Soyuq Alyaskada görüş Onlar nəyi böləcəklər?

Xoşagəlməz həqiqət: bu birlik xalqlar dostluğuna deyil, maraqlar dostluğuna əsaslanır

Dünya siyasətində müqəddəslər yoxdur, yalnız xəsisliyin müxtəlif formaları var və Tramp bayraq taxıb himni oxuyanı seçdi. Bu günün əsas sualı: Donald Tramp niyə millətçiləri seçdi?

Tramp kökündən iş adamıdır. Onun aləmində hər şey qazancla ölçülür, şüarlar isə sövdələşmənin qablaşdırılmasıdır. “America First” vətənpərvərlik himni kimi səslənsə də, əslində bu, tariflərdən, idxalın əvəzlənməsindən və daxili bazara nəzarətdən bəhs edir. ABŞ-dakı qlobalistlər onun üçün rəqibdirlər: onlar öz imperiyalarını İT inhisarları, maliyyə axınları və açıq sərhədlər üzərində qururlar. Tramp isə beton, polad və torpaqdan pul qazanır. Onlar müxtəlif kainatlardandırlar.

Tramp vaxtında seçim etdi - o millətçilər sırasına qoşuldu. Və bunu vətənpərvər mahnılara olan sevgisinə və ya fabrik zümzüməsinə həsrət qaldığına görə deyil, soyuq siyasi hesablamalara görə etdi.

Tramp qlobalist bataqlıqda itmək üçün çox böyük oyunçu və onunla birbaşa mübarizə aparmaq üçün çox praqmatik idi. Amma bir anda o, başa düşdü ki, qlobalistlər ona yuxarı masada yer verməyəcəklər. Beləliklə, o düşərgəsini toplamaq qərarına gəldi.

Onun yeni prezidentlik kampaniyasının başlanğıcında Amerika qarışmışdı. Çin üstünlük qazanırdı, fabriklər bağlanmışdı, şəhərətrafları və şəhərlər boşalırdı. Bir vaxtlar sənaye Amerikasının fəxri olan “ağ fəhlə” sinfi özünü unudulmuş hiss edirdi. İmmiqrasiya gərginliyi artırırdı və qlobal korporasiyalar “autsorsing” və ucuz işçi qüvvəsi hesabına varlanırdı. Və burada millətçilik Tramp üçün mükəmməl pankart oldu: “Əvvəlcə Amerika”, “İşləri evə gətirin”, “Divar tikin” – sadə, lakin qəzəbli seçici üçün əla şüarlar.

Bunun fonunda qlobalistlər qlobal korporasiyanın təkəbbürlü menecerlərinə bənzəyirdilər: Davosda gülümsəyir, şampan içir, davamlı inkişafdan danışır, amma evdə insanlar işlərini itirir, fabriklərin boş döşəmələrinə baxırdılar. Bu, Trampın “Mən onlarla deyiləm” deməsi üçün mükəmməl an idi.

Amma gəlin özümüzü aldatmayaq - Trampın millətçiliyi xalis idealizm deyildi. Bu alət idi, siyasi silah idi: narazı elektoratı səfərbər etmək, özünü qlobal korporasiyalarla əlaqəli elitadan uzaqlaşdırmaq, “ənənəvi kapital"ın - sənayenin, tikintinin, neftin maraqlarını qorumaq.

Onun çevrəsindəkilər millətçilər təkcə siyasətçilər deyil, həm də oliqarxlardır: zavodların, enerji şirkətlərinin, silah konsernlərinin sahibləri. Onların maraqları inteqrasiya və açıq bazarlarda deyil, daxili bazara nəzarətdə, dövlət müqavilələrində, xarici mallara qarşı tariflərdədir. Onlar və Tramp bir-birini yaxşı tapıb.

Bəs qlobalistlər? Onlar onu təhlükə kimi görürdülər: qurulmuş sxemlərin, ticarət razılaşmalarının, iqlim təşəbbüslərinin məhvedicisi kimi. Ona görə də ona qarşı hər şeydən istifadə etdilər - media hücumundan tutmuş hüquqi təzyiqə qədər. Nəticədə təkcə prezidentlik müddəti yox, dörd illik “Tramp sistemə qarşı” seriyası başladı.

Əsas paradoks da budur: Tramp milyarder olub və milyarder qalmaqdadır. Lakin onun milyardları qlobal fondların virtual maliyyə baloncuklarından deyil, real sektordandır. O İT maqnatlarından daha çox tərtibatçılara və neftçilərə yaxındır. Buna görə də, kiminlə getməli sualı yarananda o ən azı eyni iqtisadi maraqları olanları seçdi.

Ona “xalq müdafiəçisi” demək olarmı? Bu, gülməlidir. Amma əminliklə deyə bilərik ki, o qloballaşmanın kənarda qoyduğu Amerikanın səsi oldu. Qlobalistlər yeni dünya düzəni qurarkən, Tramp öz divarını tikirdi - həm siyasi, həm də iqtisadi.

Və hər kəs üçün nəticə sadədir: bu şahmat oyununda ağ fiqurlar yoxdur. Yalnız özləri üçün hərəkət edən oyunçular var. Tramp ona güc verdiyi üçün millətçilərin tərəfini seçdi. Və güc heç vaxt ucuzlaşmayacaq yeganə valyutadır.

