“Türkiyə hərbi qüvvələrinin sülhməramlı missiya çərçivəsində yerləşdirilməsi məsələsi gündəmdədir ” RƏY

Böyük Britaniyanın Baş naziri Kir Starmerin rəsmi nümayəndəsi bildirib ki, çoxlu sayda ölkə Ukraynada sülhməramlı qüvvə yerləşdirməyə hazırdır. Onun verdiyi məlumata əsasən, bu təşəbbüs, ABŞ Prezidenti Donald Trampın Rusiya ilə sülh danışıqlarını təşviq etməsindən sonra Britaniya və Fransa tərəfindən irəli sürülüb və 37-dən çox ölkənin Ukraynanı dəstəkləmək üçün koalisiyaya qoşulması gözlənilir. Həmin ölkələrin əksəriyyəti NATO-ya üzvdür.  Rusiya NATO-ya üzv ölkələrin əsgərlərinin Ukraynada yerləşdirilməsinə qarşı çıxıb. 
Bəs Ukrayna üçün sülhməramlı qüvvələrin göndərilməsi sabitlik və təhlükəsizlik baxımından nə dərəcədə önəmli hesab oluna bilər?
Mövzu ilə bağlı Demokrat.az-a açıqlama verən politoloq Zeynal Əmrəli bildirib ki, burada əsas məsələ  ABŞ-nin mövqeyidir:
“Yəni, əgər ABŞ sülhməramlı qüvvələrin yerləşdirilməsinə razılıq versə, yəni Tramp administrasiyası bunu qəbul etsə, Böyük Britaniya və Fransanın təklifi keçərli ola bilər və sülhməramlı qüvvələr Ukrayna ərazisində yerləşdirilə bilər.  Bu qüvvələrin "sülhməramlı" adlandırılmasının əsas səbəbi də budur ki, bu ölkələrin böyük əksəriyyəti NATO üzvü olsalar da, Rusiyaya bildirmək istəyirlər ki,  onların məqsədi Rusiya ilə münaqişəyə girmək deyil. Onlar sadəcə olaraq sülhməramlı missiyanı həyata keçirmək və atəşkəs razılaşmasının təminatçısı kimi çıxış etmək niyyətindədirlər. Məsələn, ABŞ-nin, yəni Tramp administrasiyasının, Rusiyaya təklif etdiyi atəşkəs müqaviləsinin əsas şərti də budur. Yəni, Moskvaya sual olunurdu ki, əgər atəşkəs müqaviləsi imzalanarsa, ona kim nəzarət edəcək? Bu halda Böyük Britaniyanın Baş naziri Kir Starmerin nümayəndəsi bildirdi ki, atəşkəsə nəzarət edəcək sülhməramlı qüvvə olmalıdır və bu qüvvənin yerləşdirilməsi Qərb bloku tərəfindən həyata keçirilməlidir”.
Politoloq onu da qeyd edib ki, Rusiyada bununla bağlı  narahatlıq var:
“Çünki sülhməramlı qüvvə adı altında Ukraynaya göndərilməsi nəzərdə tutulan ölkələrin əksəriyyəti Ukraynanın müttəfiqləridir. Yəni, bu ölkələr hal-hazırda da Ukraynanı Rusiyaya qarşı silahlandıran əsas dövlətlərdir.
Buna görə də rəsmi Moskva bu qüvvələri qəbul etmir. Alternativ olaraq bəzi ölkələrin qüvvələrinin Ukraynada yerləşdirilməsi müzakirə olunur və burada əsas diqqət Türkiyəyə yönəlib. Türkiyə hərbi qüvvələrinin sülhməramlı missiya çərçivəsində yerləşdirilməsi məsələsi gündəmdədir. Türkiyə tərəfi də bu məsələyə dair açıq şəkildə mövqeyini bildirib və Ukrayna ilə Rusiya arasında atəşkəsin qorunmasına nəzarət edə biləcəyini vurğulayıb.
Avropa ölkələrinin bu təşəbbüsünün Rusiyanın dəstəyini alacağı inandırıcı görünmür. Əksinə, Türkiyə variantı daha məqbul hesab olunur. Çünki Türkiyə NATO üzvü olsa da, Prezident Rəcəb Tayyib Ərdoğanın şəxsi nüfuzu və Ankaranın Rusiya ilə münasibətləri nəzərə alınaraq, Türkiyə Moskvanın gözündə daha etibarlı tərəfdaş kimi qiymətləndirilir”.
Leyla Turan
Demokrat.az