Icma.az
close
up
RU
Piylənmə insanın gündəlik fəaliyyətinə zərər verən xəstəlik kimi müəyyən edilir

Piylənmə insanın gündəlik fəaliyyətinə zərər verən xəstəlik kimi müəyyən edilir

Icma.az, Azertag saytından verilən məlumata əsaslanaraq xəbər yayır.

Bakı, 31 yanvar, AZƏRTAC

Piylənmə uzun illərdir ki, Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatı (ÜST) tərəfindən xəstəlik kimi təsnif edilir. Lakin bu təsnifatın nə dərəcədə adekvat olduğu ilə bağlı elmi müzakirələr davam edir. Qlobal sağlamlıq ekspertləri piylənmənin diaqnostik meyarlarının yenidən nəzərdən keçirilməsinin vacibliyini vurğulayırlar. Xüsusilə, bədən kütləsi indeksinin (BMI) piylənmənin yeganə göstəricisi kimi istifadəsinin qeyri-dəqiqliyi diqqət mərkəzinə çəkilir. “The Lancet Diabetes & Endocrinology” jurnalında dərc olunan hesabatda 60-a yaxın mütəxəssis piylənmənin yeni klinik tərifini və diaqnostik meyarlarını irəli sürüb.

AZƏRTAC “Science News” saytına istinadla xəbər verir ki, tədqiqatçılar piylənməni “artıq bədən yağının insanın toxumalarına, orqanlarına və ya gündəlik funksional fəaliyyətinə zərər verdiyi xəstəlik” kimi müəyyən edirlər. Bununla yanaşı, yeni konsepsiya preklinik piylənmə anlayışını da təqdim edir. Bu termin artıq bədən yağının hələ orqanlara və toxumalara təsir etmədiyi, lakin diabet, bəzi xərçəng növləri və digər xəstəliklərin inkişaf riskini artırdığı hallara aiddir.

London Kral Kollecinin piylənmə üzrə tədqiqatçısı Françesko Rubino yeni yanaşmanın vacibliyini vurğulayıb: “Biz fundamental dəyişikliyə çağırırıq. Dünyada təxminən 1 milyard insan piylənmədən əziyyət çəkir və bu problemin diaqnostikasındakı qeyri-dəqiqlikləri görməmək mümkün deyil”.

Hazırda həkimlər piylənməni BMI göstəricisinə əsasən müəyyən edirlər. ÜST-ün təsnifatına görə, BMI göstəricisi 30 və ya daha yüksək olan insanlar piylənmə kateqoriyasına aid edilir (Asiya əhalisi üçün bu hədd 27,5-dir). Lakin BMI bədən yağının paylanmasını və ya sağlamlığa təsirini əks etdirmir. Yeni hesabatda qeyd olunur ki, BMI təkbaşına piylənmənin diaqnostikası üçün kifayət deyil. Bunun əvəzinə bel ətrafı, bel-aşağı hissə nisbəti və ya bel-boy nisbəti kimi göstəricilərin də nəzərə alınması tövsiyə olunur. Xüsusilə, qarın hissəsində toplanan piylər mühüm orqanlar üçün daha böyük risk daşıya bilər. Bununla yanaşı, bədən quruluşunun skan edilməsi və yağ kütləsinin birbaşa ölçülməsi də alternativ diaqnostik metodlar kimi irəli sürülür. Bundan əlavə, klinik piylənmə diaqnozu üçün yalnız bədən ölçüləri deyil, həm də orqan və toxuma disfunksiyası əlamətləri nəzərə alınmalıdır. Mütəxəssislər böyüklər üçün 18, uşaq və yeniyetmələr üçün isə 13 simptom müəyyən ediblər. Bu simptomlar arasında yuxu apnesi, yüksək qan təzyiqi, diz ağrısı və gündəlik fəaliyyətlərdə çətinliklər xüsusi vurğulanır.

Piylənmə üzrə tədqiqatçı Fransisko Lopez-Jimenez yeni diaqnostik yanaşmanın klinisyenlərə müalicədən ən çox fayda görəcək insanları müəyyənləşdirməyə kömək edəcəyini bildirir. Xüsusilə, piylənməyə qarşı GLP-1 tipli dərmanlar, bariatrik cərrahiyyə və həyat tərzi dəyişikliklərinin yüksək maliyyə yükü nəzərə alındıqda, daha dəqiq diaqnostikanın əhəmiyyəti artır. F.Lopez-Jimenez piylənmənin preklinik mərhələsinin necə qəbul olunacağı ilə bağlı narahatlığını ifadə edir. O bildirir ki, əgər preklinik piylənmə diaqnozu həmin şəxslərə daha az tibbi müdaxilə edilməsinə səbəb olarsa, bu, ciddi səhiyyə problemlərinə yol aça bilər: “Bir vəziyyəti preklinik adlandırdığımız zaman ehtiyatlı olmalıyıq. Əgər bu, daha az diqqətə və nəticə etibarilə daha az müalicəyə səbəb olarsa, narahatlıq doğuracaq bir hal olar”.

Boston Massaçusets Ümumi Xəstəxanasında və Harvard Tibb Məktəbində piylənmə üzrə mütəxəssis Fatima Kody Stanford isə preklinik piylənmənin səhiyyə sığorta sistemində necə qarşılanacağı ilə bağlı çətinliklər ola biləcəyini vurğulayır. O qeyd edir ki, əvvəllər bu anlayış rəsmi olaraq tanınmırdı, lakin yeni yanaşma piylənmənin erkən mərhələdə idarə olunmasına kömək edə bilər. Yeni diaqnostik yanaşmaların klinik praktikada tətbiq edilib-edilməyəcəyi hələ ki, səhiyyə sistemlərinin və fərdi həkimlərin qərarına bağlıdır. Bununla belə, qlobal perspektivlər və piylənmənin daha dəqiq diaqnostikasına olan artan maraq bu dəyişikliklərin qəbul olunmasını təşviq edə bilər.

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:96
embedMənbə:https://azertag.az
archiveBu xəbər 31 Yanvar 2025 08:39 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see238

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see228

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see172

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see166

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see150

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see146

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see139

Qızıl altı min dollara qədər bahalaşa bilər

18 Oktyabr 2025 15:58see135

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see135

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see134

Azərbaycanın “AI 92” markalı benzini idxal və ixrac etdiyi ölkələr SİYAHI

18 Oktyabr 2025 17:24see125

Yəmən sahillərində tanker partladı: 24 ekipaj üzvü...

19 Oktyabr 2025 01:17see124

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see123

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see122

Yer kürəsində oktyabr ayının üçüncü maqnit qasırğası başlayıb

19 Oktyabr 2025 04:50see121

Netanyahudan Rəfah keçid məntəqəsinin açılması barədə məlumata REAKSİYA

19 Oktyabr 2025 00:16see121

Həkimlər soyuq mövsümdə immuniteti gücləndirməyin yollarını açıqlayıblar

19 Oktyabr 2025 07:43see121

Əməliyyat otaqlarında niyə yalnız yaşıl və mavi geyimlərə icazə verilir?

19 Oktyabr 2025 04:05see120

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see119

Ferhat Göçer Bakıda!

18 Oktyabr 2025 17:07see119
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri