“Titan“ın son saniyələri: ilk dəfə olaraq ölümcül partlayışın səs yazısı yayımlanıb

"Titan"ın partlayış səsi faciə yerindən təxminən 1448 kilometr uzaqlıqda qeydə alınıb..."

"Titan" batiskafının  "Titanik"in qalıqlarına ekspedisiya zamanı baş verən faciəsi nəticəsində beş sərnişinin həyatını itirməsindən iki il sonra ABŞ-ın Milli Okean və Atmosfer Administrasiyası (NOAA) ilk dəfə olaraq fəlakət anının səs yazısını yayımlayıb.

Moderator.az xəbər verir ki, bu barədə popular "Science" nəşri məlumat yayıb.

Məlumatına görə, bu səs fraqmenti rəsmi qurumlar tərəfindən təqdim edilən ilk səs yazısıdır.

Yazı 2023-cü il iyunun 18-də hadisə yerindən təxminən 1448 kilometr uzaqlıqda quraşdırılmış passiv akustik qeyd cihazı vasitəsilə qeydə alınıb. Səs faylında bir neçə saniyəlik sükutdan sonra dərin və güclü bir gurultu eşidilir, onun tezliyi təxminən 400 Hz təşkil edir ki, bu da spektral analizlə təsdiqlənib.

"OceanGate" şirkəti 2007-ci ildə təsis edilib və 2021-ci ildən etibarən "Titanik"in qalıqlarına kommersiya ekspedisiyalarına başlayıb. 250 min dollar ödəyən turistlər 3,2 kilometr dərinliyə, UNESCO-nun sualtı mədəni irs obyektinə ekstremal səfərdə iştirak edə bilərdi. Lakin bu ekspedisiyalar tez-tez texniki nasazlıqlar və səthdəki gəmilərlə rabitə itkisi ilə müşayiət olunub.

Dəniz ekspertləri və beynəlxalq təşkilatlar "Titan"ın potensial struktur problemləri və dizayn çatışmazlıqları barədə dəfələrlə xəbərdarlıq edib. Lakin bütün bunlara baxmayaraq, sualtı missiyalar davam edib.

2023-cü il iyunun 18-də  dalışın başlamasından 103 dəqiqə sonra, "Titan" ilə əlaqə tamamilə kəsilib. Batiskafda "OceanGate"in baş direktoru Stokton Rash və dörd sərnişin olub.

Dörd gün sonra, iyunun 22-də məsafədən idarə olunan aparatların (ROV) köməyi ilə "Titanik" yaxınlığında batiskafın qalıqları aşkar edilib. 16 min kvadrat kilometr ərazini əhatə edən axtarış əməliyyatı son illərin ən böyük beynəlxalq xilasetmə əməliyyatı kimi qiymətləndirilib.

Ekspertlərin rəyinə görə, "Titan: gövdənin hermetikliyini itirməsi səbəbindən anidən dağılıb. 3 kilometrdən çox dərinlikdə suyun təzyiqi 2455 düymə çatır ki, bu da hermetikliyin pozulması halında 20 millisaniyədən az müddətdə partlayışa səbəb ola bilər, bu, insan beyninin hadisəni qavramasından daha sürətlidir.

ABŞ Sahil Mühafizəsi tərəfindən sonuncu xilasetmə əməliyyatı

2023-cü ilin oktyabrında baş tutub. Axtarış tədbirləri zamanı batiskafa aid yüzlərlə fraqment və ehtimal olunan insan qalıqları aşkar edilib.

2024-cü ilin sentyabrında keçirilən Dəniz Araşdırmaları Şurasının iclasında ekspertlər təsdiqləyib ki, "Titan"ın partlayışı nəticəsində qalıqlar 30 min kvadratmetr əraziyə yayılıb. Lakin batiskafın bəzi iri hissələri o qədər böyük olub ki, onları səthə qaldırmaq mümkün olmayıb.