Qorxu və yanlışlıq fonunda REZONANS VƏ PARÇALANMA TƏHLİL

Dünyada müşahidə edilənlər, ələlxüsus da Amerika prezidenti Donald Trampın mövqeyi hayların kürkünə birə salıb. Xüsusən də Ağ Evin yeni seçilmiş liderinin İranla bağlı nə düşündüyündən qorxuya düşən erməni cəmiyyətində narahatlıq aydın şəkildə hiss olunur. Bunun da səbəbsiz olmadığı bəllidir. Bəlli olan odur ki, haylar məhz ABŞ və İsrailin İrana “böyük hücumu” ehtimalı ilə yuxularını qarışdırıblar. Ona görə yuxularını qarışdırıblar ki, bölgədə yeganə dəstəyi ala biləcəkləri İrandan da əllərinin üzüləcəyi kimi hayların bir qorxu kompleksi var. Məhz buna görə də erməni cəmiyyətində rezonans və hətta növbəti parçalanma müşahidə edilir.

Hayların qorxu kompleksi ya həqiqətləri görmələrinə mane olur, ya da başa düşmələrinə əngəl törədir

Hazırda ermənilər düşünürlər ki, İrana mümkün hücum ehtimalı heç vaxt indiki səviyyədən yüksək olmayıb. Hayların bəziləri hətta iddia edirlər ki, ABŞ və İsrail İrana hücum etdiyi zaman elə Azərbaycan da Ermənistana hücum edəcək. Yəni, bir növ, guya bir səbəb hesab olunacaq. Sözsüz ki, olduqca absurd bir düşüncə tərzidir və heç bir məntiqə sığışmır. Çünki əvvəla, Azərbaycanın qonşu dövlətə hücum etmək kimi bir niyyəti və planı olmayıb və heç yoxdur da. Azərbaycanın öz ərazilərini işğaldan azad etməsi üçün apardığı mübarizədən, 44 günlük müharibədən, eləcə də 23 saatlıq antiterror əməliyyatlarından qorxuya düşən hayların bəzilərinin belə bir həyəcan keçirməsi anlaşılan olsa da, məntiqi deyil, ona görə ki, bizim qonşu dövlətə hücum etmək niyyətimiz heç zaman olmayıb və ölkəmiz məhz Ermənistandan fərqli olaraq, işğalçı dövlət deyil. Digər tərəfdən də, əgər Azərbaycan Ermənistana hücum etmək niyyətində olsa, bu zaman Amerikanın, yaxud da İsrailin İrana hücumunu səbəb, ya da bəhanə olaraq axtarmağa qətiyyən ehtiyacı yoxdur.

Haylar özləri də gördülər və şahidi oldular ki, təkcə İran deyil, Fransanın da Ermənistana tərəf çıxması, hər iki dövlətin rəhbərinin ermənipərəstliyi Azərbaycanın öz ədalətli mübarizəsinə zərrə qədər də təsir etmədi. Təkcə haylar deyil, bütün dünya ictimaiyyəti müşahidə etdi ki, heç bir ermənipərəst siyasətçi, yaxud, Ermənistanı dəstəkləyən heç bir ölkə Azərbaycanın öz ərazilərini işğaldan azad etməsinə maneə yarada bilmədi. Daha dəqiq desək, Azərbaycanı öz haqq işindən, öz ədalətli mübarizəsindən döndərə bilən, buna gücü çatan olmadı. Ölkəmiz öz gücü, öz qüdrəti, öz potensialı ilə qələbə qazandı və tarixi ədaləti də bərpa etdi. Bir sözlə, hər kəs gördü ki, hansısa dövlətin dəstəyi, yaxud, hansısa dövlətlərin birinin digərinə hücumu, sərt mövqeyi, hətta münasibəti belə ölkəmiz üçün qətiyyən əhəmiyyət kəsb etmir və biz öz haqq işimiz, öz ərazi bütövlüyümüz uğrunda apardığımız mübarizədə hansısa ölkəni “nəzərə alaraq”, ya da hansısa dövlətin davranışlarına müvafiq olaraq addımlar atmırıq. Hər kəs gördü və əmin də oldu ki, Azərbaycan məhz beynəlxalq hüququn norma və prinsplərini rəhbər tutaraq, qanunlar çərçivəsində addım atır və bu yolda heç bir maneənin olması mümkün deyil. Sadəcə olaraq, hayların qorxu kompleksi ya bu həqiqəti görməyə mane olur, ya da başa düşmələrinə əngəl törədir. Elə məhz buna görə də erməni cəmiyyətində davamlı şəkildə rezonans və parçalanma müşahidə edilir.

