Azərbaycanda tibbi kadr çatışmazlığı: Məzun sayı ildən ilə azalır

Son illər Azərbaycanda tibbi ixtisaslar üzrə ali təhsil müəssisələrindən məzun olanların sayı nəzərəçarpacaq dərəcədə azalıb. Bu, ölkənin səhiyyə sistemi üçün gələcəkdə ciddi kadr çatışmazlığı riski yarada bilər.

"Azərbaycanda səhiyyə, sosial müdafiə və mənzil şəraiti" adlı rəsmi statistik məcmuəyə əsasən, 2024-cü ildə tibbi ixtisaslar üzrə ali məktəbləri bitirənlərin sayı 1 354 nəfər olub. Bu göstərici son beş il ərzində ardıcıl şəkildə aşağı düşüb: 2020 – 1 487 nəfər, 2021 – 1 543 nəfər, 2022 – 1 695 nəfər, 2023 – 1 444 nəfər, 2024 – 1 354 nəfər.

İxtisaslar üzrə təhlil göstərir ki, müalicə işi üzrə hazırlanan mütəxəssislərin sayı 2020-ci ildə 1 013 nəfər olduğu halda, 2024-cü ildə 961 nəfərə enib. Stomatologiya üzrə isə azalma daha kəskin olub. Belə ki, 2020-ci ildə 174 nəfər olan məzun sayı ötən il cəmi 96 nəfər təşkil edib.

Ekspertlər azalma tendensiyasının bir neçə səbəbi ola biləcəyini vurğulayırlar. Bunlardan birincisi kimi tibb təhsilinin uzunmüddətli və çətin olması əsas gətirilir. Bildiyimiz kimi Azərbaycanda həkimlik ixtisası üçün təhsil 6-7 il davam edir, bundan sonra rezidentura mərhələsi gəlir. Bu, gənclərin bir hissəsini digər ixtisaslara yönləndirir. İkinci səbəb kimi yüksək təhsil haqqı və maliyyə yükü göstərilir. Xüsusilə özəl ali məktəblərdə tibb təhsilinin bahalılığı imkansız ailələrdən olan abituriyentlərin seçim imkanlarını məhdudlaşdırır. Üçüncüsü isə miqrasiya tendensiyası kimi qeyd edilir. Xarici ölkələrdə daha yüksək maaş və yaxşı iş şəraiti təklifləri səbəbindən bəzi gənclər təhsili və karyerasını ölkə xaricində qurmağa üstünlük verir. Digər bir səbəb isə iş yükü və maaş disbalansı vurğulanır. Dövlət xəstəxanalarında gənc həkimlərin maaşı və iş şəraiti hər kəs üçün cəlbedici olmur.

Əgər bu azalma tendensiyası davam edərsə, yaxın illərdə ölkənin müxtəlif bölgələrində ixtisaslı həkim çatışmazlığı daha da kəskinləşə bilər. Xüsusilə bölgələrdə stomatoloq, kardioloq, neyrocərrah və digər dar ixtisaslı həkimlərin sayı kritik həddə enə bilər. Bu isə həm dövlət, həm də özəl sektorda səhiyyə xidmətlərinin keyfiyyətinə təsir göstərə bilər.

Leyla Mirzə