Xroniki yuxusuzluq ürək xəstəlikləri, şəkərli diabet və demensiya riskini artırır

"Mayo Clinic" tərəfindən aparılan son araşdırma göstərib ki, xroniki yuxusuzluqdan əziyyət çəkən insanlarda kognitiv pozuntuların yaranma riski 40% artır. Lakin yuxusuzluğun təsirləri yalnız beyinlə məhdudlaşmır.

Bizimyol.info xəbər verir ki, yuxusuzluğun əsas simptomlarına yuxuya getməkdə çətinlik, gecə tez-tez oyanmaq, səhər çox erkən oyanmaq və yenidən yuxuya gedə bilməmək daxildir.

Yuxu bədənin bərpası və normal fəaliyyətini qorumaq üçün vacib olduğuna görə, onun xroniki çatışmazlığı hormonal disbalans, iltihabi proseslər və hüceyrə zədələnmələrinin yığılması ilə nəticələnir.

Bu da ürək-damar sisteminə əlavə yük yaradır, maddələr mübadiləsini pozur və immun sistemini zəiflədir.

Yuxu zamanı beyin gün ərzində yığılan toksinləri və maddələr mübadiləsi məhsullarını təmizləyir. Yuxunun çatışmazlığı bu prosesi pozur və Alzheimer xəstəliyi və digər demensiya növləri ilə əlaqəli olan zərərli zülalların yığılmasına səbəb olur. Bu isə yaddaş, planlaşdırma funksiyaları və hərəkətə cavabdeh olan beyin sahələrinin atrofiya olmasına gətirib çıxara bilər.

Xroniki yuxusuzluq stress hormonu olan kortizolun səviyyəsini yüksəldir və bədəni daim “vuruş və ya qaç” rejimində saxlayır. Bu, ürək döyüntüsünü və qan təzyiqini artırır, eyni zamanda damar divarlarında iltihab yaradır. Nəticədə ateroskleroz (damarların sərtləşməsi) inkişaf edir və infarkt, insult riski yüksəlir.

Yuxu çatışmazlığı təzyiqin gecə saatlarında təbii şəkildə enməsinin qarşısını alır. Bu isə ürək və damarların fasiləsiz olaraq yüksək rejimdə işləməsinə səbəb olur və hipertoniya (yüksək qan təzyiqi) üçün əsas risk faktoruna çevrilir.

Bundan əlavə, yuxusuzluq iştah hormonlarının fəaliyyətini pozur: aclıq hissini artıran qrelin hormonunun səviyyəsi yüksəlir, toxluq hissini verən leptin hormonunun səviyyəsi isə azalır. Eyni zamanda, beyində mükafat mərkəzləri zəiflədiyindən yüksək kalorili qidalara meyil artır.

Yuxu çatışmazlığı insulinə qarşı həssaslığı da azaldır, bu isə insulinə müqavimət yaradır və mədəaltı vəzə əlavə yük salır. İnsulinin xroniki şəkildə pozulması 2-ci tip şəkərli diabetin inkişaf riskini artırır.

Yuxu həm də immun sisteminin fəaliyyəti üçün vacibdir, çünki bu zaman sitokinlər və immun hüceyrələr yaranır. Yuxunun azlığı bu hüceyrələrin effektivliyini azaldır, xroniki iltihab yaradır, infeksiyalara qarşı həssaslığı artırır və xəstəliklərdən sonra bərpanı ləngidir. Eyni zamanda, peyvəndlərin təsirini də zəiflədir.

Qadir, Bizimyol.info