Icma.az
close
up
RU
Pensiya kapitalının taleyi: vətəndaş öləndə, pul kimə çatır? RƏSMİ AÇIQLAMA FOTO

Pensiya kapitalının taleyi: vətəndaş öləndə, pul kimə çatır? RƏSMİ AÇIQLAMA FOTO

Icma.az bildirir, Avtosfer saytına əsaslanaraq.

Azərbaycanda hər bir işçinin və sahibkarın sosial sığorta ödənişləri fərdi hesabda toplanaraq gələcəkdə əmək pensiyası üçün kapital yaradır.
İnsan illərlə çalışır, maaşından sığorta haqları tutulur və bu vəsait dövlət fonduna köçürülür. Amma maraqlı bir məqam ortaya çıxır: əgər həmin şəxs pensiya yaşına çatmadan dünyasını dəyişərsə, toplanan vəsaitin taleyi necə olur?
Bəziləri düşünür ki, bu pullar sadəcə “sistemdə itir”, digərləri isə hesab edir ki, vəsait ailə üzvlərinə ötürülməlidir. Lakin qanunvericilikdə bununla bağlı konkret hansı mexanizmlər mövcuddur? Məsələn, vəfat edən şəxsin yığdığı kapital uşaqlarına və ya həyat yoldaşına ötürülə bilərmi, yoxsa yalnız müəyyən hallarda nəzərdə tutulur?


Məsələ ilə bağlı əmək məsələləri üzrə mütəxəssis Sahib Məmmədov Avtosfer.az-a müsahibəsində bildirib ki, əmək pensiyaları haqqında qanuna görə yığım fərdi xarakter daşıyır, lakin həmin vəsaitin xərclənməsi həmrəylik prinsipi əsasında həyata keçirilir:
“Yəni, hər kəsin fərdi yığımı mövcuddur. Lakin elə şəxslər var ki, tələb olunan məbləği toplaya bilmədiklərindən onlara əmək pensiyası təyin olunmur, bunun əvəzinə yaşa görə müavinət alırlar. Bu müavinət isə dövlət büdcəsi hesabına ödənilir.
Bəzi hallarda şəxs pensiya yaşına çatmamış vəfat edir. Bu halda onun həyat yoldaşı pensiya yaşına çatdıqda həmin vəsaitdən yararlana bilir. Yığım kapitalı hesablanan zaman vəsait 12 ilə bölünür və şəxsə aylıq ödəniş şəklində verilir. Əgər vətəndaş bu dövrdən daha çox yaşayırsa, onun pensiyası kəsilmir və ödənişlər davam etdirilir. Bu da həmrəylik prinsipi üzrə formalaşan mənbədən təmin edilir”. 
Mütəxəssis qeyd edib ki, ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası da eyni qaydada təyin olunur:
“Hətta vəfat edən şəxsin yığımı kifayət qədər olmasa belə, bu pensiya ödənilir. Bu səbəbdən də fərdi hesabda toplanan vəsait yalnız həmin şəxs üçün nəzərdə tutulsa da, faktiki olaraq həmrəylik əsasında bölüşdürülür. Bu sistemdə bəziləri az yığaraq çox alır, digərləri isə çox yığıb ümumiyyətlə faydalana bilmir. Məsələn, 46080 manat yığım edən şəxsə 3000 manat pensiya hesablanır. Şəxsin yığım kapitalı olmasa da, 25 il sığorta stajı varsa, minimum pensiya alır. Hətta 2006–2018-ci illər arasında yalnız bir gün belə rəsmi işləyibsə, Dövlət Sosial Müdafiə Fondu ona minimum pensiya təyin edir. Nəticə etibarilə, bütün bu ödənişlər həm fərdi yığım hesabına, həm də həmrəylik prinsipi üzrə bölüşdürülən vəsaitdən həyata keçirilir. Alternativ bir model isə hələlik nəzərdə tutulmur”. 


