525ci qəzet Qarabağ sevdalısı Ulduz Qasım yazır

Ulduz QASIM
Yazıçı-publisist, Moskva

İnsanlar bu dünyadan köçüb gedirlər - kimisini heç xatırlamırsan, elə həmin gün unudursan, elələri də var ki, heç zaman xatirəndən silinmir. Hörmətlə, sayğıyla anırsan, rəhmət oxuyursan. Məncə unudulmamaq həmin insanların öz xeyirxahlığı, gözəlliyi, tərbiyəsi, qoyub getdikləri xoş əməlləridir...

Müəllimimiz olsa da, onunla təhsil aldığım universitetdən – o vaxtkı Azərbaycan Dövlət Universitetindən kolxozçulara köməyə getdiyimiz ildə daha yaxından tanış oldum. Axşamlar müəllimlər bizimlə söhbətlər edir, vəziyyətimizlə maraqlanırdılar. Bir axşam rəhmətlik müəllimiz Famil Mehdi - Famil müəllim kimin poeziyayla maraqlandığını soruşdu. Bəlkə də özü qəsdən bu söhbəti saldı ki, içimizdə yazanları öyrənsin.

Bizim Sevda da - qrup yoldaşım Sevda Məmmədli durub mənim bir şeirimi oxudu. O şeirim “Azərbaycan gəncləri” qəzetində mən onuncu sinifdə oxuyanda dərc olunmuşdu. Famil müəllim Sevdanı çox təriflədi. Nə yaxşı yoldaşsan, dedi. Rəfiqənin şeirini əzbər bilirsən. Sonra da mənimlə danışdı xeyli. Hansı bölgədən olduğumla, nə zamandan şeir yazdığa başladığımla maraqlandı. Biləndə ki, Cəbrayıl rayonundanam gülümsədi:

- Deyirəm axı, Qarabağ torpağının yetişdirməsisən. O torpaq çox istedadlar gətirib dünyaya. Bəs niyə mənə deməmisən poeziya ilə maraqlandığını? Utancaq olmaq yaxşı əlamətdir, qızlarımız, qadınlarımız üçün. Elə kişilərdə də olsa, pis olmaz. Ancaq, baxır harda. İstedadı inkişaf etdirmək, irəli aparmaq lazımdır. Onu boğmaq, gizləmək günahdır. Bunu yadından çıxarma...

Sonra da bir çətinliyim, məsləhətə ehtiyacım olsa, yanına gəlməyimi tapşırdı. Elə həmin günlərdə onun nə qədər sadə, qayğıkeş, gözəl insan olduğunu öyrəndim. Doğrudur, heç zaman belə bir iş üçün yanına getmədim. Ehtiyac olmadı, bəlkə də utandım...

Lakin o məni dəhlizdə görəndə vəziyyətimi, köməyə ehtiyacım olub-olmadığını soruşurdu.

O da gözəllər-gözəli, istedadlar yetişdirən, ruha qida verən, əzəmətli dagları, barlı-baratlı bağlarıyla dünyada tanınan Qarabağda doğulmuşdu. 1934-cü ildə Ağdamın Sarıcalı kəndində. Onun da bir istedad kimi yetişməsində Qarabağ torpağının suyunun-çörəyinin mayası vardı.

Min hava çalınır könül tarımda,

Dünyanın nə çoxu, nə azıyam mən!

Fəsillər görüşür duyğularımda,

İlin həm qışıyam, həm yazıyam mən!

Anam Qarabağın, Milin, Muğanın,

Siz də mənim kimi eşqilə yanın.

Başına döndüyüm Azərbaycanın,

Dəli Kürüyəm mən, Arazıyam mən!

Dinlə "Çahargahı", eşit "Qatarı",

Könül dünyamızın sərvəti, varı.

Ələsgərin sazı, Qurbanın tarı,

Cabbarın, Seyidin avazıyam mən!

Öz tarixi vardır dağda qarın da,

Ürəkdə eşqin də, etibarın da.

Qədim Qobustanın qayalarında,

Pozulmaz, silinməz bir yazıyam mən!

Familəm, həmişə yanmaqdır peşəm,

Can deyən gözələ canan demişəm.

Bu yolda sevinc də, qəm də yemişəm,

Bir daha demərəm tamarzıyam mən!

