Miqrantların kütləvi şəkildə yerləşməsi ölkənin ictimai və siyasi mühitinə müxtəlif təsirlər göstərə bilər

ABŞ Prezidenti Donald Tramp BMT Baş Asambleyasının iclasında çıxışı zamanı deyib ki, Avropa ölkələri miqrasiya səbəbi baxımından cəhənnəmə doğru gedir.

Mövzu ilə bağlı Redaktor.az-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Azər Allahverənov bildirdi ki, Donald Trampın miqrasiya ilə bağlı çıxışı kifayət qədər kəskin idi:

"O, faktiki olaraq Avropa ölkələrini, eləcə də ABŞ-ni, xüsusilə Cozef Bayden dövründə miqrantlara geniş güzəştlərin verilməsi baxımından, zəruri dəstəyin göstərilməsini mənfi qarşılayır. Tənqid əsasən bu fikrə əsaslanır ki, Avropa ölkələri və bütövlükdə Qərb ölkələri, dünyanın inkişaf etmiş dövlətləri, miqrantlarla bağlı mövcud siyasətlərini dəyişməlidir. Əks halda, onların davranışı miqrasiya axınlarının geniş miqyasda baş verməsini təşviq etmiş olur və ya buna səbəb ola biləcək siyasət yürüdürlər. İldən-ilə artan miqrasiya göstəricilərinin məhz Avropa istiqamətində daha qabarıq şəkildə görünməsinin şahidi oluruq. Statistik rəqəmlər də göstərir ki, miqrant axınları əsasən Avropaya yönəlir və həmin dövlətlərin mövcud sosial dəstək paketləri müəyyən mənada miqrantların maraqlarına cavab verir. Bu səbəbdən insanlar müxtəlif səbəblərdən öz ölkələrini tərk edib Avropa, ABŞ və Kanada istiqamətində yola çıxırlar. Nəticədə miqrant və miqrasiya yolları, miqrasiya axınları daha çox həmin dövlətləri təyinat ünvanı kimi seçir. Trampın çıxışından belə bir nəticə çıxarmaq olar ki, əgər dövlətlər miqrant axınlarının miqyasının azaldılmasında maraqlıdırsa, onlar öz sosial siyasət və dəstək proqramlarını dayandırmalıdırlar. Bu proqramlar dayandırıldığı halda həmin ölkələr miqrantlar üçün cəlbedici olmayacaq".

Deputat qeyd etdi ki, miqrantların hüquqları eyni zamanda insan hüquqlarının tərkib hissəsi hesab olunur:

"İnsan hüquqlarına hörmət baxımından onların hüquqlarının təmin olunması istənilən sosial dövlətin əsas hədəflərindən biridir. Bu səbəbdən Avropa ölkələrində sosial dəstək proqramları mövcuddur və nəticədə miqrantlar da məhz bu dövlətlərə üz tutur. Bəzi ölkələrdə miqrantlardan başqa məqsədlər üçün də istifadə olunur. Məsələn, Kanadada əhalisi az olan şəhərlərə miqrantların köçürülməsi və həmin şəhərlərə cəlb edilməsi ilə bağlı proqramlar mövcuddur. Bu proqramlar iqtisadi potensialın artırılması baxımından təqdir olunur. Tramp isə miqrantlarla bağlı mövzularda çox həssaslıqla yanaşır. Həssaslıq dedikdə, ölkənin milli maraqlarından irəli gələn yanaşma nəzərdə tutulur. O hesab edir ki, miqrantlar ölkənin əmək bazarında gərginliyə səbəb olmamalı, əksinə fəaliyyətləri ilə müəyyən töhfə verməlidirlər".

Parlamentarinin sözlərinə görə, ABŞ ərazisində milyonlarla miqrant var və onların böyük bir qismi qanunsuz əsaslarla yaşayır, bu isə ölkənin təhlükəsizlik sisteminə təhdid kimi qiymətləndirilir.

"Buna görə də Trump administrasiyası qanunsuz miqrantların çıxarılmasını və miqrantların ölkədə qalmasının qanuni əsaslarının məhdudlaşdırılmasını təklif edir. Bu baxımdan ABŞ özü miqrantlarla bağlı daha kəskin siyasət yürütməklə yanaşı, digər inkişaf etmiş dövlətlərdən də eyni yanaşmanı tələb edir. Burada önə çıxan milli maraqlardır, Avropaya yönələn miqrantların maraqları ikinci planda qala bilər. Miqrantların kütləvi şəkildə yerləşməsi ölkənin demoqrafik durumuna, ictimai və siyasi mühitinə müxtəlif təsirlər göstərə bilər. Bəzi hallarda bu təsirlər müsbət ola bilər. Kanada nümunəsində bu aydın görünür. Bəzi hallarda isə mənfi nəticələr yaranır, məsələn, Fransanın cənub şəhərlərində miqrantların sıx kompakt yaşaması bir sıra problemlərə səbəb olur.

Dövlətdən dövlətə, dövlət başçısından dövlət başçısına situasiya dəyişə bilər. Önəmli olan odur ki, miqrantların hüquqları təmin olunmalıdır. İnsanlar yaxşı həyatdan qaçmır, onlar düşdükləri çətin vəziyyətdən çıxmaq üçün digər ölkələrə üz tutur. Qaçqın statusu şəxslərə dörd əsas səbəb üzərindən verilir. Məcburi köçkünlər isə ümumi dünya statistikasında daha az əks olunur. Ümumilikdə, həm əməkçi miqrantlarla, həm də qaçqınlarla bağlı vəziyyət geniş müzakirəyə açıqdır. Bu baxımdan ABŞ Prezidenti Donald Trampın verəcəyi qərarlar və tutacağı mövqe miqrasiya məsələlərində həlledici rol oynaya bilər", - deyə Azər Allahverənov yekunlaşdırdı.

Xədicə BAXIŞLI