Bildiyimiz kimi birdən-birə Putinlə dostluq etmək istədiyini bəyan edən millətçi Trampın siyasətini anlamağa çalışmaqda davam edirik. Anlamaq maraqlıdır - hansı məqsədlə? Yer üzündə sülh naminə? Yoxsa dinclik və işi naminə? Axı artıq aşkar edilən kimi, siyasətdə idealizm camaat üçün əmtəədir və real sövdələşmələr himnlər, bayraqlar altında deyil, sükutla, bağlı qapılar arxasında bağlanır.

Gəlin birlikdə kimin hara getdiyini və niyə belə müxtəlif insanların birdən soyuq Alyaskanın ortasında görüşmək qərarına gəldiyini anlamağa çalışaq. Və burada əsas sual yaranır: bu “iqtisadi səhrada” Putin kimdir? O qlobalistdir, yoxsa millətçi? Bu, bəllidir: Putin ölkə daxilində siyasətdə millətçidir, xarici arenada isə praqmatistdir. O öz ölkəsində ciddi suverenlik modeli qurur, burada əsas sənaye və resurslar dövlətin və etibarlı insanların etibarlı nəzarəti altındadır. O nadir lider tipidir ki, sizin ondan xoşunuza gəlsə də, gəlməsə də, ardıcıl olaraq öz ölkəsinin maraqlarından çıxış edən və sistemin dağılmaması üçün necə davranacağını bilir. Onun gücü ondadır ki, o Rusiyanın müstəqilliyini və təhlükəsizliyini qoruyacağına inanırsa, zəhmətə qatlaşmaqdan çəkinmir. Amma ölkədən kənarda Putin ona uyğun gələndə əla oyunçudur. O resurslarla alver edir, enerji və hərbi ittifaqlar qurur, coğrafi mövqeyindən və siyasi çəkisindən məharətlə istifadə edir: Rusiyadan faydalanmaq və təsirini genişləndirmək üçün. Bu, doqmatik ideologiya deyil, sırf hesablamadır: öz dünyanı qorumaq üçün başqasının dünyası ilə işləməyi bacarmalısan.

Bu baxımdan o və Tramp oxşardır – hər ikisi sövdələşmələrə meyillidir, hər ikisi dünyanı şüarlarla deyil, maraqlarla idarə etdiyini başa düşür. Yalnız biri “öncə Amerika”, digəri isə “Rusiya güclü olmalıdır” deyir. Və belə insanlar görüşəndə sual həmişə eyni olur: onlar nəyi böləcəklər ki, hər ikisi qalib olaraq qalsın?

Ona görə də bu “öz” dünyası naminə o Alyaskaya uçmağa və Trampla görüşməyə hazırdır. Çünki bu qütb şəraitdə siz rəsmi olaraq elan olunmayacaqları müzakirə edə bilərsiniz: təsir sahələrinin bölünməsi. Ukrayna belə bir görüşdə məqsəd deyil, bəhanədir. Məqsəd kimin nəyə nəzarət etdiyini razılaşdırmaqdır: neft və qaz marşrutları, metal bazarları, dəniz yolları, İT infrastrukturu, nadir resurslara çıxış.

Tramp da bu sxemdə eyni cür düşünür: “Sən mənə verirsən – mən sənə verirəm”. Hər ikisi sonsuz müharibənin baha olduğunu mükəmməl başa düşür və iki nəfərlik bazarda razılaşmaq daha sərfəli ola bilər. Beləliklə, rəsmi press-relizlərdəki “Ukraynada sülh” çox güman ki, dünyanı parçalamaq üçün yeni xəritəyə çevriləcək.

Üstəlik, xatırladığımız kimi, Tramp artıq “Nadir metalların sövdələşməsi” adlı gözəl başlıq altında Ukraynanın demək olar ki, bütün enerji infrastrukturunu və enerji resurslarını almağa nail olub. Müharibə isə, bəxti gətirdiyinə görə, millətçilərin çox dəyər verdiyi bu yeni sərvətlərlə: infrastruktur, yataqlar, Odessa limanı və rusların bu qədər səylə bombaladığı digər “klapanlar və kompressorlar”la oynamağa imkan vermir. Burada mallar metal qırıntıları yığınına çevrilməmişdən əvvəl bunu etmək lazımdır.

Deməli, Tramp Ukraynadakı müharibəni bitirməkdə maraqlı deyil. Və dünyada kifayət qədər yerlər var ki, Putini itələməmək daha yaxşıdır, əks halda yalnız yerdə köz qalacaq. Bu mövzu - bütün qabları necə sındırmamaq olar - görüşün əsas mövzusu olacaq, baxmayaraq ki, bu, əlbəttə ki, mətbuatda yer almayacaq. Qlobalist dünyada onsuz da heç nəyə qərar verməyən, ancaq ucadan bəyan etməyi sevən dünya ictimaiyyətini xırda-xırda işlərə görə narahat etməmək üçün bağlı qapılar arxasında daha yaxşı həll olunan çoxlu məsələlər var. Və sövdələşmələr, bildiyimiz kimi, sükutu sevir.

Burada xoşagəlməz həqiqətə gəlirik: bu birlik xalqlar dostluğuna deyil, maraqlar dostluğuna əsaslanır. Bütün dünyada sülh haqqında deyil, iki oyunçunun başqalarından soruşmadan planeti özləri bölməyə qərar verdiyi bir dünya haqqında danışırıq. Qalan hər şey sadəcə bəzəkdir.

Mənbə: “İsiwis.co.il”

Tərcümə AYNA.AZ-a məxsusdur