Bəli, Qarabağdan ilham alan şairdi Famil Mehdi. Azərbaycanın bütün gözəlliklərinə, torpağna aşiq insandı. Torpağının gözəllikləri, sərvəti onun ruhuna qida verirdi. Təkrarlanmaz gözəlliklərə malik olan, səsiylə, avazıyla dünya şöhrəti qazanan musiqimiz, onu tanıdanların eşqi-avazı şairi hər daim irəli çağırır, ilham mənbəyinə çevrilirdi...

Tək bir şeirdə insanın əlindən tutub, bütün Azərbaycanı gəzdirir. Dağların başına qaldırıb, bu gözəl ölkənin hər bucağını göstərir. Onun musiqisinin, avazıyla dünya şöhrəti qazanmış insanlarını, tarixinin qədimliyini oxucusuna tanıdır. Budur şairlik, budur istedad...

Onun gözəl və sadə insan olduğunu indi də tələbələri, müəllim yoldaşları yaddan çıxarmırlar.Bakı Dövlət  Universitetinin jurnalistika fakültəsinin professoru, suallarımla yoduğum hörmətli Akif Rüstəmovun dedikləri: “Dekabrın 25-də şair, publisist, professor, pedaqoq, jurnalist Famil Mehdinin 90 yaşı tamam oldu. "Min hava çalınır könül tarımda, dünyanın nə çoxu, nə azıyam mən! Famil Mehdi respublikada publisistikanın elmi-nəzəri əsaslarını yazan alimdir. Famil müəllim çox mehriban, qayğıkeş insandı.Bir müəllim kimi fakültədə sayılıb-seçilirdi. Tələbələr indinin özündə də onun kitablarından istifadə edirlər. Kafedra müdiri kimi hər bir müəllimin qayğısına qalırdı, gənc müəllimlərə məsləhət verməyi özünə borc bilirdi. Kafedra müdiri kimi dərslərdə oturur, məsləhətlər verirdi. Növbə Nəsir İmanquliyevə çatdıqda dedi ki, ayıbdı, gedim ağsaqqal müəllimin dərsində oturum, biz ondan öyrənməliyik. Bir sözlə, indinin özündə də onun yeri görünür. Heç yadımdan çıxmır, Xocalı işğal olanda onun ağladığını gördüm, kaş Qarabağın azad olduğu günü görəydi”.

Famil Mehdi mənim diplom rəhbərim olub. Bundan əvvəl yazdığım yazıların birində demişdim bu barədə. Məni çağrıb dedi:

- Hə, görək necə göstərəcəksən özünü. Sənə yeni, indiyə qədər yazılmayan bir mövzu verəcəm. Jurnalistikanın inkişafı üçün yaralı olacaq. Qoy, səndən sonra gələnlər də bundan sonra bu mövzuya müraciət etsinlər. Ancaq, ilk olaraq sən yazacaqsan. Sənə güvənirəm...

Mövzu “Ədəbiyyat və incəsənət” qəzetində dəyirmi stol arxasında söhbətlər”idi. Çox düşündüm, çox araşdırdım. Çünki heç bir ədəbiyyat yoxdu bu barədə. Sadəcə arxivdəki qəzetləri oxuyub, nəticə çıxarmaq lazımdı. Doğrusu, xeyli araşdırmalardan sonra yanına gəlib, mövzumu dəyişməsini istədim. O da Tofiq müəllim kimi dedi:

- Bacararsan, sən bacarmasan, başqa kim bacaracaq? İlk addımı atmalısan...

Yenə ilk dəfə dediyi cümləni təkrar etdi: "Sənə güvənirəm"...

Və mən nə qədər çətin olsa da onun məsləhətləriylə, uzun araşdırmalardan sonra diplom işimi yaza bildim. Əla qiymətə layiq görülən həmin işimi heç unutmadım. Nə də gözəl insan olan Famil müəllimin istedadlı şair olduğu kimi, istedadlı bir müəllim olmağını da...

Famil müəllim də Qarabağ sevdalısı, Qarabağ vurğunuydu. Bu əvəzsiz torpaqların işğalı onun da qəlbini çox sıxır, incidirdi. Heyif ki, torpaqlarımızın azad olunmasını görə bilmədi. Ancaq bilirsiniz, belə insanların bəlkə də bu dünyadan tez köçməsinin ən başlıca səbəblərindən biri də oranı tez görməkdi... Ruhlarının vətən torpağına tez qovuşmasıdı. Bilirəm ki, gözəl, sadə, mehriban insan, istedadlı şair, müəllim Famil Mehdinin ruhu indi şaddır. Çünki onun ruhu Qarabağın azad torpaqlarını seyr edir...