Sərxan Xavəri: Qərbi Azərbaycan folkloru dövlət siyasəti və milli kimliyin təminatıdır

Bakı, 26 dekabr, AZƏRTAC

Qərbi Azərbaycan folkloru dövlət siyasəti və milli kimliyin təminatıdır.

AZƏRTAC xəbər verir ki, bu sözləri “Qərbi Azərbaycan folkloru: problemlər və perspektivlər” mövzusunda II Respublika elmi-praktik konfransının açılış mərasimində çıxış edən AMEA Rəyasət Heyəti Aparatının Elm və təhsil şöbəsinin müdiri, filologiya elmləri doktoru Sərxan Xavəri deyib.

Alim Azərbaycan Respublikasının Prezidenti, Müzəffər Ali Baş Komandan İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə əldə edilmiş tarixi Zəfərdən sonra qayıdışın ümummilli hərəkat səviyyəsinə yüksəldiyini və növbəti mərhələdə Qərbi Azərbaycana qayıdışın dövlət siyasətinin əsas prioritetlərindən olduğunu vurğulayıb. O bildirib ki, Prezidentin “Əziz Şuşa, biz qayıtmışıq!” bəyanatı qayıdışın dövlət siyasətində simvol və emblemləşmiş işarəsinə çevrilib.

Sərxan Xavəri çıxışında qeyd edib ki, qayıdış yalnız coğrafi hərəkət deyil, parçalanmış zamanın, itirilmiş yaddaşın və dağılmış mənanın yenidən bərpasıdır. O bildirib:"Əgər torpaq millətin bədəni, yaddaş onun ruhudursa, qayıdış bədənlə ruhun yenidən vəhdətinə çevrilir. Dövlət siyasətində tarixi torpaqlara qayıdış keçmişin bərpası deyil, gələcəyin mənəvi legitimləşdirilməsidir."

Alim, həmçinin ontoloji bütövləşmə kontekstində professor Yaşar Qarayevin “Göyçəyə qayıdan yol folklordan keçir!” düsturunu xatırladıb və folklorun ideoloji konstruksiya yox, ontoloji mexanizm olduğunu vurğulayıb: "Dövlətçilik ideyası folklorda şüar kimi deyil, təcrübə kimi mövcuddur, torpaq anlayışı hüquqi kateqoriya deyil, mənəvi zərurətdir".

Sərxan Xavəri Qərbi Azərbaycan folklorunu xarakterizə edərək qeyd edib:"Bütün məhrumiyyətlərə, qaçqınlıq və didərginlik talelərinə baxmayaraq, son illərdə bu folklor milli identikliyinin ən dərin qatlarını qoruyub saxlayıb. Buradakı torpaq, yurd, ocaq, pir, qəbir, dağ və göl anlayışları sadəcə obraz və simvol deyil, etnik təfəkkürün struktur elementləridir. Folklor tarixi-coğrafi şüurun alternativ yazı sistemidir - yazılı tarix silinə bilər, lakin folklor insanın yaddaşında və emosional kodunda yaşayır. Bu baxımdan Qərbi Azərbaycan folkloru lokal material kimi deyil, bütöv Azərbaycan və türk folklor sisteminin ayrılmaz komponenti kimi öyrənilməlidir”.

Alim əlavə edib ki, folklor materiallarının sosial-demoqrafik dinamika kontekstində tədqiqi müasir folklorşünaslığın aktual istiqamətlərindən biridir və tarixi proseslərin kollektiv yaddaşdakı əks-sədasının müəyyənləşdirilməsinə imkan yaradır. Bu isə folklorun klassik təsviri mərhələdən konseptual və analitik mərhələyə keçidini təmin edir. Eyni zamanda, folklor nümunələri milli-mənəvi dəyərləri qoruyub saxlayır, real-tarixi və etnoqrafik proseslərin izlərini əks etdirir və dövlətin bu sahədə apardığı ideoloji siyasətin elmi təminatını dəstəkləyir.

S.Xavəri Qərbi Azərbaycan folklorunun ümumtürk epik düşüncə sisteminin canlı hissəsi olduğunu, Anadolu, Qarabağ və Borçalı mədəni mühitləri ilə eyni struktur kodlara malik olduğunu vurğulayıb: "Bütün bu xüsusiyyətlər Qərbi Azərbaycan folklorunu yalnız mədəni irs deyil, həm də dövlət siyasətinin və milli kimliyin elmi təminatında mühüm resurs kimi önəmli edir."