Qeyri iş günlərində iqtisadiyyatımız itirir, yoxsa qazanır?

Novruz bayramına sayılı günlər qalıb.  Martın 20-dən aprelin 1-dək, yəni ardıcıl 12 gün qeyri-iş günüdür. Ölkəmizdə qarşıdan gələn 12 günlük qeyri-iş günləri  bəzən cəmiyyətdə fərqli reaksiyalara səbəb olur. Bəziləri üçün bu, uzunmüddətli istirahət, ailə ilə vaxt keçirmək və bayram ab-havasını hiss etmək imkanıdır. Digərləri üçün isə bu qədər tətil iqtisadi çətinliklər, gəlir itkisi və bazarın durğunluğu deməkdir. Xüsusilə gündəlik qazancla dolanan, kiçik sahibkarlar və xidmət sektorunda çalışan insanlar üçün qeyri-iş günlərinin uzanması ciddi problemlər yarada bilər. Dövlət müəssisələrində çalışanlar üçün maaşlı istirahət olsa da, özəl sektorda fəaliyyət göstərənlər üçün bu dövr qazancın azalması, hətta bəzi hallarda biznesin dayanması ilə nəticələnə bilər. Digər tərəfdən, turizm və əyləncə sektoru üçün bu, böyük fürsətdir. 

Moderator.az-a danışan iqtisaçı Akif Nəsirli deyir ki, qarşıdan gələn 12 günlük qeyri-iş günləri cəmiyyətin hər təbəqəsi üçün şamil olunmur: 

“Çoxları üçün bu günlər istirahət və ailə ilə vaxt keçirmək imkanı olsa da, hamı bu imkandan yararlana bilmir. Dövlət müəssisələrində, məktəblərdə, ali təhsil ocaqlarında və xəstəxanalarda çalışanlar üçün qeyri-iş günləri nəzərdə tutulsa da, xidmət sektorunda çalışanlar – bazar satıcıları, restoran və mehmanxana işçiləri, ictimai nəqliyyat sürücüləri və digər sahələrdə çalışanlar üçün bu günlər əksinə, daha çox işləmək və qazanc əldə etmək fürsətidir”.

İqtisadçının  fikrincə, 12 günlük qeyri-iş günləri əsasən cəmiyyətin elitar təbəqəsinə – yüksək vəzifəli dövlət işçilərinə yönəlib:

“Bu insanlar üçün tətil müddəti istirahətə və turizm sektoruna xərcləməyə imkan yaradır.  Qeyri-iş günləri 10-15 faiz vətəndaşlar üçündür, amma əhalinin təxminən 80-90 faizi üçün bu günlər istirahət deyil, əksinə, daha intensiv iş rejimi deməkdir. Xidmət sahəsində çalışanlar üçün qeyri-iş günləri daha çox satış etmək, alveri artırmaq və müştəri qəbul etmək üçün fürsətdir. Bu qədər uzun müddətli tətillərin iqtisadiyyata təsiri isə müxtəlif cəhətlərdən dəyərləndirilə bilər. Dövlət müəssisələrinin, sənaye sahələrinin və istehsalat müəssisələrinin uzun müddət fəaliyyətini dayandırması iqtisadi itkilərə səbəb ola bilər. Çünki işləməyən müəssisə məhsul istehsal etmir, xidmət göstərmir və nəticədə iqtisadiyyata əlavə dəyər qazandırmır. Dünyanın heç bir ölkəsində bu qədər uzun bayram tətilləri tətbiq olunmur. Ona görə də 12 günlük qeyri-iş günləri həm ölkə iqtisadiyyatına, həm də bəzi sosial qruplara müəyyən çətinliklər yarada bilər”.

Mehin Mehmanqızı