Icma.az
close
up
RU
Renessansın estetik boşluqları

Renessansın estetik boşluqları

Icma.az bildirir, Modern.az saytına əsaslanaraq.

Renessans dövrü insanlıq tarixində mədəni, elmi və fəlsəfi yüksəlişin altun dövrü hesab olunur.

Renessans dövrü, insanın özünə və kainata yeni baxışı ilə incəsənət, elm və fəlsəfə tarixində dönüş məqamı kimi dəyərləndirilir. 

Bu dövrün mərkəzi fiqurlarından olan Rafaello və Mikelancelonun yaradıcı fəaliyyəti, Renessansın estetik kanonlarının formalaşmasında,  dərinləşməsində önəmli rol oynadı. Renessans dövrünü onların iştirakı, töhfəsi, təsiri olmadan təsəvvür etmək çətindir. - Çünki onların yaradıcılığı olmasaydı, estetik sahədə dərin boşluqlar yaranardı.

İnsanın mərkəzi rolunun zəifləməsi

Rafaello və Mikelancelonun əsərləri, özəlliklə insanı kainatın mərkəzi kimi təqdim edən antropomorfik yanaşmanı gücləndirdi.

 • Onların olmaması bu yanaşmanın zəifləməsinə səbəb ola bilərdi. İnsan fiqurunun həm fiziki, həm də mənəvi ideal kimi qəbul edilməsi çətinləşərdi.

 • İnsan bədəninin anatomik dəqiqliyi ilə təsviri və onun mənəvi gücünü əks etdirən əsərlər sənət meydanda olmazdı.

Harmoniya və perspektiv konseptinin çöküşü

Rafaellonun əsərlərində harmoniya, tarazlıq və perspektiv ustalıqla ifadə olunub. Bu üslub Renessansın əsas estetik prinsiplərindən sayılır.

 • Harmoniya çatışmazlığının mövcud olmadığı bir dünyada təsvir sənətində qarışıqlıq və disharmoniya önplana çıxa bilərdi.

 • Perspektivin zəifləməsi ilə məkanın dərinliyini ifadə edən texnikaların inkişafı yavaşıyardı. Bu, həm rəsmlərdə, həm də memarlıqda struktur çatışmazlıqlara səbəb ola bilərdi.

Heykəltəraşlıq və memarlıqda təsir azalması

Mikelancelonun heykəlləri insan bədəninin potensialını bir metafora kimi təqdim etdi. Onun memarlıq sahəsindəki işləri isə monumental estetikanın əsaslarını qoydu.

 • Onun təsiri olmasaydı, heykəltəraşlıq daha çox dekorativ xarakter daşıya bilərdi. İnsanın gücünü və emosional dərinliyini vurğulayan monumental heykəllər az qala tarixdə olmayacaqdı.

 • Mikelancelonun “Qutsal Pyotr bazilikası” kimi layihələri olmadan, Avropa memarlığının monumental elementləri zəifləyə - memarlıqda daralma baş verə bilərdi.

Fəlsəfi və simvolik aspektlərin daralması

Mikelancelonun əsərləri insanın öz daxili mübarizəsini və İlahi bağlarını dərin fəlsəfi simvollarla əks etdirirdi.

 • Bu cür əsərlərin yoxluğu fəlsəfi təfəkkürün və sənət vasitəsilə təqdim olunan mənəvi dəyərlərin zəifləməsinə səbəb ola bilərdi (simvolizmin çatışmazlığına dəlalət edərdi).

 • Onun əsərləri Renessans dövründə dini və dünyəvi elementlərin bir vəhdətdə təqdim olunmasına nail olub. Bu vəhdət olmadan estetik inkişafın daha dar məzmun daşıması - dini və dünyəvi harmoniyanın pozulmuş olması ehtimal edilə bilər.

Təhsilin və sənət patronajının zəifləməsi

Rafaello və Mikelancelonun örnəkləri, sənət məktəblərinin yaranmasında və patronajın inkişafında əsas rol oynadı.

 • Boşluq effekti: Onların olmadığını düşünərək, sənət təhsili və hamiliyin keyfiyyətinin aşağı səviyyədə qalacağını nəzərdə tutmaq mümkündür. Bu isə digər sənətkarların inkişafını çətinləşdirərdi.

Bu boşluqlar, Renessans dövrünün estetik gücünün zəifləməsinə və mədəniyyətin inkişafının fərqli istiqamətlərdə irəliləməsinə gətirib çıxara bilərdi. Beləliklə, onların yaradıcı fəaliyyətlərinin olmaması yalnız sənət deyil, həm də fəlsəfə və elmdə ciddi dəyişikliklərə səbəb olardı. 

