USAİD nin bağlanması ABŞ ın etirafıdır

USAİD, yəni ABŞ-ın Beynəlxalq İnkişaf Agentliyinin fəaliyyətinin Prezidnet Tramp tərəfindən dayandırılıması ciddi hadisədir. Bəlkə, bu qərar bir çoxları üçün göslənilməz oldu, lakin Trampın prezidentliyinin 1-ci dövründə USAİD-nin proqramlarına skeptik yanaşmasının şahidi olmuşduq və o zaman hakimiyyətə gəlişinin həm kövrək olması, həm də təcrübənin azlığı səbəbindən bu kimi qətiyyətli addımlar ata bilmirdi.

Lakin ikinci dəfə prezident seçkilərində inamlı qələbə qazanan Tramp göründüyü kimi daha cəsarətli və qətiyyətli qərarlar qəbul edir. USAİD-nin bağlanması haqqında verilən qərar da bu qəbildən olan qərarlardandır.

Vəziyyət o yerə çatıb ki, yeni yaradılan “Hökumət Səmərəliliyi Departamenti”nin rəhbəri İlon Mask USAİD-ni cinayətkar təşkilat adlandırıb və onun "peşəkar xarici fırıldaqçılıq şəbəkələrinin" böyük məbləğdə vəsaiti oğurladığını, saxta rəqəmsal ABŞ vətəndaşları yaradaraq hökuməti aldadaraq pul qazandıqlarını deyib. Etiraf etməliyik ki, USİAD haqqında bu cür sərt bəyanatın veriləcəyini heç kim gözləmirdi. İlk dəfədir ki, USAİD-nin əsl mahiyyəti bu qədər dəqiq və faktlarla ifşa olunur. İlk dəfədir ki, ABŞ admisnitrasiyasi özünün xarici siyasətində USAİD kimi təşkilatların səmərəsiz olduğunu etiraf edir.

Bu isə o ehtimalı gücləndirir ki, Tramp administrasiyası USAİD vasitəsilə dövlətlərin suverenliyinə və siyasi müstəqilliyinə kobud müdaxilədən imtina edəcək, həmin ölkələrin qanuni seçilmiş hakimiyyətini və konstitusyon quruluşunu maliyyələşdirdiyi QHT və mətbuat vasitəsilə dəyişməyə cəhd etməyəcək. Təbii ki, bu ehtimalların nə qədər özünü doğruldacağını yaxın aylarda biləcəyik.

Ancaq istənilən halda Trampın USAİD-in baş qərargahının bağlanması və orda ciddi yoxlamalara başlması haqqında qərarı təqdirə layiqdir və bu imkan verəcək ki, burada kök salmış cinayətkar şəbəkə, o cümlədən ermənipərəst şəbəkə tamamilə sıradan çıxsın.

Yaxşı ki, Azərbaycan özünün dövlət suverenliyinə və siyasi müstəqilliyinə qrant proqramları vasitəsilə müdaxilə edilməsinin qarşısını almaq üçün vaxtında təsirli addımlar atmağı bacardı. Qrant vəsaitindən sui-istifadələrə yol verməmək, hesabatlılığı və şəffaflığı təmin etmək, milli təhlükəsizliyimizə təhdid yarada biləcək layihələrin qarşısını almaq məqsədilə 2012-2015 illərdə “Qeyri-hökumət təşkilatları (ictimai birliklər və fondlar) haqqında”, “Qrant haqqında”, “Hüquqi şəxslərin dövlət qeydiyyatı və dövlət reyestri haqqında” və digər müvafiq qanunlarda dəyişiklər edildi və bu sahədə olan bütün boşluqlar aradan qaldırıldı.

Sonrakı hadisələr, xüsusilə Gürcüstanın eyni addımlar atmasına, yəni, xarici müdaxilənin qarşısını almasına yönəlik qanunvericilik təşəbbüsünə ABŞ və Avropa İttifaqının sərgilədiyi sərt və qeyri-adekvat siyasət, tətbiq olunan sanksiyalar bir daha sübut etdi ki, bu yardımların və qrantların tək məqsədi hakimiyyətləri nəzarətdə saxlamaq və lazım gələndə onlara qarşı təzyiq mexanizmi kimi istifadə etmək olub. Dediyim kimi, Azərbaycan hakimiyyəti isə bunları dəqiq bildiyindən vaxtında çevik və ağıllı hərəkət edərək bütün bu qanunsuzluğun qarşısını aldı. Əgər bu, xarici təsir mexanizmi 2020-ci ildə mövcud olsayıdı, o zaman Vətən müharibəsində USAİD-nin ermənidən daha çox erməni olan direktoru Samanta Pauer kimiləri bu haqq işimizə qarşı daxildə istənilən təxribatı törətməkdən çəkinməzdilər. Zatən, Azərbaycana daxildən müdaxilə edə bilməyən bu təşkilatlar onun qisasını ölkəmizə qarşı ən çirkin kampaniyaları maliyyəşdirməklə, Ermənistana hər cür maddi və siyasi dəstək verməklə almağa çalışdılar.

Ancaq ümid edək ki, Trampın dediyi kimi, "radikal dəlilər tərəfindən idarə olunan" USAİD tam təmizlənəcək və orada kök salmış erməni şəbəkəsi və anti-Azərbaycan qruplaşmasının fəaliyyətinə birdəfəlik son qoyulacaq.
Onsuz da Azərbaycan Trampdan daha əvvəl, 2024-cü ilin iyulundan etibarən USİAD-nin ölkəmizdəki fəaliyyətini dayandırmışdı.

Azay Quliyev,

Milli Məclisin deputatı