Icma.az
close
up
RU
İstanbulun fəthi: II Mehmetin mürşidi olan azərbaycanlı…

İstanbulun fəthi: II Mehmetin mürşidi olan azərbaycanlı…

Xalqcebhesi saytından alınan məlumatlara görə, Icma.az xəbər verir.

29 may 1453-cü il İstanbulun fəthidir.

II Mehmet onun hüzurunda diz çöküb “Məni də öz sıralarınıza al” deyir.

Onu dinləyən müəllimi Ağ Şəmsəddin bildirir: “Sən dövlət işlərini tələb olunduğu kimi yerinə yetirməyə və sultanlığı idarə etməyə borclusan; sən buna cavabdehsən. Sən mənim xəlvətimə girsən, dünyanın halları pozulacaq. Sən fateh olmalısan!”

***

İstanbulun fəthi Osmanlı ordusunun və Fateh Sultan Mehmetin əzmkar mübarizəsi sayəsində baş verib. “İkinci Roma” kimi tanınan Konstantinopolun fəth edilib türk şəhəri elan edilməsi dünya tarixinin ən önəmli hadisələrindən biridir.

Bu qələbədə əslən azərbaycanlı olan, “Ağ Şəmsəddin” adı ilə tarixə düşən Məhəmməd bin Həmzənin də rolu olub. Yetişdirdiyi əsgərlər - başda Ulabatlu Həsən olmaqla - son ana qədər Fatehin yanında olub, eyni zamanda, onun nəsihət və məsləhətləri də Sultana ruh verib.

Fateh Sultan Mehmetin ən çоx inаndığı, ən çоx sеvdiyi bir insаn olan Аğ Şəmsəddinin Аzərbаycаn türkü оlmаsını Türkiyənin bütün tаrixçiləri təsdiq еdir. Dünyаdа şöhrət qаzаnmış məşhur “Türklərin аltun kitаbı”nın müəllifi, görkəmli türk tаrixçisi Rаfiq Özdək yаzır: “Аğ Şəmsəddinin аtаsı Həmzə аzərbаycаnlı filоsоf Şəhаbəddin Sührəvərdi sоyundаndır”. (“Türklərin аltun kitаbı”, 3-cü cild, səh 472. Tərcümаn təsisiləri, İstanbul, 1990).

Hilmi Ziya Ülkən, V.A. Qordlevski, Zakir Məmmədov, Malik Mahmudov, Matthev Kapsteyn və adlarını yaza biləcəyim onlarla tədqiqatçı Şəhabəddin Yəhya Sührəvərdinin Azərbaycan türkü olduğunu qeyd ediblər.

Məhəmməd bin Həmzə haqda rəvayət edilir ki, ruhani kir və pasları təmizləməkdə mahir, zahid, saç və saqqalları qar kimi ağarmış, Yəzd şəhərindəki parlaq işıqlar kimi üzü ətrafındakılara işıq saçan bir insan olduğu üçün müəllimi Hacı Bayram Vəli tərəfindən ona Ağ Şəmsəddin və Ağ Şeyx rütbələri verilmişdir.

İstanbulun fəthinə böyük təkan verən bir məktubu sizlərə təqdim edirəm. Bu məktub İstanbulun mühasirəsi zaman aprel ayının sonu Sultana gəlib çatır. Elə bir anda ki, İstanbulun mühasirəsi özünün ən böhranlı məqamında idi. Hətta ordudakı sərkərdələr də fikir ayrılığına düşmüşdülər və mühasirənin əbəs olduğunu düşünürdülər.

Ağ Şəmsəddin Sultana mühasirəni davam etdirməyi, ruhdan düşməməyi məsləhət görürdü. Ağ Şəmsəddin hökmdarı inandırmağa çalışırdı ki, qələbə yaxındadır və bu həssas məqamda təşəbbüsü əldən vermək olmaz.

“Mənə qəribə bir hal üz verdi. Qəmli bir halda oturmuşdum. Seyidlərin sultanı Cəfəri-Sadiq həzrətlərinin mənəvi işarəti nəticəsində Quran açdım (istixarə etdim). Kədərli halda bir az Quran oxuyub yatdım, yuxuda indiyə kimi misli görünməmiş lütf və müjdələrə layiq oldum və təsəlli tapdım. Bunlar sənə boş söz kimi görünməsin. Lazm olanı et. Söylədiklərimin hamısı səni sevdiyimə görədir”, - Ağ Şeyx məktubda bildirir.

Sonda Ağ Şəmsəddin yazır: “Bu ilin Cəmadiyələvvəl ayının 20-də səhər qalaya hücum edin. O gün şəhər fəth ediləcək və İstanbuldan əzan səsləri ucalacaq”.

Fateh dərhal qoşuna hazırlıq əmri verdi və Ağ Şəmsəddinin dediyi gün İstanbula hücuma başladı. İstanbul səhər saat 8-də fəth edildi.

Fateh Sultan Mehmet şəhərə həmin gün günorta saatlarında ağ atın belində Topqapı istiqamətindən daxil olub, Ayasofyaya doğru irəliləyirdi. İstanbulun fəthinin mənəvi atası hesab edilən Ağ Şəmsəddin də Fatehin yanında idi. Bizanslılar Ağ Şəmsəddini Sultan Mehmet hesab edərək, ona gül dəstələri verirdilər. O isə gənc Fatehi göstərərək:

- Sultan budur, gülləri ona verin, - deyirdi.

Fatehsə bildirirdi:

- Sultan mənəm, ancaq İstanbulun fəthinin mənəvi atası odur.

Fateh İstanbulun fəthindən sonra Müqəddəs Sofya məbədində xütbə edir, sonra minbərdən enərək Ağ Şəmsəddinin imaməti ilə fəthin ilk cümə namazını qıldırır.

Ağ Şəmsəddin fəthdən sonra Sultanın israrına baxmayaraq, İstanbulda qalmaq istəməyərək, Göynükə çəkilir və 16 fevral 1459-cu ildə, 70 yaşında vəfat edir.

Zaur Əliyev

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:43
embedMənbə:https://www.xalqcebhesi.az
archiveBu xəbər 29 May 2025 21:16 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see187

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see154

Bakıda bal yarmarkası fəaliyyətə başlayır

17 Oktyabr 2025 13:46see147

“Ağır çantalar uşaqlarda onurğa əyriliyinə gətirib çıxarır” EKSPERT DANIŞDI

17 Oktyabr 2025 11:50see142

Tramp: Hazırda Rusiyaya qarşı yeni sanksiyaların tətbiqi üçün ən münasib vaxt deyil

17 Oktyabr 2025 03:21see132

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see130

Xaçmaz Rayon Prokurorluğunda “Açıq Qapı” Günü Keçirilib

17 Oktyabr 2025 11:35see129

Tramp: ABŞ Tomahawk raketlərinin ehtiyatlarını tükədə bilməz

17 Oktyabr 2025 01:09see128

Orban Putin Tramp görüşü barədə: Biz hazırıq!

17 Oktyabr 2025 04:35see128

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see127

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see126

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see126

DNT testi bütün həyatını dəyişdi: Uşağının əsl atası məlum oldu

17 Oktyabr 2025 14:24see124

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see124

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see123

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see123

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see123

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see122

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see121

Rusiya 4 bölgə üzərində 23 Ukrayna PUA sını vurub

17 Oktyabr 2025 04:22see121
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri