən də postmünaqişə dövründə aparılan Sülh danışıqlarını üçüncü qüvvələrin müdaxiləsindən qorumaq və vasitəçisiz uğurla başa çatdırmaq sülhün əldə edilməsində Azərbaycan modelinin əsas komponentlərindən biridir. Regionda sülhü və təhlükəsizliyi hərbi, siyasi və diplomatik vasitələrlə təmin edən, müharibəni və sülhü qazanan dövlətin lideri bu təcrübəni - Azərbaycan təcrübəsini bölüşməyə hazır olduğumuzu sözügedən universal təşkilatın ali kürsüsündən bəyanat etmiş oldu.
Prezidentin çıxışında daha bir vacib məqam Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı verilən mesajlar oldu. Zəngəzur dəhlizi ilə bağlı razılaşmanı Vaşinqton Sammitinin mühüm nəticələrindən biri olaraq təqdim edən Prezidetn bu dəhlizin maneəsiz keçidi təmin edəcəyini bildirdi.
Vaşinqton Sammitinin, həmçinin Azərbaycan-ABŞ münasibətlərində yeni mərhələnin başlanmasına işarə olduğunu deyən dövlət başçısı Azərbaycanla Birləşmiş Ştatlar arasında Strateji Tərəfdaşlıq Xartiyasının hazırlanması məqsədilə Strateji İşçi Qrupunun yaradılması haqqında iki hökumət arasında Anlaşma Memorandumunun imzalandığını da xatırladaraq bunun, siyasi, iqtisadi, enerji, regional bağlantılar, müdafiə, təhlükəsizlik və digər sahələrdə tərəfdaşlıq üçün yeni üfüqlər açdığını bildirdi.
Dövlət baççısı həmçinin müharibədən sonra işğaldan azad olunmuş ərazilərdə həyata keçirilən quruculuq işlərindən də geniş şəkildə danışaraq “Böyük Qayıdış” Proqramı çərçivəsində artıq 50 mindən çox insanın öz dogma torpaqlarında yaşadığını qeyd etdi. Eyni zamanda olduqca ağrılı bir mövzunu, yəni ərazilərimizin minalanması faktını və mina terrorunun nəticələrini də gündəmə gətirdi ki, bu da real vəziyyətin dünya ictimaiyyətinə çatdırılması baxımından olduqca önəmli idi.
Prezidentin çıxışı ölkəmizin iqtisadi və enerji sektorundakı imkanlarını, eləcə də nəqliyyat qovşağı kimi rolunun beynəlxaq birliyə çatdırılması baxımından da önəmli oldu. Şərq-Qərb və Şimal-Cənub dəhlizləri kimi bağlantı layihələrinin ölkəmizdən keçdiyini deyən dövlət başçısı rəqəmsal bağlantılar sahəsində əməkdaşlıq üçün böyük potensial mövcud olduğunu bildirdi.
Prezidentin çıxışını bütün beynəlxaq birliyə çağırışla yekunlaşdıraraq birlikdə ikili standartların aradan qalxdığı, ədalətin selektiv olmadığı, qanunun aliliyinə hörmət edildiyi, sülhün təkcə sözlərlə deyil, əməli addımlarla təmin olunduğu dünya qurulmasının vacib olduğunu dedi. Bu çağırış əslində qlobal miqyasda hüquq və ədalətə əsaslanan yeni beynəlxalq münasibətlər sisteminə ehtiyac olduğuna dair çağırış kimi də qiymətləndirilə bilər.
Cənab Prezidentin beynəlxalq tribunadan verdiyi mesajlar bir daha sübut etdi ki, Azərbaycan yalnız region daxilində deyil, qlobal miqyasda da etibarlı tərəfdaş kimi tanınır. Ölkənin enerji təhlükəsizliyinə verdiyi töhfələr, nəqliyyat və logistika layihələri, iqlim dəyişiklikləri ilə mübarizə sahəsində təşəbbüsləri beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilir. Bütün bunlar onu göstərir ki, Azərbaycanın həyata keçirdiyi xarici siyasət kursu həm düzgün, həm də praqmatikdir. Bu siyasət milli maraqlara əsaslanmaqla yanaşı, eyni zamanda regional sabitlik və beynəlxalq əməkdaşlığa da töhfə verir.
Ümumiyyətlə isə qeyd edə bilərik ki, Prezidentin çıxışı Azərbaycanın beynəlxalq münasibətlərdə tutduğu prinsipial mövqeyi, beynəlxalq hüquqa sadiqliyi, regional sülhə, sabitliyə və təhülkəsizliyə verdiyi töhfəni bir daha aydın şəkildə nümayiş etdirdi.
Yusif Bağırzadə, politoloq