Antarktidanın ən yüksək zirvəsini fəth edən azərbaycanlı: Dağlara Allahın köməyi ilə gedirəm

Antarktidanın ən yüksək zirvəsi olan Vinson dağını (4892 metr) fəth edən Azərbaycan alpinisti Elmira Aslanova "Report"a müsahibə verib. İdmançı dünyanın ən soyuq yerlərdən birini seçməsinin səbəblərindən, yol boyu qarşılaşdığı çətinliklərdən danışıb. O, növbəti arzularını da bölüşüb.

- Əvvəlcə seçiminiz haqqında danışardınız. Niyə məhz dünyanın ən soyuq bölgələrinin birində yerləşən zirvəni seçdiniz? Hava şəraiti sizi qorxutmadı?

- Vinson dağı "7 Zirvə" layihəsinə daxildir. Proqramda iştirak etmək arzum idi və bu yolda irəliləyirəm. Əlbəttə, Antarktidadakı ən çətin amillərdən birinin hava şəraiti olduğunu bilirdim. Burada hazırda yay olmasına və günəşin sutkada 24 saat batmamasına, yəni sadəcə dairə üzrə hərəkət etməsinə baxmayaraq, havanın temperaturu -25 dərəcədir. Vinsonun zirvəsində isə temperatur -40 dərəcəyə qədər düşür və bütün bunlar soyuq küləklə daha da güclənir. Başa düşürdüm ki, geyimə xüsusi diqqət yetirməliyəm. İsti əlcəklərim olmasına baxmayaraq, təşkilatçının siyahısında göstərilən əlavə əl geyimi də aldım. Alpinistlərin belə bir sözü var: "Pis hava yoxdur, düzgün seçilməmiş geyim var".

- Yolçuluğunuz necə keçdi? Dırmanma zamanı hansı çətinliklərlə üzləşdiniz?

- Yolçuluq zamanı çətinlik elə yerdə ortaya çıxdı ki, ümumiyyətlə bunu gözləmirdim. Adətən zirvəyə çıxış orta hesabla 7 saat çəkir. Hədəfə təxminən 1,5 saat qalmış eynəyimin kənarı qopub düşdü. Onu düzəltmək üçün əsas isti əlcəklərimi çıxardım. Əlavə nazik əlcəklər geyinməyimə baxmayaraq, bunu edərkən əllərim dərhal donmağa başladı. Bunu görən bələdçim dərhal əlcəkləri yenidən geyinməyi əmr etdi və barmaqlarım donarsa, məni aşağı göndərəcəyini dedi. Buna inana bilmirdim. Növbəti dəfə eynəyimin donmuş şüşəsini təmizləmək üçün əlcəyimi çıxartdım. O, tez rabitə ilə nəzarətçilərə xəbər verdi ki, məni aşağı endirsinlər. Şokda idim! Zirvəyə cəmi 1,5 saat qalmış aşağı endirilirdim... Nə qədər çalışsam da, bələdçi davam etməyimə icazə vermədi. O, "Elmira, zirvə ən vacib olan deyil. İnan mənə, istəmirəm ki, barmaqların donsun" dedi. Mən isə "aşağı bir şərtlə düşərəm ki, sabah yenidən şans verəcəksiniz" söylədim. Bələdçi variantlar ola bilcəyini bildirdi. Beləcə, məni nəzarətçi ilə birlikdə aşağı göndərdilər. İnana bilmirdim ki, bu qədər yol gəlmişəm, amma zirvəyə çata bilməmişəm. Düşərgəyə qayıdanda növbəti gün yenidən zirvəyə dırmanmaq istəyimi bildirdim. Nəzarətçilər bunun mümkün olmadığını, təcrübələrində ilk dəfə belə bir hal yaşandığını söylədilər. Çünki ertəsi gün yola çıxmağa gücüm olmayacağını düşünürdülər. İsrar etməyə və yalvarmağa başladım. Sonda rəhbərliklə danışmalı olduqlarını və bundan sonra cavab verəcəklərini dedilər. Həmin gecə heç yata bilmədim. Bir tərəfdən anlayırdım ki, güc toplamaq üçün yatmaq lazımdır, amma ikinci şans ala bilməmək fikri yuxumu tamam qaçırırdı. Səhər isə mənə Tom adlı bələdçi, həmçinin nəzarətçi ilə birlikdə zirvəyə çıxmağımı təklif etdilər. Onların məqsədi yolda olan göstəriciləri yeniləmək idi. Bu şansa çox sevindim. Tom məni dəstəklədi və zirvəyə çatacağıma inandığını söylədi. Arzum reallaşdı və zirvəyə qalxa bildiyim üçün çox xoşbəxtəm.