Dövlət Sosial Müdafiyə Fondunun mətbuat katibi Rəşad Mehdili saytımıza açıqlamasında deyib ki, qanunvericiliyə görə, sığorta olunan şəxs vəfat etdikdə onun fərdi şəxsi hesabında toplanmış pensiya kapitalı ailə üzvlərinə təyin edilən ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası formasında ödənilir:
“Bu pensiya aşağıdakı şəxslərə verilir:


1)18 yaşınadək övladlarına (əyani təhsil aldıqları halda 23 yaşınadək),


2)18 yaşına çatmamış və ya 18 yaşından yuxarı olub əlilliyi müəyyən edilmiş övladlarına,


3)pensiya yaşına çatmış, yaxud orqanizmin funksiyalarının 61–80 faiz və ya 81–100 faiz dərəcəsində pozulmasına görə əlilliyi müəyyən olunmuş ata və anasına, ərinə və ya arvadına,


4)8 yaşına çatmamış uşaqlara, qardaşlara, bacılara, nəvələrə baxan və işləməyən şəxslərə (valideynlərdən biri, həyat yoldaşı, baba, nənə, qardaş və ya bacı).
Beləliklə, vətəndaşın topladığı pensiya kapitalı onun dünyasını dəyişməsindən sonra ailə üzvlərinin sosial təminatına yönəldilir. Hər ilin əvvəlində pensiyalara tətbiq edilən indeksasiya artımları bu pensiya növünə də şamil olunur”.


Fidan

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:53
embedMənbə:https://avtosfer.az
archiveBu xəbər 04 Sentyabr 2025 19:00 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

Bakının bir çox yollarında nəqliyyatın sıxlığı müşahidə olunur SİYAHI

20 Oktyabr 2025 08:25see197

“Bu gün layiq olduğumuz qələbə əldə etdik”

19 Oktyabr 2025 19:14see187

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see162

Rusiya bankları İran akkreditivlərini qəbul etməyə başlayıblar

20 Oktyabr 2025 15:22see157

Rəştdən Həştərxana birbaşa uçuşlar başladı

19 Oktyabr 2025 19:10see147

Sarıkökün bu faydalarını çoxları bilmir

20 Oktyabr 2025 07:01see146

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see146

Ərdoğandan Şimali Kiprdə keçirilən prezident seçkilərinin ilkin nəticələrinə reaksiya

20 Oktyabr 2025 00:57see139

“Amazon”, “Snapchat” və “Zoom”da problem yarandı

20 Oktyabr 2025 14:39see135

Tramp görüşü zamanı daim Zelenskiyə söyüş söyürdü

19 Oktyabr 2025 23:19see132

İspaniya La Liqası: Real Madrid səfərdən 3 xalla qayıdır

20 Oktyabr 2025 01:12see132

Körpələrdə genetik xəstəliklərin aşkarlanması üçün ölkəyə 300 mindən çox test gətiriləcək

19 Oktyabr 2025 20:14see131

Tbilisidəki son etirazlara görə 14 nəfər saxlanıldı

19 Oktyabr 2025 18:49see131

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see129

Əməkdar artist Yadigar Muradovun vəziyyəti stabilləşib

19 Oktyabr 2025 18:49see128

“Mən ABŞ ı təhlükəyə ata bilmərəm...”

19 Oktyabr 2025 19:18see128

İş adamı hava limanında həbs edildi

20 Oktyabr 2025 20:43see128

Səhər yeməyində turşu yeməyin 5 faydası

21 Oktyabr 2025 02:51see127

Rıbin və həyat yoldaşı öləcəkləri halda tək oğul övladlarına təlimatlar tərtib ediblər...

20 Oktyabr 2025 00:18see127

Elmar Məmmədyarovdan açıqlama: “Kimin qarın ağrısı varsa, adımı hallandırır”

19 Oktyabr 2025 21:04see127
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri