Tarixin ən güclü 5 zəlzələsi: Yer üzünü sarsıdan fəlakətlər

Zəlzələlər yalnız yer qabığını deyil, insan həyatını da dərin şəkildə dəyişdirən ən dağıdıcı təbii hadisələrdəndir. 

Qaynarinfo xəbər verir ki, yeraltında toplanan enerjinin qəfil boşalması nəticəsində baş verən bu sarsıntılar şəhərləri yerlə-yeksan etmiş, yüz minlərlə insanın həyatına son qoymuşdur. Müasir ölçmə texnologiyaları ilə qeydə alınmış ən güclü beş zəlzələ isə həm böyüklükləri, həm də fəsadları ilə tarixə həkk olunub.

5. 1952 Severo-Kurilsk zəlzələsi – 9,0 bal

4 noyabr 1952-ci ildə Rusiyanın Kamçatka yarımadası açıqlarında baş verən 9 bal gücündə zəlzələnin əsas dağıdıcı təsiri ardınca gələn nəhəng sunami dalğaları olub. Kuril adalarındakı Severo-Kurilsk qəsəbəsi üç dalğa ilə demək olar ki, məhv edilib. Ölənlərin sayı 10–15 min arasında qiymətləndirilir. Dalgalar minlərlə kilometr uzaqdakı Havayi, Yeni Zelandiya və Peruyadək çatıb.

4. 2011 Toxoku zəlzələsi – 9,1 bal

11 mart 2011-ci ildə Yaponiyanın şimal-şərq sahillərində qeydə alınan bu zəlzələ geniş miqyaslı yer dəyişməsinə səbəb olub. Sunami dalğaları şəhərləri yerlə bir edib, 20 minə yaxın insan həlak olub, 2.500 nəfər itkin düşüb. Ən böyük böhran isə Fukusima nüvə stansiyasında üç reaktorun əriməsi ilə yaşanıb. Toxoku zəlzələsi 360 milyard dollarlıq ziyanla tarixdə ən bahalı təbii fəlakət hesab olunur.

3. 2004 Hind okeanı zəlzələsi – 9,1 bal

26 dekabr 2004-cü ildə İndoneziyanın Sumatra adası yaxınlığında baş verən bu zəlzələ tarixdə ən çox insan tələfatına səbəb olan fəlakətlərdən biridir. Sunami dalğaları 50 metrə qədər yüksəldi və 17 ölkəni vurub. Ümumilikdə 228 min insan həyatını itirib.

2. 1964 Alyaska zəlzələsi – 9,2 bal

27 mart 1964-cü ildə Alyaskanı sarsıdan bu zəlzələ 4,5 dəqiqədən çox davam edib. Bəzi ərazilər 25 metr qalxıb, digərləri isə 2,5 metr çöküb. Ançorag şəhəri böyük dağıntılar görüb. Sunami dalğaları Havayi və Kaliforniya sahillərinədək yayılıb. Nisbətən az əhali sıxlığı səbəbindən ölənlərin sayı 131 nəfərlə məhdud qal.b.

1. 1960 Valdivia zəlzələsi – 9,5 bal

22 may 1960-cı ildə Çilidə baş verən bu zəlzələ indiyədək ölçülən ən güclü sarsıntı olaraq qalır. 10 dəqiqə davam edən 9,5 ballıq zəlzələ Valdivia şəhərində binaların yarısını uçurub, sahil xətti dəyişib. 25 metrlik sunami dalğaları yalnız Çilidə deyil, Havayi, Filippin və Yaponiyada da yüzlərlə insanın ölümünə səbəb olub. Hadisədən iki gün sonra bölgədə vulkan püskürməsi baş verib və alimlər bunun zəlzələdən qaynaqlandığını düşünür.

Aydın