Bitkilərin yaddaşı var

Onlar şahidlik də edə bilir

  “Bitkilərin hissləri var və ətrafda danışılanları hiss edə bilir, hətta bitki ilə danışan insanın əhvali-ruhiyyəsindən asılı olaraq açıb-sola da bilir”, deyilənlər nə dərəcədə həqiqətdir? Elm sübut edir ki, bitkilərin  dili və yaddaşı var, ətraflarında baş verən hər şeyi qeyd edir və onlara edilənləri unutmurlar. “Sherg.az” Milliyet.com.tr”yə  istinadən bildirir ki, inanılmaz ideyaları və ixtiraları ilə elm dünyasında iz qoymuş kiçik Qrover Klivlend Backsterin təsadüfi bir kəşfi bu gün də müzakirə olunur. İxtiraçının adını daşıyan “Backster nəzəriyyəsi və bitkilərin sirli xüsusiyyətləri” qəribə ehtimallar irəli sürür. Backster “Yalan Təsbiti Məktəbi"ni açıb. Backsterin uğuru onu əsl əfsanəyə çevirib. Onun yalanı üzə çıxarmaq üçün istifadə etdiyi üsullar bu gün də istifadə olunur. 1966-cı il fevralın 2-də səhər tezdən kəşf etdiyi şey onun həyatını tamam başqa nöqtəyə aparıb. Həmin səhər Backster bütün gecəni ofisində oyaq qalmışdı və katibinin ofisinə rəng qatmaq üçün aldığı Dracaena fragrans adlı bitki ilə (əksər evdə tapılan iki gövdəli və iri yarpaqlı otaq bitkisi) üz-üzə gəlib. Və sonra ağlına bir fikir gəlib: "Niyə bunu yalan detektoruna qoşmuram?" İnsan subyektlərində poliqraf üç şeyi ölçdü: ürək döyüntüsü, tənəffüs dərəcəsi və dərinin qalvanik reaksiyası (tərləmə). Əgər yalan danışarkən tutulmaqdan narahatsınızsa, qeyd etdiyimiz bu üç səviyyə ya yüksələcək, ya da aşağı düşəcək. Backster bu fikrindən çıxış edərək, qarşısındakı bitkiyə oxşar vəziyyət yaratmaq istəyib. Qorxu, sevinc və təəccüb kimi müxtəlif vəziyyətlərin elektrik dəyişikliklərini ölçən yalan detektoru, su verilsə bitkilər üzərində də işləyə bilər. Əvvəlcə qarşısındakı bitkini suladı, maşına baxdı. Backster bitkiyə  su verəndə, qalvanometr ziqzaq şəklində aşağı düşdü. Amma onun gözlədiyi yüksəliş idi. Sonra bitkinin yarpağını isti qəhvəyə qoydu və bu dəfə heç bir reaksiya vermədi. Nəhayət, bitkinin yarpağını kibritlə yandırmağı düşünəndə hər şey dəyişdi. Backsterə görə, bu, inanılmaz idi, çünki bitki qorxu göstərdi və yarpaqları yandırılmadan əvvəl Backsterin fikrini oxudu. Beləliklə, bitkilər hiss etdiyi kimi, zehni də oxuya bilirlər. Cleve Backster tək bir ofis məlumatı üzərində müşahidəsini genişləndirmək qərarına gəldi. Otağı bitkilərlə doldurdu və botanik çağırdı. Botanik içəri girdi və bitkilərin üzərində ölçmə aparmağa başladı, lakin otaqdakı bitkilərin heç biri cavab vermədi. Otaqdan çıxandan yarım saat sonra botanik bitkilərin cavab verməyə başladığını gördü. Backsterin köməkçi üçün tapşırığı gecə yarısı bitkilərdən birinin kökünü kəsmək olub. Köməkçisi ona verilən tapşırığı tam yerinə yetirdi. Ertəsi gün o bitkini doğrayan məmur içəri girəndə maşına qoşulan bütün bitkilər dəli kimi reaksiya verməyə başladı. Qalvanometr iynələri yenidən öz zirvəsində idi. Təcrübə nəticəsində bitkilərin nəinki hiss etdikləri, həm də hadisələri yaddaşlarında qeyd etdikləri bir daha başa düşüldü.