İrəvan Azərbaycan və Almaniya liderlərinin sülh mesajlarına necə reaksiya verəcək?

Əvvəllər XİN rəhbəri kimi ölkəmizdə bir neçə dəfə səfərdə olmuş Frank-Valter Ştaynmayerin Almaniya Prezidenti kimi Bakıya ilk rəsmi səfəri sözsüz ki, iki ölkə arasında çoxşaxəli əlaqələrin inkişafına öz müsbət təsirini göstərəcək. Bu məqamı Prezident İlham Əliyev də almaniyalı həmkarı Frank-Valter Ştaynmayer ilə mətbuata bəyanatında vurğuladı. Dövlətimizin başçısı qeyd etdi ki, bu səfər bizim əlaqələrimizə yeni müsbət təkan verəcək..
Almaniya Prezidentinin Cənubi Qafqaza və o cümlədən Azərbaycana səfərinin məqsədi təkcə bölgədə sülhün bərqərar olmasına dəstək vermək deyil. Avropa İttifaqının (Aİ) əsas aparıcı dövlətlərindən biri olan Almaniya dünyanı geosiyasi təlatümlərin bürüdüyü və iqtisadi resurslar uğrunda mübarizənin qızışdığı hazırkı məqamda bölgə ölkələri ilə iqtisadi əlaqələri daha da genişləndirməyi hədəfləyir. Azərbaycan isə Cənubi Qafqazın əsas iqtisadi güc mərkəzi sayılır. Ştaynmayer də təcrübəli siyasətçi kimi bunu çox yaxşı bilir. Alman lider mətbuata bəyanatında Azərbaycanın dünyanın əsas ticarət yollarının birləşdiyi məkana çevrildiyini qeyd edərək, Orta Dəhlizin Almaniya iqtisadiyyatı üçün də perspektivli olduğunu vurğuladı: “Biz hər ikimiz təkcə Mərkəzi Asiya ilə deyil, həmçinin Uzaq Şərq, Cənub-Qərbi Asiya, eləcə də Çin ilə iqtisadi və ticarət əlaqələrində maraqlıyıq. Eyni zamanda, hazırda mövcud nəqliyyat marşrutlarının nə dərəcədə məhdud olduğunu və onların hansı imkanlarla işlədiyini də yaxşı bilirik. Bu baxımdan Orta Dəhliz Almaniya iqtisadiyyatı üçün də maraqlı perspektivdir. Cənubi Qafqaz son dövrlərdə olduğu kimi, siyasi baxımdan daha sabit inkişaf etdikcə, bu perspektiv daha da cəlbedici olacaqdır”.
Prezident İlham Əliyev isə Almaniya şirkətlərinin bərpa olunan enerji sahəsində təcrübəsini qeyd edərək, bu istiqamətdə əməkdaşlığın genişləndirilməsinin vacibliyini bildirməklə yanaşı, Azərbaycanın da bu istiqamətdə çox böyük planlarının olduğunu diqqətə çatdırdı. Belə ki, xarici investorların sərmayəsi hesabına Azərbaycan 2030-cu ilə qədər bərpaolunan enerji növlərinin istehsal gücünü 6 qiqavata çatdırmağı planlaşdırır. Bu enerjinin bir hissəsi Avropaya ixrac ediləcək. Dövlətimizin başçısı iki ölkə arasında iqtisadi əlaqələrin hazırkı durumu barədə nikbin danışdı. O, qeyd etdi ki, iqtisadi sahədə əldə edilmiş nəticələr bizi təbii olaraq ruhlandırır. Çünki bu ilin yanvar-fevral aylarında bizim ticarət dövriyyəmiz təxminən üç dəfə artıb.
Prezident İlham Əliyev bu gün keçirilən təkbətək və geniş tərkibli görüşlər əsnasında almaniyalı həmkarı Frank-Valter Ştaynmayeri həmçinin Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesi barədə də ətraflı məlumatlandırıb. Dövlətimizin başçısı bu barədə jurnalistlərin suallarını cavablandırarkən İkinci Qarabağ müharibəsi başa çatandan sonra məhz Azərbaycan tərəfinin və şəxsən özünün sülh danışıqlarının başlanmasının təşəbbüskarı kimi çıxış etdiyini bəyan etdi: “Bu gün söhbət əsnasında mən cənab Prezidenti Azərbaycan-Ermənistan sülh prosesi ilə bağlı kifayət qədər məlumatlandırdım. Bildirdim ki, İkinci Qarabağ müharibəsi başa çatandan sonra məhz Azərbaycan və şəxsən mən sülh danışıqlarının başlanmasının təşəbbüskarı olmuşam. O vaxt nə Ermənistan, nə də ki, o vaxt hələ fəaliyyət göstərən ATƏT-in Minsk qrupu belə bir təklif irəli sürməmişdi. Bu təklifi Azərbaycan tərəfi vermişdir. Bu özlüyündə onu göstərir ki, biz sülh müqaviləsinin bağlanmasında nə qədər maraqlıyıq”, - deyə Azərbaycan Prezidenti vurğulayıb və bildirib ki, 2024-cü ilin yanvarına qədər Ermənistan təkidlə sülh müqaviləsinə salmaq istədiyi dırnaqarası “Dağlıq Qarabağ respublikası” yoxdur, bu, ancaq Ermənistanın xülyalarında mövcud olub. Azərbaycanın Qarabağ bölgəsi mövcuddur".
Cənab Prezidentin səsləndirdiyi "dırnaqarası “Dağlıq Qarabağ respublikası” yoxdur" ifadəsi sözsüz ki, həm də səfər öncəsi rəsmi İnstagram səhifəsində keçmiş separatçı rejimin qondarma "bayrağ"ını paşlaşaraq ölkəmizin ərazi bütövlüyünə zidd mövqe sərgiləmiş Frank Valter-Ştaynmayerin birbaşa özünə ünvanlanmış oldu. Qeyd edək ki, rəsmi Bakının ötən gün sərt şəkildə etirazını bildirməsindən sonra həmin paylaşım dərhal səhifədən silindi və Almaniya tərəfi bu yanlışlığa görə xalqımızdan və dövlətimizdən rəsmi qaydada üzr istədi. Eyni zamanda, Ştaynmayer də Prezident İlham Əliyev ilə mətbuata bəyanatla çıxışı zamanı, "biz birmənalı olaraq Qarabağı Azərbaycanın ərazisi kimi tanıyırıq" bəyanatını verməklə, necə deyərlər, öz səhvini düzəltdi. Həmin paylaşımın Almaniya Prezidentinin səhifəsindən silinməsi, Azərbaycandan rəsmi şəkildə üzr istənilməsi və cənab Ştaynmayerin Bakıdan Qarabağı birmənalı olaraq Azərbaycanın ərazisi kimi tanıdıqlarını bəyan etməsi, əlbəttə, erməniləri məyus edib. Ancaq ermənilər Azərbaycanın yaratdığı reallıqlarla barışmalıdırlar.
Almaniya lideri mətbuata bəyanatında Ermənistan ilə Azərbaycan arasında sülh prosesinin çox böyük əhəmiyyətinin olduğunu qeyd etdi. O, eyni zamanda, sülh razılaşmasının əldə olunması ilə bağlı mühüm anın yetişdiyini vurğulayaraq ümid etdiyini bildirdi ki, bu andan istifadə olunaraq sülh müqaviləsi imzalanacaq və regionda əsl davamlı sülh yaranacaq. Frank-Valter Ştaynmayer Almaniyanın bu prosesdə lazımi dəstəyi verməyə hazır olduğunu da bəyan etdi. Prezident İlham Əliyev də öz növbəsində tarixi Zəfərimizin sülh danışıqlarına yol açdığını xüsusi olaraq vurğuladı və bu gün Azərbaycan ilə Ermənistanın sülhün əldə edilməsində mövqelərinin bir-birinə kifayət qədər yaxınlaşdığını nəzər çatdırdı. Ancaq dövlətimizin başçısı onu da vurğuladı ki, yekun sülh razılaşması üçün iki şərtimiz var ki, bu şərtlərimiz də Ermənistan üçün yenilik deyil. Çünki biz bu şərtləri uzun müddət ərzində irəli sürürük. Ancaq Ermənistan tərəfindən isə həmin şərtlərimizlə bağlı bu günə qədər hər hansı bir ciddi cavab almamışıq.
Söhbət hansı şərtlərdən gedir? Azərbaycan Prezidenti həmin şərtləri bir daha həm almaniyalı həmkarının, həm də Ermənistan rəhbərliyinin diqqətinə çatdırdı: “Birinci, ATƏT-in Minsk qrupu ləğv edilməlidir. İkinci məsələ Ermənistanın konstitusiyası ilə bağlıdır. Ermənistan konstitusiyasında Ermənistan müstəqillik aktına istinad var. O konstitusiyanın tərkib hissəsidir. Orada isə Azərbaycanın hüquqi, tarixi ərazisi Ermənistanla birləşməsi haqqında müddəa var və bu, bizə qarşı açıq ərazi iddiası sayılır. Ona görə Ermənistan konstitusiyasından bu bəndin çıxarılması bizim legitim tələbimizdir. Bu iki şərt təmin olunandan sonra sülh müqaviləsini imzalanmaq üçün heç bir maneə olmayacaq. Necə deyərlər, top Ermənistanın tərəfindədir. Əgər Ermənistan doğurdan da sülh müqaviləsini imzalamaq istəyirsə, Azərbaycanın bu iki legitim şərtini qəbul etməlidir”.
Prezident İlham Əliyevin Ermənistan rəhbərliyinə ünvanladığı mesajlar legitim tələblərimizi əks etdirir. Və bu tələblər o qədər aydın və ədalətlidir ki, Ermənistan rəhbərliyi üçün manevr etməyə, hər hansı bəhanələr irəli sürməyə heç bir şans qalmır. Rəsmi İrəvan real sülhdə maraqlıdırsa, Bakının tələblərini qəbul etməlidir. Almaniya isə Fransadan fərqli olaraq bu prosesdə təxribatçı mövqedən yox, əsl sülh elçisi kimi çıxış edib lazımi dəstəyi verə bilər. Bu mənada, Prezident İlham Əliyevin vurğuladığı kimi indi top həqiqətən də Ermənistanın tərəfindədir. Gözləyək, görək rəsmi İrəvan Azərbaycan və Almaniya liderlərinin sülh mesajlarına necə reaksiya verəcək.
Əlisahib Hüseynov,
Azərbaycan Həmrəylik Komitəsinin sədri