Azərbaycan və dünyada yaşlılara dəstək təcrübələri

Yaşlı insanlar hər bir ölkənin tarixini, mədəniyyətini və həyat təcrübəsini özündə daşıyan dəyərli bir nəsildir. Onların rahat, təhlükəsiz və xoşbəxt yaşaması üçün müxtəlif ölkələrdə fərqli sosial dəstək mexanizmləri mövcuddur. Bəzi təcrübələr Azərbaycan üçün nümunə ola bilər.

Azərbaycanda yaşlılara göstərilən dəstək əsasən Dövlət Sosial Müdafiə Fondu və Əmək və Əhalinin Sosial Müdafiəsi Nazirliyi tərəfindən həyata keçirilir. Bu dəstək formaları bunlardır: Pensiya və sosial müavinətlər, evdə sosial xidmət, səhiyyə xidmətləri, müharibə veteranları və xüsusi kateqoriyalar üçün güzəştlər. Bununla yanaşı, bəzi QHT-lər və xeyriyyə təşkilatları da yaşlılara yardım layihələri həyata keçirir. Lakin sosial mərkəzlərin sayı azdır və mədəni-sosial fəaliyyət imkanları hələ də məhduddur.

Dünyada nümunəvi təcrübələrə baxsaq görərik ki, İsveçdə yaşlılara dövlət tərəfindən yüksək məbləğdə pensiya verilir, həm də “yaşlılar evi” və “evdə qulluq” xidmətləri çox inkişaf edib. Hər bir yaşlı insanın şəxsi sosial işçisi var. Yaponiya “yaşlı dostu şəhərlər” layihəsini həyata keçirir. Küçələr, nəqliyyat vasitələri, parklar yaşlıların rahat istifadəsi üçün dizayn olunur. Həmçinin icma əsaslı mərkəzlərdə yaşlılar üçün gündəlik məşğələlər, idman, rəsm və musiqi dərsləri təşkil edilir. Almaniyada yaşlıların həm dövlət, həm də özəl sığorta sistemindən geniş şəkildə faydalanması mümkündür. Xüsusi olaraq “nəsillərarası layihələr” var. Gənclər və yaşlılar birlikdə sosial fəaliyyətlər həyata keçirirlər. Kanadada yaşlılara pulsuz tibbi xidmət, kommunal və nəqliyyat güzəştləri, həmçinin yay istirahət proqramları təqdim edilir. Könüllülük sistemi çox güclüdür və minlərlə könüllü yaşlıların gündəlik işlərinə kömək edir.

Sonda qeyd edək ki, yaşlılara qayğı göstərmək təkcə sosial məsələ deyil, həm də mədəni borcdur. Dünyadakı uğurlu nümunələr göstərir ki, düzgün sosial siyasət və icma dəstəyi ilə yaşlı insanların həyat keyfiyyətini yüksək səviyyədə saxlamaq mümkündür. Azərbaycan da bu istiqamətdə müəyyən addımlar atsa da, beynəlxalq təcrübələrdən öyrənərək sistemi daha da gücləndirmək olar.

Leyla Mirzə, Bizimyol.info