Yayın gözəllikləri və təhlükələri: xərçəng riski var ARAŞDIRMA

Sintetik liflərdən (nailon, polyester, spandex və s.) tikilmiş bikini və mayo geyimləri qıcıqlandırıcı maddələr mənbəyi ola bilər. Əksər hallarda allergik reaksiya lifin özündən yox, ona əlavə edilən rəngləyici, lateks və ya kimyəvi qatqılardan yaranır. Məsələn, lateks köpüyü və polyester liflər ekzema (dermatit) xəstəliyi olan insanlarda dərhal reaksiya yarada bilir. Amerikalı alimlər bildirir ki, təxminən 1–2% insan lateksə qarşı həssasdır.

Lent.az bu mövzu ilə bağlı araşdırmanı sizə təqdim edir:

Dəri və kosmetika mütəxəssisləri qeyd edir ki, sintetik parça daha çox dəri sürtünməsinə səbəb olaraq kontakt dermatitini artırır. Xüsusilə dar və rəngli bikinilərdə geyimlə dəri arasındakı sürtünmə və tərləmə həssaslıq yarada, piqment ləkələrinə, qızartıya və qaşınmaya səbəb ola bilər. Tədqiqatlara görə, bu cür tekstil dermatiti qadınlarda kişilərə nisbətən daha tez-tez rast gəlinir. Qadınların daha sıx qıyılmış, rəngarəng parçalı geyimlərdən istifadə etməsi bunun əsas səbəbi sayılır. Allergik reaksiyalardan qaçınmaq üçün təbii pambıq, kətan kimi nəfəs alan materiallardan hazırlanan mayo və bikinilər seçmək, yeni geyimləri ilk istifadə öncəsi yaxşıca yumaq məsləhət görülür.

Bikinidə günəşlənərkən hansı SPF məsləhət görülür?

Günəşli havalarda bikinidə uzanarkən qoruyucu krem çox önəmlidir. Dermatoloqlar ən azı SPF 30 və ya daha yüksək faktorlu günəş kremləri tövsiyə edir. SPF 30 dəriyə düşən UVB şüalarının təxminən 97%-ni bloklayır, SPF 50 isə təxminən 98%-ni. Günəşin intensivliyinə görə ümumiyyətlə SPF 30–50 arasında krem seçilməlidir; çox güclü günəşdə (məs., saat 11:00–15:00 arası) SPF 50 və üzərində istifadə daha məqsədəuyğundur. Krem üzünüzü, boynunuzu, qulaqlarınızı və günəşdən qorunmayan bütün bədən hissələrini əhatə etməlidir. Kremi çöldə olmağa başlamazdan 15–20 dəqiqə əvvəl quru dəriyə sıxmaq, hər iki saatdan bir və hovuzdan, dənizdən çıxdıqdan sonra yeniləmək lazımdır. Bu tədbirlər dərinin ləkələnmə və xərçəng riskini azaltmağa kömək edəcək. Zirvəyə yaxın saatlarda güclü günəş altında SPF 30+ günəş kremi çəkmək vacibdir – ekspertlər spf30-dan aşağı kremlərin kifayət qədər qoruma vermədiyini bildirirlər.

Nəm bikini ilə uzun müddət qalmaq nəyə səbəb olur? - dəri problemləri

Uzun müddət nəm mayo və bikini geymək dəri üçün ciddi problemlər yarada bilər. Yığılmış namoist mühit göbələk (məs., Candida) və bakteriya çoxalmaları üçün münbit şərait yaradır. Belə vəziyyətdə xüsusilə qadınlarda vaginal göbələk infeksiyası (“mantar”) riski xeyli artır. Onurğa və belaltı nahiyələrdə, qulaq diblərində, ayaq barmaqları arası kimi quru və hava keçirməyən nahiyələrdə göbələk və “yastı qabırğa” (jock itch) infeksiyası da ortaya çıxa bilər. Həmçinin nəmlik səbəbindən dəri sərt sürtünməyə açıq olur; bu, bikini kənarlarında və qanad altı kimi yerlərdə sürtünmə-qızartı və qaşınma (chafing) yaradır. Eyni zamanda, nəm örtük sidik yolu infeksiyasının yaranma riskini bir qədər artırır.  Ümumi tövsiyələrə görə, su altından çıxdıqdan dərhal sonra nəm bikinidən çıxmaq, tez qurulanmaq və gigiyena şəraitini qorumaq lazımdır.

