Körpələrin yaddaşı varmı?

İnsanlar həyatlarının ilk illərində çox şey öyrənsələr də bu dövrdən konkret hadisələri xatırlaya bilmirlər. Bu fenomen “uşaq amneziyası” kimi tanınır.

Uzun müddətdir qəbul edilən nəzəriyyəyə görə, yaddaşın formalaşmasına cavabdeh olan hipokampus erkən yaşlarda tam inkişaf etmədiyi üçün bu xatirələr uzunmüddətli saxlanılmır. Lakin Yale Universitetində aparılan yeni tədqiqat bu fikri təkzib edə bilər.

“MedicalXpress” portalı xəbər verir ki, “Science” jurnalında dərc edilən araşdırmada dörd aydan iki yaşa qədər körpələrə yeni şəkillər göstərilib və sonra onların bu görüntüləri xatırlayıb-xatırlamadıqları yoxlanılıb. Məlum olub ki, ilk dəfə bir təsvirə baxarkən hipokampusda aktivlik daha yüksək olduqda körpə həmin təsviri daha sonra tanıya bilirdi. Xüsusilə, hipokampusun epizodik yaddaşla əlaqəli arxa hissəsində aktivlik yüksək olduqda yaddaş güclənirdi.

Əvvəlki araşdırmalar göstərib ki, körpələr erkən yaşlarda statistik öyrənmə yolu ilə məlumatları mənimsəyir, yəni hadisələr arasında nümunələri çıxarır. Lakin bu yeni tədqiqat sübut edir ki, epizodik yaddaş – konkret hadisələrin yadda saxlanılması – əvvəllər düşünüldüyündən daha erkən formalaşa bilər. Araşdırma, həmçinin göstərib ki, bu xatirələr bir yaşından sonra daha möhkəm olur, lakin böyüklər bu xatirələri xatırlaya bilmir. Bunun səbəbi iki fərziyyə ilə izah olunur: ya xatirələr uzunmüddətli yaddaşa çevrilmir, ya da onlar hələ də beynimizdə mövcuddur, lakin biz onlara daxil ola bilmirik. Turk-Brovne və komandası ikinci ehtimalın daha mümkün olduğunu düşünür və hazırda bu istiqamətdə tədqiqatlarını davam etdirir.

Bu tapıntılar uşaq amneziyasının təkcə yaddaşın formalaşması problemi deyil, həm də geri çağırma çətinliyi ola biləcəyini göstərir. Gələcək araşdırmalar körpəlikdə formalaşan xatirələrin hansı formada mövcud qaldığını müəyyənləşdirməyə kömək edə bilər.

Paylaş