Özümüzçün gəldiyimiz sonuclar 

Biz çağdaş Azərbaycan, Ümumtürk Dirçəlişindən (Dirilişindən, İntibahından) danışırıqsa, Renessans dövrünə aid bu və bənzəri dəyərləndirmələri, təcrübələri öyrənməliyik. Dirçəliş yalnız bir sahənin deyil, bütün əməli çalışma sahələrinin harmonik inkişafını ehtiva etdiyi üçün sahələrarası qapsayıcı gücümüz olmalı. 

Və hər şeyi dövlətdən gözləmədən, toplum olaraq da, öz qatqılarımızla görünməliyik. 

Bu yerdə,

“Təhsilin və sənət patronajının zəifləməsi”nə bir daha vurğu edərək, “belə bir zəifləmənin olmaması üçün nə etməliyik?” sualına cavab bulmağa çalışaq:

• Təhsil sisteminə ayrılan maliyyə və resursların artırılması,

• Elm, təhsil ocaqlarının keyfiyyətinin yüksəlməsi,

• Elm, təhsil, mədəniyyət, sənət və gənclik ocaqları arasında sıx işbirliyinin yaradılması,

• Ədəbi, elmi və mədəni biliklərin ikinci dərəcəli mövqeyə keçməməsi,

• Yaradıcı və tənqidi düşüncəni inkişaf etdirən təhsil modellərinin tərk edilməməsi;

• Dövlətin, toplumun, xeyriyyəçi şəxslərin sənətə dəstəyinin artması,

• Sənətkarların maddi dəstək və təşviq imkanlarından məhrum olmaması, 

• Sənətin toplumdakı dəyərinin və təsirinin artırılması,

• Sənətə dair institusional strukturların (muzeylər, sərgilər, teatrlar və b.-nın) fəaliyyətində məhdudiyyətlərin yaranmaması və s.

Belə diqqət-qayğı toplumun mədəni inkişafına və estetik dəyərlərinə ciddi təsir göstərir, yaradıcılığın təməl dinamiklərini gücləndirir.

Biz sənətə, sənət bizə yar olsun!

DÖVLƏTİMİZ ZAVAL GÖRMƏSİN!

Əkbər QOŞALI

Daha ətraflı məlumat və yeniliklər üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:82
embedMənbə:https://modern.az
archiveBu xəbər 12 Yanvar 2025 15:21 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

İran mollasını Allahdan üstün tutanlar Düşmənçiliyin arxasında şəxsən Xamenei durur

22 İyul 2025 00:23see226

Alimlər neandertalların daha bir sirrini açıblar

21 İyul 2025 23:15see199

Ekspert: Alıcı yalnız zahiri görünüşə aldanmamalı, mənzilin texniki sistemlərinin keyfiyyətinə xüsusi diqqət yetirməlidir

21 İyul 2025 19:28see155

Real Madrid 9 il sonra ilk dəfə klub qaydalarını pozdu

21 İyul 2025 19:42see150

Rusiyadan Aİ yə ÇAĞIRIŞ: Nobel Sülh Mükafatı Vladimir Putinə verilsin

21 İyul 2025 17:20see147

Dünyanın ən qeyri adi yeməkləri dadına baxmaq üçün növbəyə duranlar

21 İyul 2025 22:31see136

Rusiya neftin qiymətinin tavanına görə milyardlarla itirir

22 İyul 2025 00:25see136

Ayda yaşam ümidi: Torpağı “sıxıb” oksigen çıxaracaqlar

21 İyul 2025 15:29see134

Bəşər Əsəd Moskva küçələrində VİDEO

21 İyul 2025 21:57see132

Məşhur futbolçu turist qadını stulla vurdu VİDEO

22 İyul 2025 00:22see131

Qonşunun toyuğu qaz görünər Fuad İSLAMZADƏ

22 İyul 2025 00:22see128

Həmrəyliklə güclənən Azərbaycan Dövlət və diaspor birliyi

22 İyul 2025 00:22see127

ABŞ Aİ ni Rusiyaya qarşı tariflərə qoşulmağa çağırdı

22 İyul 2025 01:39see127

Gömrükçülər vətəndaşın bahalı saatını OĞURLAYIB Şok iddia

21 İyul 2025 19:59see126

Saul Niqes Trabzonspor a keçmək imtina etdi Özündən küssün

21 İyul 2025 20:07see125

Xankəndi Zirvəsinin şifrələri Sülh, inteqrasiya və güc nümayişi

22 İyul 2025 00:21see124

Pınar da onun şirkətindən ayrıldı

22 İyul 2025 02:52see123

Heç vaxt bunu xiyar və pomidor turşusuna əlavə etməyin

21 İyul 2025 19:48see118

Hikmət Hacıyevin adından yayılan xəbər SAXTADIR!

21 İyul 2025 17:49see117

DTX tərəfindən saxlanılan “Abu Malik”in Fotosu

21 İyul 2025 16:06see117
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri