Feminizm ədəbiyyatın ən qatı düşmənidir Markesi yumruqlayan

Nobel mükafatı laureatı, Latın Amerikası ədəbiyyatının nüfuzlu simalarından biri – Mario Varqas Llosa 89 yaşında vəfat edib. O, 1960–70-ci illərin Latın Amerikasında başlayan "boom" cərəyanının sonuncu böyük nümayəndəsi hesab olunurdu.

Modern.az xatırladır ki, 1936-cı ildə Perunun Arequipa şəhərində doğulan Varqas Llosanın həyatı uşaq yaşlarından sarsıntılarla dolu olub. Valideynlərinin ayrılması, Boliviyada keçən uşaqlıq illəri və 10 yaşında yenidən Peruyə qayıdışı onun gələcək yaradıcılığına dərin izlər buraxıb. Cəmi 16 yaşında ilk pyesini yazıb.

Yazarın 1962-ci ildə nəşr edilən ilk romanı - “Qəhrəmanın zamanı” Peru hərbi məktəblərində baş verən korrupsiya və zorakılıqlara toxunduğu üçün mübahisələrə səbəb olmuşdu. Kitabın prototipi olan Leoncio Prado Hərbi Akademiyası əsərin 1000 nüsxəsini öz ərazisində yandırmaqla etirazını bildirmişdi.

Əvvəllər sol ideologiyalara simpatiya bəsləyən Varqas Llosanın fikirlərində zamanla dəyişiklik olub və 1990-cı ildə mərkəz sağ “Demokratik Cəbhə” blokundan Peru prezidentliyinə namizədliyini irəli sürüb. O, seçkilərdə rəqibi Alberto Fujimoriyə uduzub.

Öncədən Fidel Kastro rejimini dəstəkləyən yazıçı 1971-ci ildə şair Heberto Padillanın həbsi ilə bu fikrindən daşınıb və kommunist ideologiyalara tənqidi yanaşmağa başlayıb.

2010-cu ildə Nobel Ədəbiyyat Mükafatına layiq görülən Varqas Llosa Qabriel Qarsia Markesdən sonra bu şərəfə nail olan ilk cənubi amerikalı yazıçı idi. Nobel Komitəsi onun "fərdin müqaviməti, üsyanı və məğlubiyyəti" mövzularına toxunmasını və siyasi-ictimai güc strukturlarını təhlil etməsini yüksək qiymətləndirmişdi.

Buna baxmayaraq, Llosa son illərdə verdiyi bəzi açıqlamalarla tənqid obyektinə çevrilmişdi. O, 2018-ci ildə feminizmi "ədəbiyyatın ən qatı düşməni" adlandırması və 2019-da jurnalist ölümlərinin artmasını “azad medianın nəticəsi” kimi təqdim etməsi ilə gündəmi zəbt etmişdi.

Varqas Llosanın Markeslə davası da ədəbiyyat camiəsində ən çox müzakirə olunan mövzulardandır. O, 1976-cı ildə Mexiko şəhərində keçirilən bir tədbirdə Varqas Markesin sifərinə yumruqla zərbə endirib və onun gözünün altını göyərdib. Onlar uzun illər dost olsa da, bu dava onların dostluğunun sonu olub.

Hadisənin səbəbləri barədə müxtəlif versiyalar mövcuddur. Bəzi mənbələrə görə, Llosanın həyat yoldaşı Patrisia ilə yaşadığı ailəvi problemlər və Markesin bu məsələyə müdaxiləsi qarşıdurmaya səbəb olub.​ Digər versiyalara görə, onlar arasında fikir ayrılığı Kuba rejimi və Fidel Kastroya münasibətlərinə görə yaranıb. Hər iki yazar hadisənin səbəbləri barədə ictimaiyyətə açıqlama verməkdən imtina edib. Varqas Markesin ölümündən sonra da bu mövzu barədə danışmayacağını bildirib.

2015-ci ildə 50 illik həyat yoldaşını tərk edən Llosa daha sonra ispaniyalı aparıcı İsabel Preysler (Enrike İqlesiasın anası) ilə münasibət qurub.