Icma.az
close
up
RU
Xəzər sularında “sakit savaş”: Rusiya və İranın birgə təlimi Bakıya mesajdır

Xəzər sularında “sakit savaş”: Rusiya və İranın birgə təlimi Bakıya mesajdır

Icma.az, Sherg.az saytına istinadən bildirir.

“Kreml göstərmək istəyir ki, Xəzər dənizi onun nəzarət zonasıdır və burada təhlükəsizlik arxitekturasını yenidən formalaşdırmaq gücündədir”



İyulun 21-dən etibarən İranla Rusiya arasında Xəzər dənizində birgə dəniz xilasetmə təlimləri (CASAREX 2025) keçiriləcək. “Təhlükəsiz və etibarlı Xəzər dənizi üçün birlikdə” şüarı altında baş tutacaq təlimdə ordu və SEPAH-ın Hərbi Dəniz Qüvvələrinin, İranın Polis Komandanlığının, Rusiya Hərbi Dəniz Qüvvələrinin və Xəzər dənizi ölkələrindən olan müşahidəçilərin iştirakı nəzərdə tutulub. Təlimin məqsədinin dəniz təhlükəsizliyini təşviq etmək, o cümlədən Xəzər dənizi ilə həmsərhəd ölkələrin hərbi-dəniz qüvvələri arasında qarşılıqlı əlaqələrini artırmaq olduğu deyilir.


Politoloq Turan Rzayev Sherg.az-a deyib ki, adı “xilasetmə” olsa da, CASAREX 2025 təlimləri hazırkı mərhələdə heç də sadə bir məsələ deyil. Ekspert vurğulayıb ki, Rusiya-Azərbaycan münasibətlərinin gərginləşdiyi, iki ölkə arasında güvənin ciddi şəkildə aşındığı bir dövrdə aydın məsələdir ki, bu, Kremlin Bakıya simvolik mesajıdır:

 "Məsələn, təlimlərdə "Xəzər dənizi ölkələrindən olan müşahidəçilərin iştirakı nəzərdə tutulub" deyərək Moskva diplomatik tərzdə “açıq qapı” mesajı verir. Yəni Bakı istəsə, təlimlərə qatıla bilər. Lakin digər tərəfdən bu ifadə qeyri-müəyyəndir və belə açıqlamalar həm hərbi təzyiq effekti yaradır, həm də iştirak etməyənləri təcrid olunmuş göstərmək məqsədi daşıyır. Rusiya ilə İranın Xəzər dənizində hərbi-təlim əməkdaşlığını gücləndirməsi, xüsusilə də Azərbaycanın bu prosesdə yalnız müşahidəçi statusunda yer alması, Moskva və Tehranın Bakıya dolayı şəkildə “siyasi xəbərdarlığı” kimi də oxuna bilər. İran detalı burada daha çox diqqət çəkir. Prezident İlham Əliyev III Şuşa Qlobal Media Forumu çərçivəsində İranın “Mehr” agentliyinə müsahibəsində deyib ki, Tehranla Bakı arasında münasibətlər çox yaxşı səviyyədədir, İranla münasibətlərimiz əladır və bu əlaqələr davam edəcək". İranla Azərbaycan arasında həqiqətən də son zamanlar normallaşma müşahidə edilir. Xüsusilə bu məsələdə Prezident Məsud Pezeşkianın həvəsli olması diqqət çəkir. Amma hər zaman dediyim kimi, İranda güc mərkəzi bir deyil. Ona görə daxili və xarici siyasət elə də sadə şərhlərlə izah edilə bilməz. Lakin məhz bu kontekstdə İranla birgə keçirilən CASAREX 2025 təlimi bir növ Moskvanın Bakıya cavabı kimi şərh edilə bilər".


