Qlobal avtomobil sənayesində tarif şoku Nəhənglər 12 milyard dollar itirdi

Müəllif:Mehin Qasımova,Banco.az

Tramp administrasiyası aprel ayında 185 ölkə və ərazini əhatə edən yeni ticarət tarifləri elan edib. Aprelin 5-də qüvvəyə minən tariflər, bütün idxal olunan nəqliyyat vasitələri və hissələrinə 10% rüsum, 9 apreldə isə ölkəyə xas əlavə rüsumlar tətbiq etdi. Bu səbəbdən sənayedə, xüsusən də Yapon və Avropa avtomobil istehsalçıları arasında əhəmiyyətli pozuntulara səbəb oldu. Təhlillər bu itkinin ilin sonuna kimi artacağını proqnozlaşdırır.

Banco.az xəbər verir ki, WSJ məlumatlarına görə, Yaponiyada yerləşən "Toyota" təkcə 2025-ci ilin ikinci rübündə 3 milyard dollar itirib . Şirkətin 2026-cı ilin mart ayında maliyyə ilinin sonuna qədər tariflərlə bağlı ümumi itkisi 9,5 milyard dollar olacağı proqnozlaşdırılır.

Alman avtomobil nəhəngi "Volkswagen" ikinci rübdə 1,5 milyard dollar, Ford və General Motors-un itkiləri də 1 milyard dolları keçdi. Elektrik avtomobil istehsalçısı "Tesla", təxminən 300 milyon dollar itki ilə ən az təsirlənən əsas istehsalçı idi.

Çin şirkətləri istisna olmaqla, təhlillərə görə, dünyanın 10 ən böyük avtomobil istehsalçısının ümumi xalis mənfəəti ilin sonuna kimi 25 faizə qədər azala bilər. Bu vəziyyətə cavab olaraq bəzi ölkələr Vaşinqtonla danışıqlara başlayıb.

Avropa Birliyi ABŞ-ın Aİ mənşəli avtomobillərə tətbiq etdiyi 27,5 faizlik idxal tarifini 15 faizə endirməsi müqabilində öz 10 faizlik tarifini azaltmağı təklif edib. Yaponiya isə iyul ayında ABŞ ilə əldə olunan ikitərəfli razılaşma ilə avtomobillərinə tətbiq etdiyi tarifləri 15 faizə endirməyi bacarıb.

Bu iqtisadi itkilər təkcə tariflərlə bağlı deyil. Çin elektrikli avtomobil markalarının həm Avropa, həm də Çin bazarlarında yüksəlişi Qərb istehsalçılarını ciddi şəkildə çətinləşdirir.

Çin avtomobil istehsalçılarının Avropadakı bazar payının 2025-ci ilin birinci yarısında iki dəfə artaraq 5,1 faizə çatacağı proqnozlaşdırılır. Eyni dövrdə Porsche-nin Çində satışları 28 faiz azalaraq bəzi diler mərkəzlərini bağlamağa məcbur oldu. General Motors kimi şirkətlər də tələbin azalması səbəbindən itkilər barədə məlumat verirlər.

Tramp administrasiyası tariflərdən geri çəkilmək əvəzinə onları daha da genişləndirdi. Ən son, avqustun 8-dən etibarən Böyük Britaniya, İsveçrə, Braziliya, Hindistan və Tayvan da daxil olmaqla daha 70 ölkəyə əlavə tariflər tətbiq edilib. Bu genişlənmə qlobal ticarət sistemini və xüsusən də avtomobil sektorunu daha da qeyri-müəyyənləşdirdi.