Çimərlikdən sonra dərhal duş: dəridə infeksiya riski

İsti havada dəniz və qumlu çimərlikdə əylənəndən sonra duşa girmək dəri üçün çox önəmlidir. Dənizdən və ya hovuzdan sonra bədəndə qalan duz, qum və kimyəvi maddələr dərini qurudar və qaşınma yaradar. Üstəlik, qum və suyun içində çoxalma qabiliyyətli stafilokokk kimi bakteriyalar çimərlikdə tapıla bilər. Məsələn, araşdırmalar ABŞ çimərliklərində qum nümunələrinin 53%-ində stafilokokk, 2.7%-ində MRSA (antibiotiklərə davamlı ştama) bakteriyası tapıldığını göstərir. Bu səbəbdən çimərlikdən sonra ən qısa müddətdə təmiz su ilə yuyunmaq tövsiyə olunur. Tədqiqatlar sübut edir ki, dəniz suyu dərinin qoruyucu mikrob florasını zəiflədib patogen bakteriyaların dəridə qalmış qalmasına səbəb olur – vaxt keçdikcə dəri infeksiyası riski artır. Duş qəbul etdikdən sonra yumşaq sabun və neytral pH-lı yuyucu vasitə ilə bədəni yumaq, daha sonra nəmləndirici krem sürtmək dərini sakitləşdirir və infeksiya riskini azaldır. Dənizdən və ya hovuzdan sonra dərhal duş qəbul etmək dəri üçün faydalıdır – su və qumda qala biləcək bakteriyalar (məs., stafilokokk) dəridə infeksiya törədə bilər.

Xlorlu hovuz suyundan sonra dəriyə qulluq

Hovuzda üzdükdən sonra duş qəbul etmədən evə qayıtmaq dərini qurudur və qıcıqlandırır. Xlorlu su dərinin təbii yağlarını yuyur, buna görə çimmə zamanı dəridə qızartı, qaşınma yarana, ekzema halları ağırlaşa bilər. Dəri quruduğu üçün atopik dəriyə malik insanlar hovuz sonrası daha çox qaşına bilər. Buna görə hovuzdan çıxdıqdan dərhal sonra baş-başa hərarətli su ilə duş alın, üz və bədən üçün yumşaq təmizləyici istifadə edin. Sonra bol nəmləndirici krem və ya bədən losyonu çəkin; xüsusilə kortizonlu müalicədən sonra belə, qıcıqlanmış dəri üçün kalamin losyonu kimi sakitləşdirici məhsullar kömək edir. Dəri mütəxəssisləri bildirir ki, hovuzdan əvvəl dərini su ilə islatmaq və suya davamlı günəş kremi çəkmək xlorun mənfi təsirini azaldır, hovuzdan sonra isə duş alıb bol nəmləndirmək vacibdir.

UV şüaları və dəri ləkələnməsi/xərçəng riski

Bədən hissələri (üz, qol, sinə, ayaqlar və s.) birbaşa günəşə məruz qalır. Ultrabənövşəyi (UVA və UVB) şüalar dəridə piqment ləkələri, erkən qocalma, qırışlar yaradır, həmçinin dəri xərçənginə səbəb olur. Məsələn, dermatoloqlar qeyd edir ki, hətta pəncərə şüşəsindən keçən UVA şüaları da dəriyə ziyan verə bilər. Hər gün açıq səmasız hava şəraitində SPF 30+ günəş kremi istifadə etmək vacibdir; xüsusilə istilik və UV indeksinin yüksək olduğu vaxtlarda (səhər 10-dan axşam 4-dək) əhatəli qoruyucu tədbirlər – geyim, şlyapa və krem – alınmalıdır. Çünki orqan sağlamlığı üçün gərəkli günəş şüaları belə, qoruyucu tədbirlərsiz xərçəng riskini artırır.