Doğru yanaşma erməni cəmiyyətində rezonans yaratmaz, hayları indiki kimi qorxuya salmaz, parçalamaz, əksinə, birləşdirərdi

Əslində, son illərdə bu barədə dəfələrlə qeyd edilib ki, mövcud şəraitdə, Azərbaycanın yaratdığı yeni reallıqların fonunda həqiqətən də Ermənistan hökumətinin müstəqil bir dövlətin həyati maraqlarından çıxış etməsi ən doğru addım hesab olunur. Ermənistan hökuməti və elə bütövlükdə erməni cəmiyyəti məhz öz dövlət müstəqilliyinin itirilməsi qorxusundan, iqtisadi cəhətdən çox acınacaqlı vəziyyətdə olmasından, qonşu dövlətlərlə əlaqələrinin olmamasından, bu səbəbdən də tənəzzüldə olmasından narahat olsaydı daha məntiqli və daha doğru olardı. Sözsüz ki, belə bir doğru yanaşma da erməni cəmiyyətində rezonans yaratmaz, hayları bir araya gətirər və onları indiki kimi qorxuya salmaz, parçalamaz, əksinə, birləşdirərdi.

Heç şübhəsiz ki, hər hansı bir ölkənin hökuməti qaçılmaz bir tənəzzüllə üzləşirsə, müxtəlif istiqamətlərdə təcili tədbirlər görməlidir. Təbii ki, söhbət həmin ölkənin iqtisadi, ticari, mədəni və bir çox istiqamətlərdə əlaqələr qurmasının vacibliyindən gedir. Qorxu kompleksi əvəzinə, panikaya düşmək yerinə, daim hücum barədə düşünməkdənsə, dünyanın bir çox dövlətləri, eləcə də region ölkələri ilə normal qonşuluq siyasəti, sülh şəraitində mövcudluğunu davam etdirmək, bölgədə marginallaşmış vəziyyətdən çıxmaq, regional və qlobal layihələrə qoşularaq, tənəzzüldən yaxa qurtarmaq barədə düşünmək əlbəttə ki, faydalı olardı. Amma görünən odur ki, ermənilər ancaq hücum təhlükəsi deyə həyəcan təbili çalırlar. Yəni, ancaq qorxu kompleksi keçirirlər, öz xislətlərinə uyğun olaraq, hücum qorxusu ilə yaşayırlar və bu da erməni cəmiyyətində davamlı şəkildə rezonansın yaranmasına, ələlxüsus da, parçalanmalara səbəb olur.

Erməni cəmiyyətində rezonansın və parçalanmanın qarşısının almaq üçün sülh və regionda normal qonşuluq prinsplərinin formalaşdırılması lazımdır

Hal-hazırda erməni cəmiyyəti üçün ən zəruri kompleks tədbirlər hücum qorxusunu yaymaqdan ibarət deyil. Əksinə, sülh və region ölkələri ilə əmin-amanlıq, birgəyaşayış mühitinin qəbul edilməsini aşılamaqdır. Əgər belə bir psixoloji və ideoloji iş aparılmasa, erməni cəmiyyətində hər zaman rezonans və parçalanma olacaq. Erməni siyasətçiləri məhz erməni xalqının birliyini istəyirlərsə, erməni cəmiyyətində müşahidə edilən çaxnaşmaların qarşısının almaq fikrindədirlərsə, mütləq şəkildə sülh şəraitinin yaradılmasına, regionda normal qonşuluq prinsplərinin formalaşdırılmasına cəhd etməli və erməni cəmiyyətini də buna hazırlamalıdırlar.

Maraqlıdır, görəsən, bu vaxta qədər məhz bu istiqamətdə Paşinyan hökuməti nə edib və indi nə edir? Sülh şəraiti və normal qonşuluq prinsplərinin formalaşdırılması istiqamətində hansı addımları atıb və erməni cəmiyyətini buna hazırlamaq yolunda nəyə nail olub? Ümumiyyətlə, belə bir niyyət varmı, yoxsa, Nikol Vovayeviç hələ də öz hakimiyyət kürsüsünü itirməmək niyyəti və müxalifətin təzyiqindən qorunmaq məqsədi ilə ancaq daxili audutoriyaya hesablanan çıxışlarla məşğuldur? Belə görünür ki, o, həqiqətən də elə bununla məşğuldur, əks halda, sülh sazişi çoxdan bağlanardı. Doğrudur, erməni baş nazir elə hesab edir ki, hələ də öz cəmiyyətini bu şəkildə “davranışı” ilə sakitləşdirə bilir. Amma bərk yanılır. Hələlik “zərbə” onun özünə toxunmasa da, erməni cəmiyyətində məhz ümidsizlik girdabının, müəmmalı vəziyyətin yaratdığı bir qorxu səbəbindən rezonans müşahidə edilir. Elə bu rezonans da öz növbəsində erməni xalqının parçalanmasına səbəb olur və belə davam edəcəyi təqdirdə Nikol qorxduğu “zərbəni” almış olacaq...