Yelisey Sarayı və yeni reallıqlar: Fransa Azərbaycan münasibətlərində yumşalma

Fransa Prezidenti Emmanuel Makronun Kopenhagendə Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə görüşü regionda yeni diplomatik mərhələnin başlanğıcı kimi qiymətləndirilir.

Görüşün qarşı tərəfin təşəbbüsü ilə baş tutması, əslində, Yelisey Sarayının son illər Azərbaycanla münasibətlərdə buraxdığı ciddi səhvləri dərk etməyə başladığını göstərir. İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Fransa tərəfindən Azərbaycana yönəlik qərəzli bəyanatlar, qətnamələr və təxribatlar Paris-Bakı münasibətlərini ən aşağı səviyyəyə endirmişdi. Lakin indi geosiyasi mənzərə dəyişir - Cənubi Qafqazda sülhün reallaşması, Vaşinqton razılaşmasının yaratdığı yeni şərait və ABŞ-Azərbaycan yaxınlaşması fonunda Makron hökuməti də siyasətində korrektə etmək məcburiyyətində qalır. Fransa artıq anlayır ki, Azərbaycanı kənarda saxlayaraq regionda sabit mövqe qazanmaq mümkün deyil.

Mövzu ilə bağlı Bakıvaxtı.az-a danışan politoloq Züriyə Qarayeva bildirib ki, bu görüş ilk növbədə Fransa tərəfinin təşəbbüsü ilə baş tutması baxımından əhəmiyyətlidir. Onun sözlərinə görə, Makron hökuməti başa düşür ki, Azərbaycanla qarşıdurma siyasəti onlara heç bir strateji qazanc gətirmədi: “Prezident İlham Əliyevin sabit və prinsipial mövqeyi Fransa üçün yeni reallıqlar yaradır. Paris artıq anlayır ki, Cənubi Qafqazda balanslı siyasət yalnız Bakı ilə əməkdaşlıqdan keçir. Ona görə də bu görüş münasibətlərin bərpası üçün ilkin siyasi jest kimi dəyərləndirilə bilər”.

Müsahibimiz hesab edir ki, Fransa Azərbaycanın sülh gündəliyinə səmimi şəkildə dəstək verə bilər. Politoloqun fikrincə, lakin bu, Makronun ritorikadan real addımlara keçməsindən asılı olacaq:

“Vaşinqton razılaşması göstərdi ki, Azərbaycan regionda sülhün əsas təşəbbüskarıdır. Fransa isə bu prosesi kənardan tənqid etməkdənsə, onun dəstəkçisi olmalıdır. Əgər Makron həqiqətən Cənubi Qafqazda təsirini saxlamaq istəyirsə, Ermənistanın təzyiqi ilə deyil, reallıqlarla hərəkət etməlidir. Yalnız bu halda Fransa sülh prosesində etibarlı tərəf kimi qəbul ediləcək”.

Züriyə Qarayeva: Fransa qərəzli siyasətindən imtina edərsə, münasibətlərin bərpası mümkündür

Z.Qarayeva burğulayıb ki, mövcud vəziyyət Fransa hakimiyyətini Azərbaycanla əlaqələrə yenidən baxmağa, bu yöndə addım atmağa məcbur edir. Dediyinə görə, ABŞ və Türkiyə ilə yaxınlaşan Azərbaycan artıq regionun aparıcı gücünə çevrilib. Fransa bu reallığı qəbul etmədən nə Cənubi Qafqazda, nə də Avrasiya enerji siyasətində söz sahibi ola bilər. Bu səbəbdən Paris tədricən diplomatik tonunu yumşaldır və səmimi dialoqa yönəlir. Azərbaycan isə həmişə qarşılıqlı hörmət və bərabər əməkdaşlıq prinsiplərinə əsaslanan münasibətlərə açıq olub.

Azərbaycan-Fransa münasibətlərində perspektivə gəlincə, politoloq qeyd edib ki, əgər Fransa əvvəlki qərəzli siyasətindən imtina edərsə, münasibətlərin bərpası mümkündür. Qarayevaya görə, Cənubi Qafqazda sülhün və sabitliyin təmin olunması həm Bakının, həm də Parisin maraqlarına uyğundur.

“Azərbaycan açıq kommunikasiya və iqtisadi əməkdaşlıq xəttini dəstəkləyir. Fransa bu istiqamətdə real təşəbbüslər göstərərsə, əlaqələr tədricən normallaşa bilər. Əks halda, Makronun siyasi jestləri sadəcə diplomatik görüntü olaraq qalacaq”, - deyə Züriyə Qarayeva vurğulayıb.

Zülfü Məmmədov