Ramiz Mehdiyev haqqında “Boz kardinal” ifadəsini ilk dəfə kim işlədib?

Son iki gündə ölkə ictimaiyyətinin, mətbuatın və sosial şəbəkələrin ən çox müzakirə etdiyi mövzulardan biri Prezident Administrasiyasının sabiq rəhbəri, akademik Ramiz Mehdiyevin həbsi ilə bağlı xəbərlər olub.
Yeniavaz.com xəbər verir ki, mövzu ilə bağlı diqqət çəkən məqamlardan biri də uzun illərdir Ramiz Mehdiyevin adı ilə assosiasiya olunan “Boz kardinal” ifadəsidir.
Qeyd edək ki, mətbuatda və siyasi kuluarlarda bu ifadə Mehdiyevin adı ilə çoxdan hallandırılsa da, onun Azərbaycan mətbuatında ilk dəfə nə vaxt yazıldığı barədə dəqiq məlumat yoxdur.
Bununla belə, “Boz kardinal” ifadəsinin yazılı şəkildə keçdiyi ilk məlum mənbə 2004-cü ilin iyun ayında “Yeni Azərbaycan” qəzetində dərc olunan bir məqalə hesab olunur.
Həmin məqalə “Ramiz Mehdiyev nə vaxtdan bəri “dövrümüzün mahir tədqiqatçısı və görkəmli filosofu” olub?” başlığı ilə yayımlanıb və Prezident Administrasiyasının rəhbərinin vəzifə səlahiyyətlərini aşması ilə bağlı sərt tənqidi məzmun daşıyıb.
Məqalədə “Boz kardinal” ifadəsi ilk dəfə belə bir kontekstdə işlədilib:
“Uşaqdan böyüyə qədər hər bir vətəndaşımız yaxşı bilir ki, azərbaycançılıq ideologiyasının ideoloqu müstəqil dövlətimizin memarı, ümummilli liderimiz Heydər Əliyevdir. Belə olan şəraitdə hansısa dövlət məmurunu ideoloq kimi qələmə vermək səriştəsizlik deyil, məqsədyönlü addımdır... Prezident Administrasiyasının rəhbəri məqaləsini, hətta beynəlxalq miqyasda da təbliğ etməkdən çəkinməyib... Qətiyyən təsadüfi deyildir ki, məqalə dərc olunduqdan dərhal sonra “Azad Avropa” radiosunun şərhçisi məqaləyə münasibət bildirib. Həmin şərhi "Boz kardinal müxalifəti tənqid edir" başlığı ilə “AzərTAc” operativ surətdə bütün qəzetlərə yaymışdı”.
Maraqlı məqamlardan biri odur ki, həmin tənqidi məqalə elə hakim Yeni Azərbaycan Partiyasının (YAP) rəsmi orqanı olan “Yeni Azərbaycan” qəzetində dərc edilib.
Qısa müddət sonra qəzetin o vaxtkı baş redaktoru Alqış Həsənoğlu tutduğu vəzifədən uzaqlaşdırılıb.
İllər sonra, Ramiz Mehdiyev Prezident Administrasiyasının rəhbəri vəzifəsindən çıxdıqdan sonra Alqış Həsənoğlu yenidən “Yeni Azərbaycan” qəzetinə baş redaktor təyin olunub.
Məlumat üçün qeyd edək ki, “Boz kardinal” ifadəsi dünya siyasi terminologiyasında gizli, lakin çox güclü təsirə malik olan, hadisələri kənardan idarə edən şəxsə işarə edir. Bu termin ilk dəfə XVII əsrdə Fransada yaranıb.
Tarixi mənbələrə görə, bu ifadə Kardinal Arman Jan dyu Plesi de Rişelyenin yaxın məsləhətçisi, rahib Fransua Tremblə (“Ata Jozef”) aid edilib. Rişelye rəsmi olaraq “qırmızı kardinal” adlanırdı, çünki o, kilsə kardinali idi və qırmızı geyim geyinirdi. Onun kölgəsində qalan, lakin əslində bir çox qərarlara təsir edən “Ata Jozef” isə rahib paltarına görə “boz kardinal” adını alıb.
Sonralar “boz kardinal” ifadəsi rəsmi vəzifəsi olmayan, lakin siyasi proseslərə ciddi təsir göstərən şəxsləri təsvir etmək üçün beynəlxalq mediada geniş yayılıb.
Murad Məmmədov