Səhnədə improvizasiya edən bəstəkar Ramiz Mustafayevin konsertdən öncə ritualı nə idi?

16 oktyabr Xalq artisti, bəstəkar Ramiz Mustafayevin doğum günüdür.

Kulis.az bu münasibətlə onun həyat və yaradıcılığı haqqında maraqlı faktları təqdim edir.

Ramiz Mustafayev 1926-cı il oktyabrın 16-da Türkmənistanın Cərco şəhərində anadan olub.

Bir il sonra ailəsi ilə birlikdə Bakıya köçən Ramiz Mustafayev 1940-cı ildə natamam orta təhsilini başa vuraraq, 1941-1943-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Teatr Məktəbinin aktyorluq şöbəsində, 1948-1953-cü illərdə Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasında vokal, 1953-1957-ci illərdə isə bəstəkarlıq ixtisasları üzrə ali təhsil alıb.

Ramiz Mustafayevin musiqi dünyası ilə tanışlığı hələ uşaqlıqdan başlayıb. Elə bil doğulduğu gündən onun əlində saz olub.

Uşaqlıqda qonşular onu “sazın sehrbazı” adlandırırmışlar, çünki o, hətta çətin parçaları da bir göz qırpımında öyrənirmiş.

O, həmçinin Konservatoriyada oxuyarkən professor Bülbülün sinfində müğənniliyin sirlərini öyrənib.

Anası Nabat xanım Əzim qızı görkəmli şair Seyid Əzim Şirvaninin nəslindəndir.

O, rəssam Güllü Mustafayeva və dirijor Faiq Mustafayevin qardaşı, musiqişünas Zemfira Qafarovanın dayısıdır.

Təhsil illərində Gənc Tamaşaçılar Teatrında, sonra isə Azərbaycan Dövlət Akademik Dram Teatrında aktyor kimi fəaliyyət göstərib.

Deyilənlərə görə, hər konsertdən əvvəl Mustafayevin özünəməxsus ritualı olub; o, səhnəyə çıxmazdan əvvəl bir neçə dəqiqə sakitcə musiqi alətlərinə baxar, onların səsini eşidər və “onlarla danışarmış”.

Bu, onun üçün həm ruh hazırlığı, həm də yaradıcı enerji mənbəyi olub.

O, "Vaqif", "Polad", "Aydın", "Şirin", "Xan və Əkinçi", "Tərs keçi" operalarının müəllifidir.

Bəstəkar eksperimental səsyazma üsullarına maraq göstərib. Bir dəfə konsert zalında quş səslərini və su damcılarını musiqi ilə birləşdirərək qeyri-adi bir parça hazırlayıb.

Bu, həm musiqiçilər, həm də tamaşaçılar üçün unudulmaz an olub.

Mustafayevin konsertləri yalnız musiqidən ibarət olmayıb. O, xatirələrdə tamaşaçılara tez-tez etdiyi kiçik sürprizlərlə qalıb: bir küncdən çıxan köhnə bir alət, gözlənilməz improvizasiya, bəzən də səhnə arxasından qısa hekayələr danışmaqla konserti daha canlı edirmiş.

R. Mustafayev 1968 – 1973-cü illərdə Azərbaycan Bəstəkarlar İttifaqının katibi vəzifəsində çalışıb. 1957-ci ildən Bəstəkarlar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvü olub. Musiqi sənətimizin inkişafına görə, "Şöhrət" ordeninə layiq görülən bəstəkar, xüsusilə, irihəcmli, monumental musiqi janrlarında əsərlər yazıb.

Bəstəkar 6 opera, 6 musiqili komediya, 9 oratoriya, kantata, 8 simfoniya, 300-dən çox mahnı və romans, müxtəlif səpkili instrumental əsər və s. yazıb.

Onun barəsində deyirlər ki, sakitliyi çox sevirmiş. Hər dəfə ifalardan və məşqlərdən sonra birbaş evinə gedər, həyəcanını evində sakitliyə çevirərmiş.

Haqqında danışan hər kəs bir şeyi qeyd edir: “O, hər zaman səmimi və diqqətli idi”.

Tamaşaçıların xatirələrində belə bir hadisə qalıb: Bir dəfə konsert zamanı texniki problem yaranır, müəyyən gecikmələr baş verir. Sənətkar ani improvizasiya ilə tamaşaçıları güldürür və vəziyyəti xilas edir.

Bu hadisə onun həm çevik, həm də yaradıcı olduğunu göstərən və yaddaşlarda qalan klassik nümunədir.

Bir musiqiçi dostu deyir ki, Ramiz müəllim hər kəsin uğuruna öz uğuru kimi sevinirdi. Heç vaxt tənqid etməzdi, həmişə dəstək olurdu.

Tələbələrə olan qayğısı bu gün də xatırlanır. Hətta deyirlər ki, bəzən gecə yarısına qədər tələbələrinə dərs keçirmiş.

Ramiz Mustafayev milli musiqi mədəniyyətinin inkişafındakı xidmətlərinə görə ölkəmizin ali mükafatlarından olan “Şöhrət” ordeni ilə təltif edilib.

O, 10 aprel 2008-ci ildə Bakıda vəfat edib.