İranın ən uzun gecə ənənəsi olan Sebi Yelda nədir? Sebi Yelda günü nə etməli?

Şeb-i Yelda sevgi, ümid, birlik və yenilənmə ilə dolu bir bayramdır. Müasir dünyada hələ də İran, Əfqanıstan və Tacikistan kimi ölkələrdə coşqu ilə qeyd olunur və UNESCO-nun Qeyri-Maddi Mədəni İrs Siyahısındadır. Bu gecəni xüsusi edən təkcə ənənəvi yeməklər və rituallar deyil, həm də birlikdə olmaqdan və həyatı qeyd etməkdən gələn mənəvi zənginlikdir.

Gununsesi.info xarici mediaya istinadən xəbər verir ki, Şeb-i Yelda (Yelda Gecəsi) Fars mədəniyyətində və Orta Asiya adət-ənənələrində ilin ən uzun gecəsi olan 21 dekabrda Qış Gündönümünü qeyd etmək üçün keçirilən xüsusi bir gecədir. “Şeb” farsca “gecə”, “Yelda” isə “doğum” deməkdir. Buna görə də Şeb-i Yelda “doğum gecəsi” və ya “işığın doğulduğu gecə” kimi şərh olunur. Yelda gecəsi qədim İran mifologiyasında Mitranın (işıq tanrısı) doğulduğu hesab olunur . Qaranlıq gecədən sonra ilk işıq ümidi və həyatın davamını simvollaşdırır.

Ailələr və dostlar evdə böyük bir süfrə ətrafında toplaşırlar.

Şeirlər, hekayələr oxunur, nağıllar danışılır. Xüsusilə Hafiz Divanından şeirlər seçib mənalarını şərh etmək çox adi bir ənənədir.

Nar Yelda gecəsinin ən mühüm simvollarından biridir. Qırmızı taxıllar həyatın bolluğunu, sevgini və yenilənməni simvollaşdırır.

Qovun və qarpız sağlamlıq və xəstəliklərdən qorunma simvoludur.

Qışın soyuq günlərində yayın istisini və bolluğunu xatırlatdığı üçün bu meyvələr Yelda Gecə süfrələrinin vazkeçilməzdir.

Süfrədə hər zaman qoz, qoz, fındıq, badam, əncir və xurma kimi qəlyanaltılar var. Ağızı şirinləşdirmək və gələn ilin şirin olmasını təmin etmək üçün desertlər verilir.

Ənənəvi olaraq Hafiz Divanından bir səhifə təsadüfi açılır və nəticədə yaranan şeir gələcək haqqında peyğəmbərlik kimi yozulur. Bu, həm mistik, həm də əyləncəli bir ritual olaraq edilir.

Şamların və odların yandırılması qaranlığa qalib gəlməyi simvollaşdırır. Atəş işığı və istiliyi təmsil edir. Bəzi adət-ənənələrdə odun ətrafına toplaşmaq da qədim ayinlərdəndir.

Orxan Saffari

Gununsesi.info