Analitikə görə, Kreml göstərmək istəyir ki, Xəzər dənizi onun nəzarət zonasıdır və burada təhlükəsizlik arxitekturasını yenidən formalaşdırmaq gücündədir:

 "İran isə həm Zəngəzur dəhlizi məsələsində, həm də Azərbaycanın İsraillə münasibətlərinə görə Rusiyanın təsirinə tez düşə bilir. Moskva həm də demək istəyir ki, bu təlim sadəcə texniki əməkdaşlıq deyil, bölgənin iki narazı aktorunun Bakıya yönəlik dolayı koordinasiyasıdır. Son aylarda Rusiya rəsmilərinin, media və hərbi dairələrinin Azərbaycanla bağlı ritorikasında qabarıq şəkildə sərtləşmə müşahidə olunur. İstər Qərbə inteqrasiya cəhdləri, istərsə də Ukrayna məsələsində Bakının prinsipial və açıq mövqeyi Kremlin narazılığını artırıb. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin yenə III Şuşa Qlobal Media Forumunun iştirakçıları ilə görüşündə ukraynalı jurnalist Dmitri Qordonun sualını cavablandırarkən “Ukrayna xalqına məsləhətim budur ki, heç vaxt işğalla barışmayın” deməsi Rusiyanın siyasətinə birbaşa zərbə kimi qəbul olundu. Moskva üçün bu, Azərbaycan tərəfindən Ukraynaya mənəvi və siyasi dəstəyin açıq şəkildə nümayişidir. Əslində, məsələ müəyyən mənada belədir. Rusiya ilə müharibə vəziyyətində olan bir dövlətə bu şəkildə açıq çağırış etmək, Bakının daha əvvəl ehtiyatla saxladığı balansın dəyişdiyini göstərir. Şübhəsiz, hazırda CASAREX 2025 təlimi Azərbaycan və onun müttəfiqləri tərəfindən diqqətlə izlənilir. Rəsmi Bakı belə addımlara qarşı çox vaxt səbirli və diplomatik ritorika ilə cavab verir. Amma bu, yaranan riskləri görmədiyi və ya buna qarşı cavab planlarının olmadığı mənasına gəlmir. Əksinə, Azərbaycan Xəzər dənizində sabitliyin zərər görməsini istəmir, lakin balansın pozulmasına da razı ola bilməz".


T.Rzayev vurğulayıb ki, Rusiya Azərbaycanın tək qalması təsəvvürünü yaratmağa çalışır: 

"Təlimdə Qazaxıstanla Türkmənistanın iştirak forması və səviyyəsi də buna işarədir. Yəni Moskva göstərmək istəyir ki, Xəzərdə “birlik” var və orada Azərbaycan marjinal görünür. Bakı buna cavab olaraq Türkiyə ilə strateji koordinasiyanı artıra bilər. Çünki Ankara üçün də Xəzərin sabitliyi önəmlidir. Türk Dövlətləri Təşkilatının genişlənməsi və Orta Dəhliz layihələrinin uğuru məhz bu bölgədəki sabitliyə bağlıdır. Türkiyə həm NATO üzvü, həm də Türk dünyasının aparıcı gücü kimi Rusiya-İran tandeminin bu cür təlimlərinə laqeyd qala bilməz.

