Qəhvədən sonra beyin yuxuda belə tam dincəlmir Alimlərdən xəbərdarlıq

Beynəlxalq alimlər qrupu müəyyən edib ki, kofein yuxu zamanı belə beynin elektrik aktivliyinə təsir edir. Kofein qəbulundan sonra beyin yuxuda daha "oyaq" və dinamik olur – bu təsir xüsusilə gənclərdə və yuxunun dərin mərhələsində özünü göstərir. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, araşdırmanın nəticələri "Communications Biology" (ComBiology) jurnalında dərc olunub.

Kofein dünyanın ən geniş yayılmış psixoaktiv maddəsidir. O, qəhvə, çay, şokolad, qazlı içkilər və bəzi dərmanlarda mövcuddur. Məlumdur ki, kofein gün ərzində beyində yığılan və yuxululuq hissi yaradan adenozin reseptorlarını bloklayır. Lakin indiyədək onun gecə – beynin dincəlməli və bərpa olunmalı olduğu vaxt – fəaliyyəti üzərindəki təsiri kifayət qədər öyrənilməmişdi.

Tədqiqat çərçivəsində alimlər 40 yetkin şəxsi yuxu laboratoriyasında müşahidə ediblər. Hər iştirakçı iki gecə burada qalıb: birində kofein (təxminən iki fincan qəhvəyə bərabər doza), digərində isə plasebo qəbul edilib. Yuxu zamanı beyin aktivliyi elektroensefaloqrafiya (EEQ) ilə qeydə alınıb.

Təhlil göstərib ki, kofeindən sonra yuxu zamanı beyindəki aktivlik adi ilə müqayisədə daha mürəkkəb və xaotik olub. Bu təsir əsasən yuxunun yavaş dalğalı (dərin) mərhələsində müşahidə edilib. Elektrik siqnalları daha az proqnozlaşdırılan və oyaqlıq halındakı fəaliyyətə bənzəyən bir xarakter alıb. Alimlər bu dəyişikliklərin "neyron oyanıqlığının" artmasına işarə etdiyini bildirir – sanki beyin tam olaraq "yuxu rejiminə" keçə bilmir.

Müəlliflər vurğulayır: insan kofeindən sonra yuxuya getsə belə, beyin tam dincəlmir. Yüksək aktivlik və mürəkkəb sinir siqnalları, yuxunun yaddaşın möhkəmləndirilməsi və emosiyaların tənzimlənməsi kimi bərpaedici funksiyalarına mane ola bilər.

Gələcəkdə alimlər kofeinin yuxusuzluq, təşviş pozuntuları və yaddaş problemləri olan insanlara təsirini də araşdırmağı planlaşdırırlar.

Aydın