Qardaşlığın yeni formatı: Zəlzələdən sonra formalaşan strateji yaddaş

Dövlətlərin və xalqların münasibətləri bəzən birgə maraqlardan, bəzən də ortaq təhdidlərdən doğur. Amma bəzi münasibətlər var ki, ortaq ağrıdan güc alır, travmadan tarix yaradır.

2023-cü ilin fevralında Türkiyənin cənubunda baş verən dağıdıcı zəlzələ, təkcə fiziki dağıntılar deyil, həm də emosional və siyasi rezonans doğuran bir dönüş nöqtəsi oldu. Və bu dönüş nöqtəsində Azərbaycan-Türkiyə münasibətləri təkcə diplomatik ifadələrlə deyil, konkret addımlarla dərinləşdi.

Azərbaycan prezidenti İlham Əliyevin səsləndirdiyi “bu faciəni öz faciəmiz kimi qəbul etdik” fikir, əslində, diplomatik ritorika deyil - xalq yaddaşına yönəlik strateji mesajdır. Bu cümlə təkcə empatiya deyil, kollektiv travmanın kollektiv yaddaşa çevrilməsi prosesinin göstəricisidir. Yəni iki xalq artıq bir-birinin acısında yalnız psixoloji iştirakçı deyil, tarixi tərəfdaşdır.

Azərbaycanın zəlzələ bölgəsinə axtarış-xilasetmə qrupları göndərməsi, on minlərlə insanın yardım mərkəzlərinə axın etməsi və nəhayət, “Azərbaycan” məhəlləsinin tikilib istifadəyə verilməsi, münasibətlərin “soft power” mərhələsindən “smart power” mərhələsinə keçdiyini göstərir. Yəni bu münasibətlər artıq emosional təməllərlə yanaşı, strateji dayanıqlılıq da qazanır.

Bu gün zəlzələ bölgəsində on minlərlə insan yeni mənzillərdə yaşayırsa, bu, təkcə Türkiyənin daxili gücünün və dövlət nizamının nəticəsi deyil, həm də Türkiyə–Azərbaycan strateji birliyinin ortaq uğurudur. Prezidentin “bu güc Ərdoğanın xalqına bağlılığının göstəricisidir” fikri, eyni zamanda həmin bağlılığın diplomatik sərhədləri aşaraq digər qardaş ölkələrə də sirayət etdiyini göstərir.

Beləliklə, Kahramanmaraşda inşa edilən yaşayış kompleksi sadəcə bir sosial layihə deyil, qardaşlıqla kodlaşdırılmış bir siyasi simvoldur. Bu simvol təkcə bu günə yox, həm də gələcəyə mesaj verir: fəlakətlər keçicidir, amma bu birlik qalıcıdır.

Ruslan Zəngəzur