Qərbi Azərbaycana qayıdışı kimlərinsə ərazi bütövlüyünə qəsd kimi təqdim etmək yanlışdır Deputat

"Prezidentin mədəni irs və qayıdış hüququ ilə bağlı beynəlxalq konfrans iştirakçılarına ünvanladığı müraciətindən də göründüyü kimi, Azərbaycan hazırkı Ermənistan Respublikası ərazisində vaxtilə yaşamış və öz dədə-baba torpaqlarına dönmək istəyən azərbaycanlıların geri qayıdış hüququnun bərpasını və təmin olunmasını tamamilə legitim hesab edir. Bu, bütün dünyada qəbul edilmiş normal praktika və beynəlxalq humanitar hüququn tələbidir".

Bunu Redaktor.az-a açıqlamasında Milli Məclisin deputatı Tural Gəncəliyev Prezident İlham Əliyevin “Mədəni irs və qayıdış hüququ: Ermənistandan didərgin salınmış azərbaycanlıların mədəni irsinin bərpası – ədalətə, barışığa və sülhə aparan yol kimi” mövzusunda III beynəlxalq konfransın iştirakçılarına müraciətindən danışarkən bildirdi.

O vurğuladı ki, insanların öz evlərinə, öz doğma torpaqlarına qayıtmasını kimlərinsə ərazi bütövlüyünə və ya suverenliyinə qəsd kimi təqdim etmək tamamilə yanlışdır:

"Əgər Ermənistandakı revanşistlər bunu belə şərh edirlərsə, deməli, onlar beynəlxalq humanitar hüquqa zidd mövqe sərgiləyirlər. Çünki hər bir insanın öz dədə-baba yurdunda yaşamaq, əgər oradan qovulubsa, ora geri dönmək hüququ var. Azərbaycanlılara məxsus mədəni, tarixi və dini irsin dağıdılması faktları da göz önündədir. Vaxtilə İrəvan şəhərində və digər azərbaycanlıların qurub-yaratdığı, yaşadığı ərazilərdə onlarla, yüzlərlə minarələr, məscidlər və digər tarixi-mədəni abidələr mövcud idi. Bu gün isə həmin abidələrin böyük əksəriyyəti yerlə-yeksan edilib. Biz nə deyirik? Deyirik ki, azərbaycanlıların mədəni və tarixi irsi bərpa edilsin, azərbaycanlılar öz torpaqlarına və mülkiyyətlərinə sahib çıxsınlar. Bu, beynəlxalq humanitar və insan hüquqları hüququnun əsas tələbidir. Buna qarşı revanşist dairələrin göstərdiyi müqavimət və məsələni təhrif edən şərhlər tamamilə qəbuledilməzdir. Əgər beynəlxalq hüququ legitim sayırıqsa, onun tələblərinin bərpasını da legitim saymalıyıq".

Millət vəkili qeyd etdi ki, Qərbi Azərbaycan İcmasının təmkinli, praqmatik, konstruktiv və diplomatik fəaliyyəti xüsusilə təqdirəlayiqdir.

"İcma sırf humanitar məsələlər çərçivəsində öz tələblərini irəli sürür. Hazırda yüz minlərlə azərbaycanlı var ki, Ermənistan ərazisindən qovulduqları torpaqları, evlərini, hətta daşına-kəsəyinə qədər xatırlayırlar. Bu yaddaş hələ də canlıdır və onu silmək mümkün deyil. Fiziki maneələrlə beynəlxalq humanitar hüququn qarşısını almaq mümkün olmayacaq və bu məsələ mütləq şəkildə öz həllini tapmalıdır. Çünki bu, dünyada geniş tətbiq olunan normal praktikadır və beynəlxalq hüquq bunu tələb edir. Beynəlxalq konfransın konstruktiv mühitdə keçməsi, səsləndirilən fikirlərin ədalətin, beynəlxalq hüququn və humanitar hüququn bərpasına çağırış etməsi də çox təqdirəlayiqdir. Bu çağırışlar o vaxta qədər davam etməlidir ki, azərbaycanlıların hüquqları tam təmin olunsun. Əks halda, bu tarixi ədalətsizliyin davam etməsi digər hallarda da pozulmuş hüquqların bərpasını çətinləşdirəcək. Bu, beynəlxalq humanitar hüququn böyük bir sınağıdır: Qərbi Azərbaycan İcmasının hüquqları bərpa olunmalıdır ki, dünyada bir daha belə ədalətsizliklər baş verməsin, insanlar öz evlərindən qovulmasın, mülkiyyət və geri qayıdış hüquqları pozulmasın".

Müsahibimiz bildirdi ki, Ermənistanda revanşist qüvvələr bu məsələni əsassız şəkildə qızışdırırlar.

"Müharibə və qarşıdurma axtaran qüvvələr üçün hər bir məsələ bəhanədir. Buna baxmayaraq, Qərbi Azərbaycan İcmasının konstruktiv və praqmatik mövqeyi onların revanşist narrativlərinə meydan vermir və icma öz legitim hüquqlarını tələb etməklə prinsipial mövqe nümayiş etdirir. Hamımız inanırıq ki, bu hüquqların təmin olunacağı gün gələcək. Əgər Ermənistan tərəfindən bu hüquqlar bərpa olunarsa, bu addım qarşılıqlı etimadın formalaşması, mədəni irsin bərpasına dair dialoqun güclənməsi və sülhə səmimi niyyətin göstərilməsi baxımından çox böyük töhfə olacaq. Bu, həm də Ermənistan-Azərbaycan münasibətlərinin köklü və birdəfəlik həllinə marağın real olduğunu göstərəcək. Belə bir addım atılacağı təqdirdə, qarşılıqlı etimad tədbirləri güclənəcək və münaqişədən qalmış ağır mirasın aradan qaldırılmasına şərait yaranacaq", - deyə Tural Gəncəliyev yekunlaşdırdı.

Xədicə BAXIŞLI