Yenilər köhnələri sıradan çıxarır: Evimizdə texnoloji MÜBARİZƏ

Texnologiya həyatımızın ayrılmaz hissəsinə çevrilib. Bir tərəfdə smartfonlar və internetdən əl çəkə bilməyən şəhər sakinləri, digər tərəfdə isə köhnə tipli televizorlardan istifadə edən kənd əhalisi...

Zaman keçdikcə zövqlər və tələbat dəyişir, əl işlərindən istifadə azalır. Artıq evlərə bəzi əşyalar həm fiziki, həm də mənəvi cəhətdən köhnəlir, yerini daha müasir aparatlara verir. Azərbaycanda əhalinin məişət cihazları ilə təminatında vəziyyət necədir?

Modern.az Dövlət Statistika Komitəsinin ev təsərrüfatlarının əşyalarla təminatı üzrə göstəricilərinə əsasən evlərdə nələrin olub-olmamasını araşdırıb.

Televizor və peyk antenaları:

Müasir dövrdə evi televizorsuz təsəvvür etmək çətindir. Amma nəzərə alın ki, Azərbaycanda ailələrin 0,1 faizinin evində televizor yoxdur. Maraqlısı odur ki, kənd yerlərində televizorsuz ev yoxdur və göstərici 100 faizdir. Televizorsuz ailələrin hamısı şəhərlərdə yaşayır. Kənd yerlərində televizorların üstün mövqedə olması kənd əhalisinin informasiya və əyləncə ehtiyaclarını ənənəvi üsullarla təmin etdiyini, şəhərdən fərqli olaraq daha çox klassik media ilə əlaqəli olduğunu göstərir.

Peyk antenaları:

Peyk antenalarının mövcudluğu da ailələrin informasiya əldə etmə üsullarına təsir edir. Ölkə üzrə ailələrin 19,8 faizi peyk antenasından istifadə etmir, amma bu nisbət şəhərlərdə 31,6 faizə yüksəlir. Şəhər yerlərində ailələr daha çox internet və rəqəmsal xidmətlərə, xüsusən də onlayn yayımlara və platformalara üstünlük verir. Kəndlərdə isə yalnız 4,9 faiz ailənin peyk antenası yoxdur. Bu da kənd əhalisinin ənənəvi televiziya xidmətlərindən daha çox istifadə etdiyini göstərir.

Kompüter və internetə çıxış imkanı:

Kompüterlərin mövcudluğu ailələrin təhsil və iş ehtiyacları ilə sıx bağlıdır. Ümumilikdə 10,3 faiz ailənin kompüterə malik olmadığı qeyd olunur. Şəhər yerlərində bu göstərici 12,3 faiz, kəndlərdə 7,8 faizdir. Şəhərlərdə iş və sosial fəaliyyətlər əsasən rəqəmsal mühitdə baş verir. Kənd yerlərində isə kompüterlər daha az istifadə olunur, çünki burada həyat tərzi daha çox əkinçilik və fiziki əmək üzərində qurulub, kompüterə olan ehtiyac daha azdır.

İnternetə çıxış imkanları da böyük əhəmiyyət kəsb edir. Ümumilikdə ev təsərrüfatlarının 16,8 faizinin internetə çıxışı yoxdur. Şəhər yerlərində bu göstərici 8,9 faiz, kəndlərdə isə 26,8 faizə yüksəlir. Bu da kənd yerlərində infrastrukturun yetərli səviyyədə olmaması ilə bağlıdır.

Mobil telefonlar:

Mobil telefonlar hər birimiz üçün vacib əlaqə vasitəsidir. İndi kiminsə telefonsuz olduğunu təsəvvür etmək mümkün deyil. Amma ailələrin 0,9 faizində mobil telefon yoxdur, bu da mobil telefonların cəmiyyətin hər təbəqəsi üçün əsas bir əlaqə vasitəsi olduğunu göstərir. Şəhər yerlərində bu göstərici 0,6 faiz, kənd yerlərində isə 1,3 faizdir.

Musiqi mərkəzləri və videomaqnitofonlar:

Bəzi ev əşyaları və cihazlar artıq əhəmiyyətini itirməkdədir. 1980-1990-cı illərdə var-dövlət göstəricisi hesab olunan videomaqnitofonların dövrü arxada qalıb. Ailələrin 89,9 faizinin videomaqnitofonu, 96,2 faizinin musiqi mərkəzi yoxdur. Bu ailələrin əyləncə və istirahət tələbatlarının daha çox müasir texnologiyalardan – məsələn, mobil telefonlardan və internetdən – qarşılandığını göstərir.

Soyuducu, paltaryuyan maşın və mikrodalğalı sobalar:

Ev əşyalarının mövcudluğu ailələrin gündəlik həyatını rahatlaşdıran mühüm faktorlardır. İndi Azərbaycan ailələrinin cəmi 0,2 faizinin soyuducusu yoxdur. 9,3 faiz ailə isə paltarları maşında yumur. Şəhər yerlərində evlərin 5,5 faizində, kənd yerlərində isə 14,2 faizində paltaryuyan maşın yoxdur. Mikrodalğalı sobaların mövcud olmaması isə kənd yerlərində xüsusilə yüksəkdir – 81,7 faiz. Bu, kənd ailələrinin yemək hazırlıqda daha çox ənənəvi üsullara üstünlük verdiyini və mikrodalğalı soba kimi müasir texnologiyaların hələ də geniş yayılmadığını göstərir.

Kondisionerlər:

Kondisionerlərin mövcud olmaması da şəhər və kənd yerləri arasında fərqliliklər göstərir. Ümumilikdə ailələrin yarısının kondisioneri yoxdur. Şəhərlərdə bu göstərici 36,5 faiz, kəndlərdə isə 67,7 faizdir. Şəhər ailələri daha çox istilik və sərinləmə texnologiyalarından istifadə edir, çünki burada hava şəraiti və həyat tərzi səbəbindən əhali kondisionerlərə daha çox ehtiyac duyur.

Tozsoranlar:

İndi ölkə əhalisinin 6,2 faizi evi ənənəvi üsulla süpürür. Şəhərlərdə bu göstərici 4,6 faiz, kəndlərdə 8,1 faiz təşkil edir.

Qabyuyan və tikiş maşınları:

Əl əməyini azaldan qabyuyan maşınlarla təminat hələlik aşağıdır. Evlərin 97 faizində bu cihaz yoxdur. Amma zaman keçdikcə bu cihazlar daha geniş yayılacaq. İndi hər 100 evin 20-də tikiş maşını var. İstifadə edilir, ya edilmir, bu ayrı məsələdir.

Minik avtomobili və velosiped:

Azərbaycanda orta hesabla hər 100 ailənin 47-nin maşını var. Şəhər ailələrinin 56,3 faizinin, kənd ailələrinin isə 50,3 faizinin avtomobili yoxdur. Velosiped sağlam həyat tərzidir və son illər ondan istifadə trendə çevrilib. Amma hələ də yetərli deyil. Azərbaycanda ev təsərrüfatlarının cəmi 5 faizi velosipeddən istifadə edir.

Ev təsərrüfatlarının əşyalarla təmin olunmama göstəricisi

Əşya

Ölkə üzrə cəmi (%)

Şəhər yerləri üzrə (%)

Kənd yerləri üzrə (%)

Televizor

0.1

0.0

Peyk antenası

19.8

31.6

4.9