- Zirvəyə çata biləcəyinizə nə dərəcədə inanırdınız? Sizi motivasiya edən nə idi?

- Həmişə deyirəm, bütün şübhələr yola çıxmamışdan əvvəl olmalıdır. Yolçuluğa başladığım andan bütün şübhələri kənara qoyuram. Bunu isə həmişə dualarla edirəm. Mən Allaha çox inanıram və bilirəm ki, yolumu davam etdirməkdə mənə yalnız o kömək edə bilər. Bəzən elə bilirəm ki, artıq gücüm qalmayıb. Amma haradansa yenidən güc tapıram və buna özüm də təəccüblənirəm. Bunu Allahın köməyi hesab edirəm. Ona görə də ikinci gün zirvəyə qalxa bildim. Halbuki əvvəlki gün çox yorğun idim və düşərgədə bir çoxları buna təəccüblənirdi.

- Bunun üçün necə, hansı şəraitdə hazırlıq keçmişdiniz?

- Sizi təəccübləndirəcəyəm, son 3 ayda idmanla məşğul olmamışam. Sağlamlıq vəziyyətim buna imkan vermirdi. Səfərdən əvvəl idmana qayıtmağa çalışdım, amma soyuqdəymə oldu və diqqətimi sadəcə sağalmağa yönəltdim. Buna görə deyirəm ki, dağlara Allahın köməyi ilə gedirəm.

- Daha əvvəl dünyanın ən hündür zirvəsi olan Everesti fəth etməyiniz təcrübə baxımından sizə kömək göstərdimi?

- Əlbəttə, hər bir dağa çıxış təcrübədir və bu mənə kömək edir. Artıq bilirəm ki, bədənim soyuğa və çətinliklərə necə reaksiya verir. Necə düzgün gəzmək və nəfəs almaq lazımdır. Nələrə diqqət etməli olduğumu bilirəm. Bütün bunlar təcrübədir. Əslində alpinizmdə xeyli detal var. Məsələn, yüksəklikdə qəfil dayanmaqla dağ xəstəliyi başlaya bilər. Hər bir insanın orqanizmi yüksəklik, çətinlik və soyuğa fərqli reaksiya verir. Özünü tanımaq vacibdir və bu yalnız təcrübə ilə gəlir.

- Sonrakı planlarınız necədir? Növbəti səfəriniz hara olacaq?

- Növbəti səfərim may-iyun aylarında Alyaskadakı Denali dağına olacaq. Əslində ora getməyi bu il planlaşdırmışdım, amma təəssüf ki, alınmadı. İnanıram ki, gələn il uğur qazanacağam. Amma bu səfərə ciddi hazırlaşacağam. Çünki kifayət qədər çətindir. Bir çoxları deyir ki, Denali Everestdən də çətindir. Denalidə hava şəraiti çox sərtdir və Everestdən fərqli olaraq bələdçi yoxdur. Hər şeyi - geyimləri, avadanlıqları, çadırları, bir neçə günlük yeməkləri özün daşımalısan. Bu isə orta hesabla 50 kq edir. Elə buna görə də Denali "dürüst dağ" adlanır. Sənə heç kim kömək etmir.

- Dünyanın ən hündür zirvəsini fəth etmiş və haqqında film çəkilmiş ilk azərbaycanlı qadın alpinist kimi karyeranızla bağlı daha nəyi arzulayırsınız?

- Həyatımda çox vaxt bir şeyi intuisiya ilə edirəm. Səbəbini deyə bilmirəm, sadəcə hiss edirəm. İndi hiss edirəm ki, həyatımda baş verənlər - dağlar, səfərlər, özünü tanıma - doğru mərhələdir. Amma bilirəm ki, vaxt gələcək və başqa mərhələ olacaq. Məni xeyriyyə layihələri, uşaqlara kömək çox ilhamlandırır. Düşünürəm ki, vaxtı gələndə bu arzumu reallaşdıracağam.