Bu heyvanlar yuxu zamanı yavaş və sabit ritm nümayiş etdirirlər...

Alimlər kərtənkələlərin, quşların və insanların beyninin qədim bir "qayda"ya uyğun olaraq istirahət etdiyini aşkar ediblər...

...Fransa Milli Elmi Tədqiqatlar Mərkəzinin (CNRS) alimləri kərtənkələlərin, quşların və məməlilərin yuxu zamanı yaşamaq üçün optimallaşdırılmış eyni ultra yavaş fizioloji ritm nümayiş etdirdiyini aşkar ediblər.

SİA xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri Nature Neuroscience (NatNeuro) jurnalında dərc edilib.

Bu qlobal ritm təkcə beyni deyil, bütün bədəni əhatə edir. Yuxu zamanı heyvanlar sinir sisteminin fəaliyyətində, ürək döyüntüsü, qan damarlarında, tənəffüsdə və əzələ tonusunda sinxron dalğalanmalar yaşayırlar.

Bu ritm məməlilərdə yaxşı məlumdur: yavaş dalğalı (və ya dərin) yuxunun əsasını təşkil edir.

Bu mexanizmin mənşəyini izləmək üçün tədqiqatçılar on onurğalı növünün yuxusunu araşdırıblar.

Nümunəyə gekkonlar, saqqallı əjdahalar və tısbağalar da daxil olmaqla yeddi sürünən; bir quş, bir tutuquşu; və müqayisə üçün iki məməli növü daxil idi.

Alimlər multimodal yanaşmadan istifadə edərək, tam yuxu dövrləri boyunca beyin elektrik fəaliyyətini, qan axınını, tənəffüsü və digər fizioloji parametrləri eyni vaxtda qeyd ediblər.

Təhlillər göstərdi ki, sürünənlər və quşlar yuxu zamanı davamlı olaraq yavaş və sabit ritm nümayiş etdirirlər ki, bu da məməlilərdəki yavaş dalğalı yuxuya bənzər xüsusiyyətlərə malikdir. Bu ritm bütün ölçülmüş bədən sistemlərində özünü göstərir və bütün istirahət dövrü ərzində davam edirdi. Təkamül nəticələri alimlər üçün gözlənilməz idi. Müasir məməlilərə və sürünənlərə və quşlara aparan soylar 300 milyon ildən çox əvvəl ayrılıb.

Lakin, əsas yuxu ritmi bu müddət ərzində demək olar ki, dəyişməz qalıb ki, bu da onun fundamental bioloji əhəmiyyətini göstərir.

Müəlliflərə görə, belə bir qədim mexanizmin beyin funksiyasının yan təsiri olması ehtimalı azdır.

Əksinə, o, sinir sisteminin bərpasında və yuxu ilə əlaqəli risklərin azaldılmasında mühüm rol oynayır.

Nazlı Almuradova