Ankaranın cavabı birbaşa hərbi ola bilməz, amma Xəzər dənizində Bakı ilə ikitərəfli hərbi-texniki əməkdaşlığı gücləndirə, ortaq manevrlər planlaya bilər. Daha dəqiq desək, Xəzər dənizində Azərbaycanın Türkiyə ilə birgə 2021-ci ilin sentyabrında keçirilən “Sarsılmaz qardaşlıq – 2021” təlimlərinə bənzər bir hərbi təlim keçirməsi mümkündür. Hətta vəziyyətdən asılı olaraq Türk F-16-ları da təlimlərdə iştirak edə bilər. Bu həm Tehrana, həm də Kremlə effektiv bir cavab olar. Həmçinin Azərbaycan uzun müddət Xəzər dənizini qeyri-NATO, qeyri-baza bölgəsi kimi qorumağa çalışıb. Lakin Rusiya və İranın bu formatda təlim keçirməsinə cavab olaraq Bakı da bu və ya başqa formada gələcəkdə digər aktorların da hərbiləşmə niyyətlərini legitimləşdirə biləcəyi mesajını verməlidir. Bu istiqamətdə ABŞ, Çin və NATO rəsmiləri ilə fərqli formatlarda görüşlər keçirilə bilər. CASAREX 2025 təlimləri, Kremlin Bakı ilə bağlı artan narazılığının bölgədə fiziki gücə çevrilmə ehtimalının ilk zəif siqnalıdır. Lakin bu da Bakının gözünü qorxutmaq üçün kifayət deyil. Azərbaycan daha çevik, ağıllı və möhkəm ittifaqlarla mövqeyini möhkəmləndirib. Bu mənada Prezident Əliyevin “heç vaxt işğalla barışmayın” çağırışı təkcə Ukraynaya yox, əslində, Rusiya təsirində olan, ondan çəkinən ölkələrə bir xatırlatmadır". 

Hadisənin gedişatını izləmək üçün Icma.az saytında ən son yeniliklərə baxın.
seeBaxış sayı:61
embedMənbə:https://sherg.az
archiveBu xəbər 22 İyul 2025 10:47 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

İran mollasını Allahdan üstün tutanlar Düşmənçiliyin arxasında şəxsən Xamenei durur

22 İyul 2025 00:23see211

Alimlər neandertalların daha bir sirrini açıblar

21 İyul 2025 23:15see193

Ekspert: Alıcı yalnız zahiri görünüşə aldanmamalı, mənzilin texniki sistemlərinin keyfiyyətinə xüsusi diqqət yetirməlidir

21 İyul 2025 19:28see154

Real Madrid 9 il sonra ilk dəfə klub qaydalarını pozdu

21 İyul 2025 19:42see149

Rusiyadan Aİ yə ÇAĞIRIŞ: Nobel Sülh Mükafatı Vladimir Putinə verilsin

21 İyul 2025 17:20see141

Dünyanın ən qeyri adi yeməkləri dadına baxmaq üçün növbəyə duranlar

21 İyul 2025 22:31see135

Ayda yaşam ümidi: Torpağı “sıxıb” oksigen çıxaracaqlar

21 İyul 2025 15:29see133

Rusiya neftin qiymətinin tavanına görə milyardlarla itirir

22 İyul 2025 00:25see129

Məşhur futbolçu turist qadını stulla vurdu VİDEO

22 İyul 2025 00:22see128

Qonşunun toyuğu qaz görünər Fuad İSLAMZADƏ

22 İyul 2025 00:22see127

ABŞ Aİ ni Rusiyaya qarşı tariflərə qoşulmağa çağırdı

22 İyul 2025 01:39see126

Həmrəyliklə güclənən Azərbaycan Dövlət və diaspor birliyi

22 İyul 2025 00:22see126

Bəşər Əsəd Moskva küçələrində VİDEO

21 İyul 2025 21:57see125

Gömrükçülər vətəndaşın bahalı saatını OĞURLAYIB Şok iddia

21 İyul 2025 19:59see125

Saul Niqes Trabzonspor a keçmək imtina etdi Özündən küssün

21 İyul 2025 20:07see124

Xankəndi Zirvəsinin şifrələri Sülh, inteqrasiya və güc nümayişi

22 İyul 2025 00:21see123

Rusiyada avtobusun uçuruma yuvarlanması nəticəsində 14 nəfər ölüb

21 İyul 2025 02:29see122

Pınar da onun şirkətindən ayrıldı

22 İyul 2025 02:52see120

Heç vaxt bunu xiyar və pomidor turşusuna əlavə etməyin

21 İyul 2025 19:48see114

Hikmət Hacıyevin adından yayılan xəbər SAXTADIR!

21 İyul 2025 17:49see112
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri