Icma.az
close
up
RU
Pensiya kapitalının taleyi: vətəndaş öləndə, pul kimə çatır? RƏSMİ AÇIQLAMA FOTO

Pensiya kapitalının taleyi: vətəndaş öləndə, pul kimə çatır? RƏSMİ AÇIQLAMA FOTO

Icma.az bildirir, Avtosfer saytına əsaslanaraq.

Azərbaycanda hər bir işçinin və sahibkarın sosial sığorta ödənişləri fərdi hesabda toplanaraq gələcəkdə əmək pensiyası üçün kapital yaradır.
İnsan illərlə çalışır, maaşından sığorta haqları tutulur və bu vəsait dövlət fonduna köçürülür. Amma maraqlı bir məqam ortaya çıxır: əgər həmin şəxs pensiya yaşına çatmadan dünyasını dəyişərsə, toplanan vəsaitin taleyi necə olur?
Bəziləri düşünür ki, bu pullar sadəcə “sistemdə itir”, digərləri isə hesab edir ki, vəsait ailə üzvlərinə ötürülməlidir. Lakin qanunvericilikdə bununla bağlı konkret hansı mexanizmlər mövcuddur? Məsələn, vəfat edən şəxsin yığdığı kapital uşaqlarına və ya həyat yoldaşına ötürülə bilərmi, yoxsa yalnız müəyyən hallarda nəzərdə tutulur?


Məsələ ilə bağlı əmək məsələləri üzrə mütəxəssis Sahib Məmmədov Avtosfer.az-a müsahibəsində bildirib ki, əmək pensiyaları haqqında qanuna görə yığım fərdi xarakter daşıyır, lakin həmin vəsaitin xərclənməsi həmrəylik prinsipi əsasında həyata keçirilir:
“Yəni, hər kəsin fərdi yığımı mövcuddur. Lakin elə şəxslər var ki, tələb olunan məbləği toplaya bilmədiklərindən onlara əmək pensiyası təyin olunmur, bunun əvəzinə yaşa görə müavinət alırlar. Bu müavinət isə dövlət büdcəsi hesabına ödənilir.
Bəzi hallarda şəxs pensiya yaşına çatmamış vəfat edir. Bu halda onun həyat yoldaşı pensiya yaşına çatdıqda həmin vəsaitdən yararlana bilir. Yığım kapitalı hesablanan zaman vəsait 12 ilə bölünür və şəxsə aylıq ödəniş şəklində verilir. Əgər vətəndaş bu dövrdən daha çox yaşayırsa, onun pensiyası kəsilmir və ödənişlər davam etdirilir. Bu da həmrəylik prinsipi üzrə formalaşan mənbədən təmin edilir”. 
Mütəxəssis qeyd edib ki, ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası da eyni qaydada təyin olunur:
“Hətta vəfat edən şəxsin yığımı kifayət qədər olmasa belə, bu pensiya ödənilir. Bu səbəbdən də fərdi hesabda toplanan vəsait yalnız həmin şəxs üçün nəzərdə tutulsa da, faktiki olaraq həmrəylik əsasında bölüşdürülür. Bu sistemdə bəziləri az yığaraq çox alır, digərləri isə çox yığıb ümumiyyətlə faydalana bilmir. Məsələn, 46080 manat yığım edən şəxsə 3000 manat pensiya hesablanır. Şəxsin yığım kapitalı olmasa da, 25 il sığorta stajı varsa, minimum pensiya alır. Hətta 2006–2018-ci illər arasında yalnız bir gün belə rəsmi işləyibsə, Dövlət Sosial Müdafiə Fondu ona minimum pensiya təyin edir. Nəticə etibarilə, bütün bu ödənişlər həm fərdi yığım hesabına, həm də həmrəylik prinsipi üzrə bölüşdürülən vəsaitdən həyata keçirilir. Alternativ bir model isə hələlik nəzərdə tutulmur”. 


Dövlət Sosial Müdafiyə Fondunun mətbuat katibi Rəşad Mehdili saytımıza açıqlamasında deyib ki, qanunvericiliyə görə, sığorta olunan şəxs vəfat etdikdə onun fərdi şəxsi hesabında toplanmış pensiya kapitalı ailə üzvlərinə təyin edilən ailə başçısını itirməyə görə əmək pensiyası formasında ödənilir:
“Bu pensiya aşağıdakı şəxslərə verilir:


1)18 yaşınadək övladlarına (əyani təhsil aldıqları halda 23 yaşınadək),


2)18 yaşına çatmamış və ya 18 yaşından yuxarı olub əlilliyi müəyyən edilmiş övladlarına,


3)pensiya yaşına çatmış, yaxud orqanizmin funksiyalarının 61–80 faiz və ya 81–100 faiz dərəcəsində pozulmasına görə əlilliyi müəyyən olunmuş ata və anasına, ərinə və ya arvadına,


4)8 yaşına çatmamış uşaqlara, qardaşlara, bacılara, nəvələrə baxan və işləməyən şəxslərə (valideynlərdən biri, həyat yoldaşı, baba, nənə, qardaş və ya bacı).
Beləliklə, vətəndaşın topladığı pensiya kapitalı onun dünyasını dəyişməsindən sonra ailə üzvlərinin sosial təminatına yönəldilir. Hər ilin əvvəlində pensiyalara tətbiq edilən indeksasiya artımları bu pensiya növünə də şamil olunur”.


Fidan

Ən son xəbərləri və yenilikləri almaq üçün Icma.az saytını izləyin.
seeBaxış sayı:55
embedMənbə:https://avtosfer.az
archiveBu xəbər 04 Sentyabr 2025 19:00 mənbədən arxivləşdirilmişdir
0 Şərh
Daxil olun, şərh yazmaq üçün...
İlk cavab verən siz olun...
topGünün ən çox oxunanları
Hal-hazırda ən çox müzakirə olunan hadisələr

“Landmark” bu dəfə Sahil Bababyevin idarəçiliyinə keçdi

21 Oktyabr 2025 11:26see287

Yarım əsrimə qədəm qoydum

21 Oktyabr 2025 20:33see242

La Liqa ABŞ da keçiriləcək “Barselona” “Vilyarreal” matçının ləğv edildiyini açıqlayıb

22 Oktyabr 2025 00:15see234

AZAL da yarıtmaz idarəçilik, yoxsa... Təyyarələrdə yaranan problemlər nəylə bağlıdır? (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 09:20see207

Türkiyədə FETÖ əməliyyatı : 286 nəfər saxlanıldı

22 Oktyabr 2025 06:53see189

Təl Əvivdən Bakıya reyslər bərpa edilir

21 Oktyabr 2025 19:39see182

Toyuq əti və yumurta bahalaşacaq SƏBƏB BUDUR KONKRET

22 Oktyabr 2025 12:02see173

3 boksçumuz da qalib oldu

22 Oktyabr 2025 10:54see173

Xaricdə saxta təhsil: Valideynlər xəbərsiz, tələbələr savadsız EKSPERT RƏYİ

21 Oktyabr 2025 05:43see171

Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı (VİDEO)

21 Oktyabr 2025 23:40see164

Azərbaycan ötən ay genişzolaqlı internetin orta sürətinə görə Cənubi Qafqazda liderliyini saxlayıb

21 Oktyabr 2025 13:54see163

Bakı Tehran: yeni etimad mərhələsi

22 Oktyabr 2025 09:59see154

Naxçıvan məktəblisi “Statistik olimpiada”nın qalibi olub

21 Oktyabr 2025 03:36see153

“Həyatın mənası yaşla necə dəyişir? Yeni tədqiqat

21 Oktyabr 2025 15:52see153

Fransada tornado nəticəsində 1 nəfər ölüb, xəsarət alanlar var

21 Oktyabr 2025 03:34see134

Atletiko ya can verməyən Qarabağ Atletik in də öhdəsindən gələ bilər

21 Oktyabr 2025 17:36see133

Suriya universitetlərində Türk dili və Ədəbiyyatı bölümü YARADILIB

22 Oktyabr 2025 16:35see128

Daha 8 məsələ parlamentin plenar iclasına tövsiyə edilib

21 Oktyabr 2025 17:38see126

Ruslar Çin avtomobillərindən narazılıq edirlər...

21 Oktyabr 2025 23:06see123

VK sədri Dünya Məktəbinin şagirdləri ilə görüşüb FOTOLAR

22 Oktyabr 2025 10:52see122
newsSon xəbərlər
Günün ən son və aktual hadisələri