Qərbi Azərbaycan məsələsi tarixi, siyasi və mədəni cəhətdən böyük əhəmiyyət kəsb edir

“Qərbi Azərbaycan türk dünyasının tarixi, mədəniyyəti və əhalisi baxımından böyük əhəmiyyət kəsb edən bir bölgədir. Bu gün Qərbi Azərbaycanın tarixi, mövcud vəziyyəti, qarşılaşdığı problemlər və onların həlli yolları istiqamətində ciddi işlər aparılır”.

Bunu Modern.az-a Araşdırmaçı Jurnalistlər Liqasının Baş katibi, Qərbi Azərbaycanlıların köç və işğal problemlərinin araşdırıcısı Şəfayət Avılbəyli deyib.

O bildirib ki, Qərbi Azərbaycandan azərbaycanlıların kütləvi şəkildə köç etməsi, tarixi torpaqlarda demoqrafik dəyişikliyin aparılması və bunun nəticəsində etnik-mədəni irsin təhlükə altına düşməsi əsas problemlərdən biridir:

“Bu məsələlər, həm tarixən, həm də müasir dövrdə ciddi müzakirələrə səbəb olmuşdur. Aparılan araşdırmalar və statistik məlumatlar göstərir ki, son əsrlərdə Qərbi Azərbaycanda yaşayan azərbaycanlıların sayı kəskin şəkildə azalmışdır. Bu prosesin əsas səbəbləri deportasiyalar, zorakı köçürülmələr və siyasi təzyiqlər olmuşdur. Eyni zamanda, tarixi abidələrin dağıdılması və mədəni irsin məhv edilməsi də müşahidə olunur”.

Ş.Avılbəyli qeyd edib ki, məsələnin həlli üçün müxtəlif yanaşmalar təklif edilə bilər: “Birincisi, tarixi faktların beynəlxalq səviyyədə tanıdılması və bu mövzuda tədqiqatların genişləndirilməsi vacibdir. İkincisi, azərbaycanlıların hüquqlarının qorunması üçün diplomatik və hüquqi müstəvidə addımlar atılmalıdır. Üçüncüsü, Qərbi Azərbaycanla bağlı mədəni və tarixi irsin qorunması üçün xüsusi layihələr həyata keçirilməlidir, hansı ki, bu istiqamətdə artıq bir çox universitetlərdə, o cümlədən Azərbaycan Dövlət Pedoqoji Universitetinin fəaliyyətini, həmçinin burada yaradılmış Qərbi Azərbaycan Araşdırmalar Mərkəzinin, ADPU-nin Beynəlxalq əlaqələr üzrə prorektoru,professor Mahirə Hüseynovanın təsisçisi və baş redaktoru olduğu “Yurdun səsi ”qəzetinin,  “İZ” jurnalının  fəaliyyətlərini  xüsusi vurğulamaq lazımdır.

Qərbi Azərbaycan məsələsi tarixi, siyasi və mədəni cəhətdən böyük əhəmiyyət kəsb edir. Əldə olunan nəticələr göstərir ki, bu mövzuda həm ölkə daxilində, həm də beynəlxalq aləmdə geniş fəaliyyətlərin həyata keçirilməsi vacibdir. Gələcək prespektivlər arasında mədəni irsin qorunması, hüquqların müdəfiəsi və tarixi ədalətin bərbası əsas hədəflər kimi qalır.

Eyni zamanda, Qərbi Azərbaycan icmasının hüquqlarının müdafiəsi və onların öz tarixi torpaqlarına qayıtmaq hüququnun tanınması məsələsi ön planda saxlanmalıdır. Regional sabitlik və ədalətli həll yolu tapmaq üçün Azərbaycan dövlətinin və beynəlxalq təşkilatların birgə əməkdaşlığına ehtiyac var. Uzun müddətli perpektivdə, bu problemin həlli tarixi ədələtin bərpasına və bölgədə sülhün təmin olunmasına xidmət edəcəkdir”.