Tez tez yemək haqqında düşünmək beyindəki bioloji və psixoloji proseslərin nəticəsidir EKSPERT

Tədqiqatçılar müəyyən ediblər ki, həddindən artıq yeməyin, eləcə də yemək barədə düşünməyin səbəbi xarakter zəifliyi deyil, beynin xarici mühitdən gələn siqnallara reaksiyasıdır.

Oxu.Az xəbər verir ki, bu barədə "BBC Science Focus"a müsahibəsində Pensilvaniya Dövlət Universitetinin elmi işçisi Daysuke Hayasi məlumat verib.

Onun sözlərinə görə, söhbət bəzi hallarda qidanın qoxusu, görünüşü və ya reklamı kimi bizə təqdim edilən yeməklərə beynimizin reaksiyasından gedir.

Tədqiqatçı əlavə edib ki, qida siqnallarına qarşı həssaslıq həyat tərzi, stres və genetikadan irəli gəlir.

Mövzu ilə bağlı fikirlərini bölüşən qida eksperti Fərid Səfərov ''Sherg.az"a söyləyib ki, müasir tədqiqatlar göstərir ki, insanların tez-tez yemək haqqında düşünməsi sadəcə "iradəsizlik" və ya "xarakter zəifliyi" deyil:

“Bu, beyində baş verən bioloji və psixoloji proseslərin nəticəsidir. Beyin yeməyi yalnız qidalanma ehtiyacı kimi qəbul etmir. O, yeməyi həm də mükafat, təhlükəsizlik, emosional rahatlıq, xatirələr və sosial əlaqə ilə əlaqələndirir. Məsələn, yemək yeməklə və ya yeməyi təsəvvür etməklə dopamin adlı "mükafat hormonu" ifraz olunur. Bu, beyində xoş hiss yaradır və insanı yenidən eyni davranışı təkrarlamağa təşviq edir. Şəkərli, yağlı və duzlu qidalar bu sistemi daha çox stimullaşdırır. Digər bir nüans isə beyin siqnalları mühitə cavab veriməsidir. Rəngarəng, iştahaaçan qida şəkilləri, reklamlar, qoxular və ya sosial şəbəkədəki yemək videoları beynin hipotalamus və amigdala bölgələrini aktivləşdirir.

Bu siqnallar bəzən insan tox olsa belə "yemək istəyi" yaradır. Digır tərəfdən Stress və emosiyaların da burada rolu böyükdür. Stress zamanı kortizol hormonu artır. Bu hormon iştahanı da artırır. İnsanlar tez-tez emosional aclıq yaşayır: kədər, darıxmaq, narahatlıq kimi hallarda beyin yeməyi sakitləşdirici vasitə kimi görür. Sonuncu olaraq vərdiş və davranış nümunələrini siyahıya əlavə edə bilərik. Uşaq yaşlarından formalaşmış vərdişlər (məsələn, mükafat olaraq şirniyyat) beyində yeməyin emosional dəyərini artırır. Yeməyi "boş vaxtın fəaliyyəti" kimi qəbul edənlər də daha çox yemək haqqında düşünür”.

Qida eksperti insanların niyə tez-tez yemək haqqında düşündüklərinin səbəbini açıqlayıb:

"Səbəblər sırasına aclıqdan (real enerji ehtiyacı),Emosional səbəblər (stress, darıxmaq, depressiya), ətraf mühitin təsiri ilə (vizual qıcıqlandırıcılar, qoxular, sosial media), bioloji vərdişlər (məsələn, hər gün eyni saatda yemək), mükafat axtarışı (xoşbəxtlik hormonlarının artması) və.s daxildir. Ümumiyyətlə yemək haqqında tez-tez düşünmək normal bioloji və psixoloji bir reaksiyadır. Bunun qarşısını almaq üçün iradədən daha çox mühitə nəzarət, düşüncə dəyişimi, stressin idarəsi və sağlam vərdişlər yaratmaq vacibdir”.