Icma.az
close
up
RU
Qulu Məhərrəmli: Media Savadlılığı sosial şəbəkələrdə və KİVdə davranış tərzini müəyyənləşdirir

Qulu Məhərrəmli: Media Savadlılığı sosial şəbəkələrdə və KİVdə davranış tərzini müəyyənləşdirir

Adelet.az saytından əldə olunan məlumata görə, Icma.az məlumat yayır.

Xəbər veridimiz kimi, bu gündən etibarən ölkədə “Media Savadlılığı” Həftəsinə start verilib.

Media Savadlılığı nə deməkdir? Media Savadlılığı üçün nə etməliyik? Axı bu Media Savadlılığı nə deməkdir?


“Media Savadlılığı” ilə bağlı Adalet.az-ın suallarını tanınmış telejurnalist və publisist, professor Qulu Məhərrəmli cavablandırır. Media eksperti bildirir ki, bu gün, əlbəttə ki, Media Savadlılığı informasiya işi sahəsində əsas trendlərdən biridir:”Biz savadlılıq deyəndə, adətən insanlar oxumaq, yazmaq qabliyyətini öyrənmək, məsələn tarix, fizika , riyaziyyat, informatika və sairi nəzərdə tutur. Bu istiqamət olaraq doğrudur. Amma media savadlılığı deyəndə birinci növbədə kütləvi informasiya vasitələrində, mediada yayılan məlumatları qiymətləndirmək səriştəsi nəzərdə tutulur.Yəni, insanların bəlli bir səviyyəsi olmalıdır ki, o, mediada yayılan məlumatları qiymətləndirə bilsin: Məlumat doğrudur, yalandır, nə məqsədlə yayılır, bunun mənbəyi necədir, nə dərəcədə mötəbərdir və sair.Ona görə də media məlumatlarının qiymətləndirilməsi media savadlılığının əsas məqsədidir”
Professor qeyd edir ki, media savadlılığı həmdə sosial şəbəkələrdə davranış tərzini müəyyənləşdirir:” Yəni, bunun üçün bizim media savadlılığını dərinləşdirməyə ona görə ehtiyacımız var ki, biz fərdi məlumatlarla sosial mediada yayılan məlumatları fərqləndirə bilək. Bir var, siz kiməsə mesaj yazırsınız, onu bir nəfər oxuyur, bir də var ki, sosial şəbəkədə status yazırsınız, onu 5 min, və yaxud 10 min nəfər görür, oxuyur. Ona görə də bunların arasındakı fərqi bilmək, informsiyanın ictimai arenaya çıxışının məsuliyyətini anlamaq, onunla necə davranmaq, necə yazmaq, necə ötürmək vəs. Bunlar hamısı media savadlılığının tərkib hissəsidir”.

Qulu müəllim “Media Savadlılığı”nın Avropada və Türkiyədə artıq 10 ildir var olduğunu  bildirir:” 10 ildir Avropada və qardaş Türkiyədə orta məktəblərdə dərs kimi keçirilir.  İnsanlar mətbuatda yayılan informasiyaları dəqiq qiymətləndirə bilsinlər, özlərinin dünya görüşlərini formalaşdıra bilsinlər deyə media savadlılığı tətbiq edilir. Çünki bu mümkünsüz bir işdir ki, biz media ilə bağlı hər hansı davranışı qiymətləndirə bilməyək. İndi bu gün qərbdə çap olunan kitabların əksəriyyəti media savadlılığına həsr olunub. Bununla bağlı yazılar yazılır, treninqlər keçirilir və KİV-in özündə media savadlılığı məsələsi ayrıca qoyulur. Bura medianın təsirini duymaq və qiymətləndirmək, məqsədyönlü kommunikasiya məlumatını araşdıra bilmək, media istehlakçısının ayrı bir auditoriya üçün media savadlılığının nə olduğunu anlatmaq və s. bunlar çox vacibdir. Ona görə bizdə də bununla bağlı artıq həm araşdırma işləri aparılır, həm elmi məqalələr yazılır. Hətta bununla bağlı dissertasiya da yazılır. Ona görə, indiki həyatımızda bu məsələdən bəhs etmək çox önəmlidir”.


