Fransa və Ermənistanın Azərbaycana qarşı yeni ekoloji müharibəsi Dünya üçün həyəcan siqnalı

Fransanın dövlət nüvə şirkəti "Orano" ölkənin ekoloji cəhətdən ən həssas milli parklarından birində saxlanılan tükənmiş uran tullantılarını gizli şəkildə Ermənistana göndərməyə başlayıb. 2025-ci ilin iyununda başlayan ixracat Fransadan Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın ailəsi ilə sıx bağlı olan fonda bir sıra şübhəli irimiqyaslı ianələrin edilməsinin ardınca baş verib.

"Orano" Fransanın nüvə yanacağı nəhəngidir. İllər boyu şirkət təkrar emal olunmuş uran və nüvə enerjisinin digər radioaktiv əlavə məhsullarını saxlamaq üçün Rusiyaya göndərib. Lakin Ukrayna müharibəsi ilə bağlı Qərbin sanksiyaları Rusiyaya çatdırılmanı siyasi cəhətdən qeyri-mümkün etdikdən sonra şirkət başqa həll yolları axtarıb. "Orano"nun daxili sənədləri göstərir ki, Ermənistan qəfil və gözlənilməz bir qərar verib. Qərar Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın 2025-ci ilin fevralında Parisə yüksəksəviyyəli səfərindən bir neçə həftə sonra verilib. Nüvə tullantılarının ilk partiyaları Ermənistana iyun ayında gəlib. Onlar nəsli kəsilməkdə olan bir çox canlının yaşadığı Dilican Milli Parkında, biosfer qoruğunda tikilmiş obyektdə saxlanılır.

"Orano" nüvə tullantılarını Ermənistana ixrac etmək planlarını işə salmazdan əvvəl maraqlı maliyyə əməliyyatı baş verib. 2025-ci ilin aprel və may aylarında Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyanın həyat yoldaşı Anna Akopyanın sədrlik etdiyi "Mənim addımım" fondu, biznes fəaliyyəti aydın olmayan bir fransız şirkətindən 800 min avro dəyərində iki ayrı ianə alıb. Maliyyə sənədləri göstərir ki, şirkətin xeyriyyəçiliklə bağlı heç bir təcrübəsi olmayıb. Fondun nümayəndələri sorğulara cavab verməyiblər. Bu isə Ermənistan və Fransanın növbəti dəfə ekoloji terrora əl atmasını, bununla da cütlüklərin Espoo Konvensiyasının, Biomüxtəlifliyin Qorunması haqqında Konvensiyanın, Transsərhəd Su Resurslarının İstifadəsi və Qorunması haqqında Helsinki Konvensiyasının tələblərinə əməl etmədiyini göstərir.

Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin üzvü, siyasi elmlər doktoru Vüqar Rəhimzadə mövzu ilə bağlı Oxu.Az-a açıqlamasında bildirib ki, bu, Fransa və Ermənistan tərəfindən Azərbaycana qarşı yeni ekoloji müharibədir:

"Məsələ ondadır ki, Ermənistanın Dilican Milli Parkı Göyçə gölünün şimalında, Ağstafa çayının hövzəsindən 1 100-2 800 metr yüksəklikdə yerləşir, su axıntıları Ağstafa çayı vasitəsilə Kür çayına daşınır. Parkın ərazisi Gədəbəy, Tovuz, Ağstafa və Qazax rayonlarına yaxın olduğu üçün bütövlükdə Azərbaycanda biomüxtəliflik təhdid altındadır. Nüvə tullantılarının Ermənistanda seysmik cəhətdən aktiv bölgəyə yerləşdirilməsi təhlükənin miqyasını daha da böyüdür".

"Ümumiyyətlə, Fransa müstəmləkə ölkələrində törətdiyi vəhşilikləri ilə tanınır. Bununla bağlı kifayət qədər faktlar mövcuddur. Fransanın müstəmləkə ərazilərində həyata keçirdiyi nüvə sınaqları nəticəsində həmin ərazilərdə yaşayan insanların həyatı təhlükə altına düşüb, təbiətə ciddi ziyan dəyib. Əlcəzairdə, Polineziyada və digər ərazilərdə keçirilən bu sınaqlar canlı təbiətin məhvi, insanların ölümü, şikəst olması ilə nəticələnib. Fransanın nüvə tullantılarını müstəmləkə regionlarındakı dənizlərə axıtmasının ardınca indi də Ermənistana daşıması bütün dünyanı narahat etməlidir", - deputat vurğulayıb.

Müsahibimiz əlavə edib ki, dünyanın ekoloji təşkilatları Fransa və Ermənistanın birlikdə həyata keçirdiyi bu ekoloji terroru dayandırmaq üçün öz etiraz səslərini ucaltmalıdırlar:

"Fransa-Ermənistan cütlüyünün beynəlxalq konvensiyaların tələblərini kobud şəkildə pozmasına son qoyulmalıdır".

Mərahim Nəsib