Tanınmış jurnalist media savadlılığını 2 aspektindən yanaşmaq lazım oldunu da önə sürür: ““Media Savadlılığı” ilə bağlı 2 aspektdən danışmaq olar. Onun birincisi , ümumiyyətlə, xəbər istelakçısı, bizim məlumatı yönləndirdiyimiz auditoriyaya verdiyi məlumatı dəyərləndirə bilməlidir.Bununla bağlı danışdıq.
İkincisi isə medianın özündə- KİV-də media savadlılığının tətbiqidir. İkinci jurnalistlərin - medianın özündə savadlılıq isə bu artıq, əlbəttəki, peşə məsələləri ilə birbaşa bağlıdır: “Biz xəbəri necə yazmalıyıq, xəbərin suallarına dəqiq necə əməl etməliyik, araşdırma aparırıqsa, mənbələrlə necə işləməliyik?Bunlar önəmlidir. Xüsusən, konfliktli məsələrdən yazırıqsa, tərəflərin hamısının mövqeyini verməliyik. Bunlar bir başa media peşəkarlığı, jurnalist peşəkarlığı ilə bağlı olan məsələlərdir ki, biz burda həm tələb olunan peşəkarlıq standarlarını gözləməliyik, həm etik qaydaları gözləməliyik, həm hüquqi aspektləri dəqiq öyrənməliyik . Məhz bu nüansların köməkliyi ilə məlumatlarımıza müəlyyən bir keyfiyyət aşılamalıyıq. Media savadlılığı bu baxımdan bu sadaladıqlarımızı özündə ehtiva edir.

Qeyd edək ki, Medianın İnkişafı Agentliyinin (MEDİA) təşkilatçılığı, aidiyyəti dövlət və özəl qurumların, akademik müəssisələrin, media və vətəndaş cəmiyyəti institutlarının tərəfdaşlığı ilə 16-22 dekabr tarixlərində keçiriləcək həftə çərçivəsində maarifləndirmə tədbirlərinin həyata keçirilməsi mediada və sosial şəbəkələrdə media kampaniyalarının icrası, podkastların yayımı, Bakı və regionlarda fərqli hədəf qruplarına yönələn təlimlərin, həmçinin vebinar və mediaturların təşkili, “ASAN Radio”da “Smart Media” layihəsinin icrası, media və kommunikasiya istiqamətini tədris edən akademik heyət üçün TOT proqramlarının keçirilməsi, ”medialiteracy.media.gov.az” platformasında onlayn kursun istifadəyə verilməsi, ənənəvi “Media Savadlılığı” Konfransının təşkili nəzərdə tutulur. 
Əntiqə Rəşid

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:114
embedMənbə:https://adalet.az
archiveBu xəbər 16 Dekabr 2024 15:22 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Məhkəmədə Ermənistan vətəndaşlarının cinayət xarakterli məlumatlar tədqiq olunub FOTO

17 Oktyabr 2025 20:37see248

TƏCİLİ: Metroya giriş bağlandı Nə baş verir?

19 Oktyabr 2025 04:03see216

Stəndapçı: “Uill Smit bacarmasa, Yannik Sinner rolunu oynamağa hazıram” FOTO

18 Oktyabr 2025 03:13see202

Ramiz Mehdiyev İlham Əliyevə qarşı sui qəsd PLANLAŞDIRIB Sensasion iddia

17 Oktyabr 2025 22:34see195

Pezeşkian bu türk ölkəsinə səfər edəcək

19 Oktyabr 2025 02:00see192

Trampdan sonra Vens də İsrailə gedir

18 Oktyabr 2025 16:58see164

ChatGPT yə verilməsi qadağan edilən 8 sual SİYAHI

18 Oktyabr 2025 02:52see150

Gürcüstandan çıxarılan Azərbaycan vətəndaşlarının sayı açıqlanıb

18 Oktyabr 2025 20:59see149

Pəncərələri qış rejiminə necə keçirtmək olar?

18 Oktyabr 2025 04:47see148

Məhkəmədə həmin məlumatlar da tədqiq olundu Fotolar

17 Oktyabr 2025 20:42see142

“Xocalı Balı” ilk dəfə bal yarmarkasında alıcılara təqdim olunub REPORTAJ

18 Oktyabr 2025 14:09see139

İlham Əliyevdən Xəzəryanı ölkələrə ÇAĞIRIŞ

18 Oktyabr 2025 10:48see136

Bakı metrosunda mübahisəli durum: gediş haqqı yenə dəyişəcək?

18 Oktyabr 2025 07:33see130

Çin polisinin ağıllı köməkçiləri: Təhlükəsizliyi robot itlər qoruyacaqlar

18 Oktyabr 2025 06:32see128

“Borussiya” yenə uduzdu

18 Oktyabr 2025 03:34see128

Neftinin qiyməti 1 dollar ucuzlaşdı

18 Oktyabr 2025 10:51see127

Tanınmış logistika şirkəti iflas etdi

18 Oktyabr 2025 03:04see127

Dabaq xəstəliyi Qaxda da təsərrüfat sahiblərini çıxılmaz vəziyyətə saldı

18 Oktyabr 2025 01:37see126

Prezident ailəsi Vatikan bağlarında Fotolar Video

18 Oktyabr 2025 04:14see125

Abakar Abakarov İstanbulda ölü tapıldı

18 Oktyabr 2025 19:41see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri